Mare of Easttown

 මම සාමාන්‍යන් tv series බලලා තියෙන්නෙ බොහොම අඩුවෙන්. ඒ Episode ගණන් කාලය වෙන්කරගෙන බලන්න ඉඩපාඩුවක් ලැබෙන්න නැති තරම් හින්දා. එහෙම පුලුවන් කමක් තිබුණ කාලෙ Game of Thrones සහ Breaking Bad බැලුව එක ගැන නම් සතුටුයි. මොකද ඔය කාලෙ ඕක මග ඇරුණා නම් බොහොම දුරට ඕව බලන්න ආයෙ නොහිතෙන්න ඉඩ වැඩි නිසා. රූපවාහිනී මාලාවැඩසටහන් ඉතිහාසෙ උඩම තැන කෙසේ වෙතත් අඩුගණනෙ ඒ කිට්ටුවෙන්ම තියන්න පුලුවන් වැඩ ඒවා. මේක ලියන්න හිතුණෙ ඔය ගණයට දාන්න පුලුවන් තවත් වැඩක් පහුගිය කාලෙ බැලූ හින්දා. වාසනාවට මේක කොටස් අටක් පමණක් තියන කුඩා පරිමාණෙ series එකක්. ඒ තමා Mare of Easttown. මං ආසම Crime/ thriller වැඩක් නිසා ආපු දවස්වලම බලන්න ඕන කියල හිතුණත් කොටස් 8 ක්ම බලන්න තියන හින්දා ඒ සිතුවිල්ල එහෙමම යටපත් වෙලා ගියා. Crime/ thriller එකක් වීමට අමතරව පහුවෙලා හරි බලන්න හිතුණෙ Kate Winslet ප්‍රධාන චරිතය කරන නිසා කියල නොකියා ඉන්නම්. ටයිටැනික්වලට පස්සෙ මට බලන්න ලැබුණ එයා උන්නු Sense and Sensibility, Eternal Sunshine of the Spotless Mind, The Reader, Revolutionary Road, The Dressmaker වගේ චිත්‍රපටි නිසා Kate මගේ ලෝකෙ අමතක නොවෙන චරිතයක් බවට පත්වෙලා තිබුණා. ඉතින් එහෙම වෙද්දී Mare of Easttown වගේ වැඩක් මගඇරගෙන බැහැනේ. හැබැයි කොයි විදිහකින් හරි මැරෙන්න කලින් ඕක බලන්න ලැබීම ලොකු දෙයක් කියලා හිතුණෙ අවසන් කොටසත් බලලා ඉවර වුණායින් පස්සෙයි. බලලා ඉවර කරලා මාස ගණනක් ගෙවුණත් තවමත් ඒ සිද්ධිය සහ ඒ වටා උන්නු චරිත මතක ලෝකෙ ඇවිදින අඩි සද්දේ ඇහෙනවා.

Mare of Easttown කතාව ගොඩනැගෙන්නේ Easttown නම් කල්පිත ඇමරිකානු ගම් ප්‍රදේශයක් මුල් කරගෙන. Mare නැත්නම් මේරි ඈන් මේ ගමේ පොලිස් ස්ථානයේ පරික්ෂකවරියක් විදිහට වැඩ කරන ගමේම කෙනෙක්. පොඩි වයසෙදිම දරුවෙකුගේ අම්මා කෙනෙක් වුණු Erin කියන ගැහැනු ළමයාව මරා දමලා ගමේම තියන කැලෑරොදක දමා ගිහින් කියලා පොලීසියට දැන ගන්න ලැබෙනවා. මේ පරික්ෂණය බාර වෙන්නේ Mare ට. Mare නැත්නම් මේරි ඈන් Erin ගේ ඝාතන අභිරහස සොයා යෑමයි කොටස් අට පුරාම මේ කතා මාලාවේ දකින්න ලැබෙන්නෙ. Easttown ගමේ ජීවත් වෙන බොහෝ දෙනා එකිනෙකා දන්නා හඳුනන අය. ගමක් වුණාම ඉතින් මිනිස්සු අතරෙ හිතමිත්‍ර සම්බන්ධකම්, ආරවුල්, නොයෙක් හුටපට පිරිච්ච තැනක් නෙ. Easttown කියන්නෙත් එහෙම තැනක් තමා. කොහොම හරි Mare තමයි මේ කතාවේ කේන්ද්‍රය. එයා දරුවෙක් අහිමි වුණ අම්මා කෙනෙක්. නමුත් ඇගේ මව්වත් බව එතනින් අවසන් වෙන්නෙ නෑ. අකාලෙ මිය ගිය ඇගේ පුතාගේ දරුවා නැත්නම් තමන්ගේ මුණුබුරාව ඈ බොහොම ආදරෙන් අරපරිස්සම් කරලා හදාවඩා ගන්නව. දරුවාගේ අම්මා මත්ද්‍රව්‍යවලට ඇබ්බැහි වෙලා ජීවිතේ අයාලේ යන ගැහැනියක්. Mare දරුවාව ඇයට බාර දෙන්න සූදානම් නැහැ. දරුවෙක් අහිමි වීමේ වේදනාව විඳ දරාගෙන තවත් දරුවෙකුට ජීවිතය දෙන්න උත්සාහ කරන මවක් ඇය, ඒවගේම තවත් වෙලාවකදී පෙම්වතියක්, තවත් වෙලාවකදී රාජකාරිය අතරේ පුද්ගලික අරමුණු ඉස්මතු වීම නිසා රැකියාව අනතුරේ දමා ගත්තත් අභිරහස් මරණයක සුලමුල සොයා යන්න වෙරදරන පොලිස් නිලධාරිනියක්, විශ්වාසවන්ත මිතුරියක් මේ නොයෙක් ආකාරවලින් Mare ව අපි ඉස්සරහා මැවෙනවා. ප්‍රධාන කතාවට සමගාමීව සහ ඊට සම්බන්ධ වෙමින් මේ අතුරු කතා ගලාගෙන යනවා. රහස් පරීක්ෂක කතාවක වුණත් සෑහෙන ලොකු පරාසයක ජීවිත විවරණයක් සිද්ද වෙන ආකාරය දැක ගන්න ලැබෙන්නෙ කලාතුරකින්. Mare of Easttown ඇතුළේ ඒ වැඩේ සිද්ධ වෙනවා. මනුස්ස බැඳීම් වල තියන අසම්මත අඳුරු තැන්, ආදරය පිරුණු ආලෝකවත් තැන් මේ හැම කලාපයක්ම කොටස් 8 කින් හරි අපූරුවට පෙන්වා දෙනවා. මිනිස්සු තුළ යහපත් මානුෂික ගති ගුණාංග තියනව වගේම සමහර තත්ත්වයන් යටතේ තමන්ගේම ක්‍රියාකරකම් සාධාරණීකරණය කරගන්න වාතාවරණයක් ඇතුළේ මිනිස්සු ඒ යහපත් ගුණාංග වලින් බැහැර වෙනවා. කෙනෙකුට "හොඳ" දෙයක් තවත් කෙනෙකුට "නරකට" බලපානවා. හරියට බැලුවොත් මනුස්ස හැසීරීම් ගැන පොදු විනිශ්චයක් දෙන්න හරි අමාරුයි. මේ ජීවන සංකීර්ණතාවන් බොහොම නිර්මාණාත්මකව සහ සියුම්ව ග්‍රහණය කරගන්න නිසා Mare of Easttown පිටපත මේ කතාවේ විශිෂ්ටත්වයට හේතුකාරක වෙනවා.

ඒ වගේම අනෙක් අතින්, සාර්ථක රහස්පරීක්ෂක කතාවක් නම් අවසානෙදි මොකක් හරි අභිරහසක් අනාවරණය වෙන්න ඕන. ඒක මුල පටන්ම කාටවත් හිතා ගන්න බැරි දෙයක් වෙන්නත් ඕන. මේ අතින් Mare of Easttown උපරිම තැනක ඉන්නව කියන්න පුළුවන්. මොකද කතාවේ මූලික අභිරහස Erin මරා දැම්මේ කවුද? කවුරු වුණත් එහෙම කළේ ඇයි? කියන කාරණා හින්දා මුල පටන් මෙන්න මේ අය ඔය අපරාදෙ සිද්ද කරන්න ඇති කියලා ඉඟි ලබා දීලා අවසානෙදි හිතාගන්න අමාරු විදිහට කතාව වෙනස්ම පැත්තකට හැරෙනවා.

එහෙම බැලුවම Crime/ thriller එකක් විදිහට Mare of Easttown පරිපූර්ණයි. Kate Winslet රඟපාන Mare ගේ චරිතය තමයි කතාවේ වැඩි බරක් ඇදගෙන යන්නෙ. මේ වගේ චරිතයක් කරන්න ලැබෙන එක කොයිතරම් ලොකු අභියෝගයක්ද කියන්න ඕන නැහැනෙ. Kate ඒ අභියෝගය ජය ගන්නෙ ඉහළින්ම. මං හිතන්නෙ මම එයාගෙ දැක්ක හොඳම act එකක් මේක. අනෙක් චරිත වලින් ලැබෙන දායකත්වයත් ඒවගේම ඉස්තරම්. Act සහ Script එක ඇරුණම cinematography එකත් මේක සාර්ථක නිර්මාණයක් වෙන්න ලොකු බලපෑමක් කරනව. බලල ඉවර කරලා ටික කාලයක් ගිහිල්ලත් මේ ගැන යමක් ලියන්න හිතුණේ තවමත් ඒ කතාව ඔලුව ඇතුලේ දෝංකාර දෙන නිසාමයි. මගේ friend list එකෙ බොහොම දෙනා ආපු කාලෙම මේක බැලූ බව දැක්කා. තවමත් නොබැලූ කෙනෙකුට හොයාගෙන බලන්න මේ පෝස්ට් එක හේතු වෙනව නම් ඒ ඇති.

සිනහවක් සමග මියැදෙනු හැකි නම්.......

 අලුතෙන් හැදෙන සින්දු කොයිතරම් කනේ හැප්පිලා ගියත් Bruno Mars ගෙ Die with a Smile කියන්නෙ ඒවා අතරෙ සෑහෙන ඔලුවෙ රැඳිලා තියන melody එකක්. Bruno මුල් කාලීනව කියපු සිංදු සෙට් එක ඒ කියන්නෙ Grenade, Just the way you are, Count on me, Marry you, Lazy song වගේ ඒවා මගේ නම් ජීවිතේ අතීතකාමී මතක ඇතුලෙ තවමත් නොමැකි තියෙනව. අවුරුදු දොළහක් දහතුනක් තිස්සෙ උදේ පාන්දර නැගිටගෙන ඉස්කෝලෙ දුවල ගතකරපු ජීවිතේ ඉවර කරලා රටතොට සමාජෙ හැටි ගැන මෙලෝ මලදානයක් නොදැන ආපහු රස්සා ජීවිතේකට මාරුවෙනකම් ගෙවා දැම්ම සංක්‍රාන්තික කාලයක් ඇතුළෙයි මේව මට ඇහෙන්න ගත්තෙ. ඒක ඇවිල්ලා තනිකරම මුදලක් හම්බකරගන්නවට හරි නැත්නම් වෙනත් මොනවටවත් වඩා හිතේ ආසාවට දේවල් කරමින් ගෙවුණු පුදුමාකාර නිදහස්කාමී කාලයක්. මං ටිකක් වැඩිපුර කලයක් ඔහොම ගතකලා. මං හිතන්නෙ ඉන්ටනෙට්, සෝෂල්මීඩියා සමාජෙ අස්සක් මුල්ලක් නෑර බෝවෙන්න පටන් ගනිමින් තිබුණෙ එතකොට. ඒ කාලෙ වැළඳිච්ච Rock music පිස්සුව එක්ක Green day, Simple plan, Metallica, Pink Floyd වගේ බෑන්ඩ් හොය හොයා අහන කාලෙ pop music වලින් තදින්ම හිතේ රැඳුණා Bruno Mars ගෙ සින්දු. මේ අලුතෙන් ඇවිත් තියන Die with a smile කියන්නෙ ඒ නොස්ටැලිජික මතක අවුස්සන්න තරම් බලගතු melody එකක් මට නම්. අවුරුදු 15 කට විතර පස්සෙ වුණත් මේ මනුස්සයගෙ කටහඬ එදා වගේම ඇහෙනවා තවම.

මේක කියන්නෙ Bruno සහ Lady Gaga දෙන්නම. Music වලින් නම් මට දැනුණේ මේක මාර දුක්බර සින්දුවක් වෙන්න ඇති කියල. සින්දුව minor scale එකක යන හින්දා එහෙම දැනෙන්න ඇති. ඒත් lyrics අරගෙන බලනකොට ඒක එහෙම නෑ. මේක Romance වෑහෙන ප්‍රේමයක් ගැන කියන සින්දුවක්. ලෝකයෙ හැම දෙයක්ම විනාස වෙමින් ගියත් ඔයා ගාවින් මම ඉන්නවා කියල කියන හැඟුම් ප්‍රකාශයක්.

If the world was ending,

I'd wanna be next to you

If the party was over and

our time on Earth was through

I'd wanna hold you just for a while

and die with a smile

If the world was ending,

I'd wanna be next to you

Die with a smile, හිනාවක් එක්ක මැරෙන්න කියලා Bruno එහෙම කියද්දී මට මතක් වෙනව ඩෙන්මාර්ක් ජාතික සිනමාකරුවෙක් වන Lars von Trier ගේ Melancholia චිත්‍රපටිය. මේ චිත්‍රපටියෙ කියන්නෙ අභ්‍යවකාශයෙන් එන ග්‍රහකයක් කඩා වැටිලා සිද්ද වෙන ලෝක විනාශයක් ගැන. ආදරය කරන අය එකිනෙකා වෙනුවෙන් ඉන්නව නම් ඕන ලෝක විනාසෙකට බය නැතිව මුහුණ දෙන්න පුලුවන් කියලා චිත්‍රපටියෙ අවසානෙ හරි ලස්සනට පෙන්නුම් කරනවා. මේ මෑතක තිබ්බ ග්‍රැමී සම්මාන උළලේ කණ්ඩායමක් හෝ යුගල ගායනයක් විදිහට 2024 වසරේ ආව හොඳම සින්දුව විදිහට සම්මානය දිනාගන්නෙ මේ Die with a smile සින්දුව. එතනදි Bruno කියනව එයාට ලොකු ගෞරවයක් කියලා Lady Gaga එක්ක මේ සින්දුව කියන්න ලැබීම. Gaga කියනව Bruno ගෙන් තොර සංගීතයක් ගැන එයාට හිතාගන්න බැහැ කියල. මේ වගෙ මතක හිටින සින්දුවක් හැදුවට ඒ දෙන්නටම මම ස්තූතියි කියනව!

https://www.youtube.com/watch?v=kPa7bsKwL-c

A Real Pain (2024)

 මේ ලෝකෙ මේ තරම් විචිත්‍රවත් තැනක් වෙන්නේ වගේම තවත් වෙලාවකදී මේ තරම් එපාම කරපු තැනක් බවට පත්වෙන්නේ මිනිස්සු අතර තියන නොයෙක් වෙනස් කම් හින්දා. එකම පවුලක දෙන්නෙක් වුණත් එක සමාන වෙන තැන් වගේම අහසට පොළොව වගේ වෙනස් වෙන තැන් තියනවා. හරියට එකෙක් තාරාවෙක් අනිකා පාත්තයෙක් වගේ තමා. සමානයි ඒත් වෙනස්. 2024 අවුරුද්දේ ආව A Real Pain කියන්නෙත් ඒවගේ දෙන්නෙක් ගැන කියවෙන චිත්‍රපටියක්. එක්කෙනෙකුගෙ නම ඩේවිඩ්, අනික් එක්කෙනා බෙන්ජි. මේ දෙන්නාම යුදෙව් ජාතික ඥාති සහෝදරයෝ. මෙයාලගේ ආච්චි අම්මා දෙවන ලෝක යුද්ධ කාලෙ යුරෝපයේ යුදෙව් දඩයම සිද්ධ වෙද්දී යුධ උණුසුම සැරටම දැනුණ පෝලන්තයෙන් පළා ඇවිත් නිදහස් ජීවිතයක් ලබා ගනිමින් ඇමරිකාවේ පදිංචි වුණ කෙනෙක්. ඒ ආච්චි අම්මාගෙත් පුත්තු දෙන්නාගෙ දරුවෝ තමා මේ. කාලෙකින් මුණගැහිලා නැති හින්දා මේ දෙන්නා සතියක් පෝලන්තයේ සංචාරයකට යන්න කතා කරගන්නවා. ඒ අතරේ ඒ රටේ ආච්චි අම්මා උන්නාය කියන ගෙදරත් දැකබලා ගන්නත් සැලසුම් කරනවා. ඩේවිඩ් ගේත් බෙන්ජි ගේත් සතියක පෝලන්ත සවාරිය තමා A Real Pain චිත්‍රපටියට ඇතුළත් වෙන්නේ.

ඩේවිඩ් කියන්නේ විවාහකයෙක්. බිරිඳක්, හුරතල් දරුවෙක් එක්ක ආදරණීය පුංචි පවුලක් රැකබලාගෙන අන්තර්ජාලය හරහා දැන්වීම් ප්‍රචාරය කරන්නෙක් විදිහට රැකියාවකුත් කරන් ජීවිතය සමබරව ගෙනියන කෙනෙක්. ඩේවිඩ් නිතරම හැම දෙයක් දිහාම බලන්නේ සෑහෙන කල්පනාකාරීව. එයා යමක් කරන්නේ හොඳට ඒ ගැන හිතල බලලා ඉතාම වගකීම්සහගතව. නමුත් බෙන්ජි ඒකෙ අනික් පැත්ත. බෙන්ජි අවිවාහකයෙක්. හිතට එන දේවල් හිතන්නේ බලන්නේ නැතුව ඔහේ කියලා දාන, නිතර විහිළුවෙන් තහළුවෙන් සැහැල්ලුවෙන් ඉන්න, නිදහස් විනෝදකාමියෙක්. අපේ බාසාවෙන් කිව්වොත් රස්තියාදුකාරයෙක්. ඩේවිඩ්ට හාත්පසින්ම වෙනස් ගති ගුණ තියන කෙනෙක්. ඉතින් එකිනෙකට වෙනස් ගති ගුණ තියන මේ ඥාති සහෝදරයෝ දෙන්නා එකට යන මේ ගමන දෙන්නාගෙම හපන්කම්, මෝඩකම්, පුරසාරම් වලින් පිරිච්ච එකක් බව හිතා ගන්න අමාරු නෑ. නමුත් සඳහන් කළ යුතු වැදගත් යමක් තියනවා. කොයි විදිහට ගත වෙලා ගියත් අවසානෙදි කල්පනා කරලා බැලුවාම ජීවිතය කියන්නේ වැළැක්විය නොහැකි විදිහට දුෂ්කර වුණු යමක්. දුක සහ වේදනාවන් කියන්නේ අපි කොයි තත්ත්වෙන් හිටියත් මගහරින්න නොහැකි දේවල්. එකිනෙකට වෙනස් ජීවිත අත්දැකීම්වල ඉන්න අය වුණත් කොහොමද මේ දුක් වේදනාවන් විඳදරාගෙන ජීවිතේ ගමන යන්නේ කියන දේ මේ චිත්‍රපටියෙන් පෙන්වා දෙනවා. දෙවන ලෝක යුද්ධය වගේ අති බිහිසුණු ව්‍යසනයකට මුහුණ පෑව නගරයක් ඒ යුධ ස්මාරක, සැමරුම් නශ්ඨාවශේෂ අතරින් යළින් සිනාසෙමින් සුන්දරත්වය අහිමි කර නොගෙන අදටත් පවතින ආකාරය කොයිතරම් අපූරුද. ජීවිතෙත් හරියට ඒ වගෙයි. පරාජිතබවේ අමිහිරි අඳුරු අහුමුළු වගේම ප්‍රීතිමත් බවේ සදාහරිත තුරු ගොමු ඕනෑම ජීවිතයක අඩු වැඩි වශෙයෙන් දැකගත හැකියි. ජීවත් වෙනවා කියන්නෙ අවසානෙට මේ හැම දෙයක් අතරෙම පැවතීමේ සෞන්දර්යයට තමයි.

ප.ලි - ඩේවිඩ් ගේ චරිතය රඟපාන්නේ චිත්‍රපටියෙ තිර රචනාව ලියන ගමන් අධ්‍යක්ෂණයත් කළ Jesse Eisenberg මයි. මේක පැය එකහමාරක වගේ පෙඩි ධාවන කාලයක් තියන ලස්සන සුන්දර කතාවක්, A Real Pain මේ වෙනකොට 2024 අවුරුද්ද වෙනුවෙන් තිබුණ සම්මාන උළෙලවල වැඩි වැඩියෙන් කියෙවෙන නමක් බවට පත්වී තිබීම සතුටක්.

The Murder of Roger Ackroyd

 1925 සැප්තැම්බර් 18 වෙනි සෙනසුරාදාව කියන්නෙ පැහැබර කාළගුණයක් තිබුණ බොහොම සාමාන්‍ය දවසක් වුණත් කිංග්ස් ඇබට් ගම්මානයට ඒක එහෙම වුණේ නෑ. හේතුව තමා ගමේ තිබුණු ප්‍රභූ නිවාස දෙකකින් එකක් වුණු, ව්‍යාපාරික රොජර් ඇක්‍රොයිඩ් මහත්මයගේ නිවසේ අධ්‍යන කාමරය ඇතුළේදි ඔහුව මරා දමා සිටියදී සොයාගෙන තිබීම. බෙල්ල පිටුපසින් එල්ල කළ තියුණු පිහි පහරකිනුයි මේ ඝාතනය සිද්ද කර තිබුණේ. කලින් දා රෑ, ඒ කියන්නෙ 17 සිකුරාදා රාත්‍රි ආහාරය වෙලාවෙදියි බොහො දෙනා ඔහු ජීවතුන් අතර ඉන්නා බවට අවසාන වශයෙන් දැක තිබුණේ. නමුත් එදා රාත්‍රියේ ඔහු තමන්ගේ අධ්‍යන කාමරය ඇතුළේ කවුරුන් හෝ කෙනෙකු එක්ක ලොකු සංවාදෙක යෙදී උන්නු බව ඒ ගෙදර අයට ඇහිලා තිබුණා. රාත්‍රී ආහාරය වෙලාවෙදි ගෙදර අය සහ රොජර් මහත්මයාගෙ ලඟම හිතවතෙක් වුණ වෛද්‍ය ෂෙපර්ඩ් හැර පිටස්තර කිසි කෙනෙකු ඒ ගෙදර උන්නේ නැහැ. රාත්‍රී ආහාරය නිමා වෙලා වැඩි කාලයක් යන්න මත්තෙන් ෂෙපර්ඩ් ආපහු තමන්ගේ නිවසට එනවා. රොජර් මරා දමා ඇති බවට මුල්ම ඇමතුම ලැබෙන්නේ සිකුරාදා රාත්‍රියේ වෛද්‍ය ෂෙපර්ඩ් ගේ නිවසටමයි. ඒ සැනින් ආපහු රොජර් ගේ නිවසට යන ෂෙපර්ඩ් දැනගන්නව ඒ ගෙදර කිසි කෙනෙක් තමන්ට දුරකථන ඇමතුමක් දීලා නැති බව. නමුත් ඇමතුමෙන් කිව්ව දේ සත්‍යක්! රොජර් මහත්මයාව තමන්ගේ අධ්‍යන කාමරයේදී පිහියකින් ඇනලා මරා දමලා! ඝාතකයෙකු ගැන කිසිම සලකුණක් පොලීසියටවත් සොයාගන්න බැහැ. ඔවුන් සැක කරන්නේ නිවසේ ප්‍රධාන ගෘහ සේවක පාකර් ව. ගමේම නවාතැනක නැවතුම්ගෙන හිටිය රැල්ෆ් නම් රොජර් ගේ ඥාති පුත්‍රයාත් ආගිය අතක් සොයාගන්න බැරි විදිහට නවාතැන හැර ගිහිල්ලා. ඔය අතර සුප්‍රසිද්ධ බෙල්ජියානු ජාතික රහස් පරීක්ෂක හර්කියුලිස් පොයිරොට් නිවාඩුවක් ගත කරන්න මේ කිංග්ස් ඇබට් ගම්මානයට ඇවිත් ඇති බව දැනගන්න රොජර් ගේ ඥාති දියණියක් වුණු ෆ්ලෝරා ඇක්‍රොයිඩ් වෛද්‍ය ෂෙපර්ඩ් ගේ උදව්වෙන් මේ අභිරහස විසදීම ඔහුට බාර කරනවා. අපරාධවල සුල මුල සොයා යෑමේ සියුම් බුද්ධියක් ඇති බවට ප්‍රකට හර්කියුලීස් පොයිරොට් ට රොජර් ඇක්‍රොයිඩ් ගේ ඝාතකයාව කොටුකරගන්න ලැබේවි ද?

2013 අවුරුද්දෙදී බ්‍රිතාන්‍යයේ පිහිටා තිබෙන 'අපරාධමය කතා රචකයන්ගේ සංගමය' ට 60 වසරක් පිරීම නිමිත්තෙන් එදා මෙදා තුර ලියැවුණු හොඳම අපරාධමය නවකතාව විමසන ඡන්දයක් පැවැත්වෙනවා. ලේකඛයින් 600 ක් පමණ දෙනාගේ දායකත්වයෙන් ෂර්ලොක් හෝම්ස් නිර්මාණය කළ කොනන් ඩොයිල්, Silence of the Lambs ලියූ තෝමස් හැරිස් වැනි අය අභිබවා යමින් ඇගතා ක්‍රිස්ටි 1926 අවුරුද්දේ පළ කළ The Murder of Roger Ackroyd හොඳම අපරාධමය කෘතිය විදිහට තෝරාගැනෙනවා. මේ ජයග්‍රහණය ගැන එවකට ඒ සංගමයේ සභාපතිනිය වුණු ඇලිසන් ජෝසප් කියන්නෙ මෙහෙම, "අපරාධ කතා බොහොම ජනප්‍රියයි වගේම ඒවට හොඳ ඉතිහාසයක් තියනවා, අපේ ජයග්‍රාහිකාවම ඒකට හොඳ උදාහරණයක්". ඇගතා ක්‍රිස්ටි නම් බ්‍රිතාන්‍ය ලේඛිකාව විරුදාවලි ලබා තිබෙන්නේම 'අපරාධ කතා කලාවේ අග රැජිණ' විදිහට, ඇය රහස් පරීක්ෂක නවකතා 66ක් සහ, කෙටි කතා 14 ක් රචනා කර තිබෙනවා, ඇය ලියූ The Mousetrap නම් රහස් පරීක්ෂක වේදිකා නාට්‍ය London's West End රංගශාලාවේ 1952 පටන් අද දක්වාම දර්ශනය කෙරෙනවා, දර්ශන වාර 29,500 ක් සමග ලොව වැඩිම වතාවක් රඟ දැක්වුණු නාට්‍යයක් විදිහට ක්‍රිස්ටී ගේ The Mousetrap වාර්තාගත ව තිබෙනවා. මේ රහස් පරික්ෂක කතා කලාවේ ඇය ඉන්නේ කොතැනද කියන්න මීට වඩා උදාහරණ අවශ්‍ය වෙන්නෙ නැති වේවි.

The Murder of Roger Ackroyd ඇත්තටම ඒ තරම් සාර්ථක කෘතියක් විදිහට පිළිගැනෙන්නේ ඇයි? මේ කෘතියෙදී ඇගතා තමන්ගේ සුපුරුදු රචනා ශෛලියෙන් තරමක් බැහැර වෙලා වෙනස් කර තිබෙනවා. ඒ තමා අපරාධ පරීක්ෂක සහයකයෙකුගේ ඇසින්, එනම් ෂර්ලොක්ට හිටිය වොට්සන් වගේ පොයිරොට්ගේ සහායකයා විදිහට වෛද්‍ය ෂෙපර්ඩ්ට ව පත් කරමින් ඔහුගේ ඇසින් මේ රහස් පරීක්ෂණය දකින ආකාරයට රචනා කර තිබීම. මේ නිසා පොයිරොට්ගේ පරීක්ෂණ සහ නිරීක්ෂණ ෂෙපර්ඩ් හරහා කියවන්නාට සමීප කරමින් කුතුහලය උපරිම වන ආකාරයෙන් කතාව රචනා කරන්න ඇයි සමත්ව තිබෙනවා.

ඒ වගේම තවත් වැදගත් කාරණයක් තමා කෘතියේ අවසානය ගැන, එනම් අපරාධකරුවා සහ ඔහු එය කළේ ඇයි කියන දේ ගැන පාඨකයාට අනුමාන කිරීම ඉතාම දුෂ්කර වීම. ඇත්තටම කිසිසේත්ම නොසිතන අවසානක් තමයි මේ පොතට තියෙන්නේ. පොතේ හමුවන හැම චරිතයක් ගැනම සැකයක් ඇතිවන ආකාරයෙන් කතාව රචනා කරන ඇගතා ක්‍රිස්ටි අවසානේ අපරාධකරුවා නිරාවරණය කරන්නේ පුදුමාකාර විදිහට. පොතට ප්‍රස්ථාවනාවක් රචනා කරන සහ ඇගතා ගේ චරිතාපදානය ලියූ කතුවරිය වන ලෝරා තොම්සන් කියන්නේ ඇගතා මේ කෘතිය රචනා කරන්නේ හරියට සිතුවමක් නිර්මාණය කරන ආකාරයට බව. කෘතිය පුරාම බිඳෙන් බිඳ අපරාධකරුවාගේ සැබෑ ප්‍රතිරූපය සිත්තම් කරන ඈ අවසාන පරිච්ඡේදය ආසන්නයේ එක වචනයකින් සිතුවම සම්පූරණ කරනවා. ඇගතාගේ රචනා කලාවේ විශිෂ්ඨත්වය මතුවෙන්නේ එතැනදී. ඒ වගේම කතාවේ මුණගැහෙන හැම ප්‍රධාන චරිතයක්ම ඉතාම ජීවමානව ඈ ගොඩනගනවා. කෘතියටය මුල්වෙන අපරාධය සම්බන්ධයෙන් වන කතාවට මේ හැම චරිතයක්ම අඩුවැඩි වශයෙන් ඈ මනාව දායක කරගන්නවා. තවත් වෙලාවක ප්‍රධාන කතාව ඇතුළේ තව අතුරු කතා නිර්මාණය කරමින් පාඨකයාව සංකීර්ණ සිද්ධිදාමයක අතරමං කරනවා. ඒ වගේම චරිත අතරේ ඇතිවෙන සංවාද ඉතාම ප්‍රබල විදිහට ඈ නිර්මාණය කරනවා. එක් අතකින් ඇය ගැහැනියක් වීම මේ කතාව මේ වැනි සංකීර්ණභාවයකින් ගොඩනැගෙන්න බලපෑමක් කළා කියලා මම හිතනවා. මොකද ගැහැනියක් කතාවක් කියද්දී ඒක ඇතුළේ තියන කුඩා තොරතුරු වලට පවා අවධානය දෙන්න සැලකිලමත් වෙනවා. මේ නිසා ගැහැනියක් කතාවක් කියද්දී "කතාව" ඇතුළේ තියන "තොරතුරු" ප්‍රමාණය වැඩියි. රචකයෙකුගේ ලිංගික අනන්‍යතාව ඔහු හෝ ඇය අතින් ලියැවෙන කෘතියකට බලපාන්නේ කොහොමද කියන දේ විවාදාපන්න කාරණාවක් වුණත් එය ඉතාම බලපෑම් සහගත වැදගත් කරුණක් කියලා මම හිතනවා.

“Women observe subconsciously a thousand little details, without knowing that they are doing so. Their subconscious mind adds these little things together—and they call the result intuition.”

පොතෙන්ම උපුටාගත්ත කොටසක්, මේ පොතම මේ කතාව සනාථ කරවනවා.