නරක කලාව, හොඳ කලාව..

නරක කලාව යනු කුමක් ද? කලාව පිළිබඳව කතාකරන කල, "හොඳ" හෝ "නරක" යන හැඳින්වීම, යම් අදහසකට හෝ මතයකට වඩා නිශ්චිත සාධකයක් ලෙස මිනිසුන් භාවිත කරති. ඔබ කෞතුකාගාරයක හෝ කලාගාරයක ඇවිද යන කල මිනිසුන්ගේ මේ කතාබහ ඔබට ඇසෙනු ඇත. ඔවුන් වඩාත් යොමුවන්නේ යම් කෘතියක් හොඳ හෝ නරක වශයෙන් වර්ගීකරණය කිරීමට බව ඔබට පෙනී යනු ඇත. ඉන් එහා පැහැදිලි කිරීමක් මේ හැඳින්වීමට නැත. කිසිදු තර්කයක් හෝ විරෝධතාවක් නැත. බොහෝවිට මිනිසුන් ප්‍රශ්න කිරීමකින් තොරවම එය බාරගැනීමට පෙළඹී සිටිති.

ඔබ වින්සන්ට් වෑන්ගෝ නම් කලාකරුවෙකු ගැන අසා තිබේ ද? ඔබ බොහෝ දුරට ඔහුගේ සිතුවම් නිර්මාණ දැක තිබෙන්නට ඉඩ ඇත. ඔහු ද ඔහුගේ සිතුවම් ද බටහිර කලා සම්ප්‍රදාය තුළ වැඩියෙන්ම අගය කරනු ලැබූ ඒවා වෙයි. වෑන්ගෝ ගේ නිර්මාණ හොඳ සහ අර්ථවත් ඒවා බවට පොදුවේ පිළිගැනෙන නිසා ඒවා අගය කිරීමට බොහෝ අය පෙළඹෙති. නමුත්, මතක තබාගත යුතු වැදගත් කරුණක් නම්, වෑන්ගෝ ගේ ජීවිත කාලය තුළ, ඔහු වර්ණ වලින් සහ පින්සල් පහරවලින් කළ නිමැවුම්, හොඳ ඒවා යැයි ඒ සමාජය පිළිනොගත් බවයි. බොහෝම කලාගාර වලින් ඔහුගේ සිතුවම් ප්‍රදර්ශනය සඳහා බාර ගත්තේවත් නැත. ඔහු සිය ජීවිත කාලය තුළ විකුණා ඇති බවටද වාර්තාවන්නේ එකම සිතුවමක් පමණි. ඒ මෙහි දැක්වෙන ආර්ල්ස් හි රතු වයින් උද්‍යානය (The Red Vineyard - 1888) නම් සිතුවම පමණයි. ඔහු ජීවතුන් අතර සිටි කාලයේ මිනිසුන්ගෙන් ඇසුවොත් ඒ නිර්මාණ හොඳ ඒවා නොවන බව ඔවුන් කියනු ඇත. ඉතින් වෑන්ගෝ ගේ සිතුවම් ගැන නිවැරැදිම ප්‍රතිචාරය දක්වා ඇත්තේ කවුද? ඔහුගේ සමකාලීන සමාජය ද? නැත්නම් එයින් පසු අප ද?

කලාකෘතියක් අගය කිරීමේදී කල යුතු මූලිකම දෙය නම් ඔබ තුළ එය ගැන කැමැත්තක් ඇතිවන්නේද යන්න විමසා බැලීමයි. තවත් කෙනෙකුගේ අදහස් විමසා බැලීමට පෙර ඔබ කළයුත්තේ එයයි. හැකි තරම් කාලය ගෙන එම කෘතිය සමග ඔබ ගැවසෙන්න. සිතුවමක, තත්ත්පර කිහිපයක් තුළ නොපෙනෙන යමක්, විනාඩි ගණනක් ඒ දෙස බලා සිටීමෙන් ඔබට දැකගැනීමට හැකි වෙයි. ඒ ගැන ඔබ තුළ කැමැත්තක් හෝ අකමැත්තක් ඇතිවේ නම් ඒ ඇයිද යන්න පිළිබඳව ඔබට ඒ අනුව පැහැදිලි කරගත හැකි වනු ඇත. හොඳ හෝ නරක යන නාමකරණයෙන් එහාට එම කෘතිය විස්තර කිරීමට ඔබට හැකි වෙයි. ඉන්පසුව තවත් කෙනෙකු සමග ඒ ගැන කතාබහ කරන විට ඔබේ මේ අදහස් තව දුරටත් වැඩි දියුණු වී ඔප් මට්ටම් වනු ඇත. කාලයත් සමඟ වෙනස් වීමට තරම් විවෘත මනසක් තිබීම ද අතිශ්‍ය වැදගත් ය. එමෙන්ම යමකට ඔබ කැමත්තක් නොමැති නම් මුලු සමාජයම එයට කැමති වූවද කම් නැත. ඔවුන් සමග එකඟ නොවී සිටින්නට ඔබට හැකියාව තිබිය යුතු ය.

ඉතින් ඔබ වින්සන්ට් වෑන්ගෝ ගැන සිතන්නේ කුමක් ද? ඔහු හොඳ කලාකරුවෙක් ද? ඔහු නරක කලාකරුවෙක් ද? මේ හැඳින්වීම් වලින් එහා ඔහුගේ නිර්මාණයන් ගැන අප වැඩි දුර සොයාබැලීම වඩා හොඳ යැයි ඔබ නොසිතන්නේ ද?

Lauren Toman