Dogtooth (2009)

කවද හරි දවසක මං මේ ලෝකෙට ආවෙ කොහොමද කියලා අම්මගෙන් හරි තාත්තාගෙන් හරි අහන පොඩි එකෙකුට බොහෝම වෙලාවට "කපුටා ගෙනත් දැම්මා" නැත්තං "රෝස කැලෙන් ඇහින්දා" වගේ උත්තරයක් ලැබෙන්න තියන්නේ ලොකු ඉඩකඩක්. සමහර විට අපෙන් වැඩි දෙනෙකුට එහෙම අත්දැකීම් ඇති. ඕකට බොහොම ප්‍රසිද්ධ ඇම්ඩන්ගෙ කතාවකුත් තියනව. තමන් සහ පවුලේ අය ඉපදුණේ කොහොමද කියලා ඇම්ඩා අම්මගෙන් ඇහුවම "රෝස කැලෙන් ගෙනාවා" කියලා පස්සෙ ඇම්ඩා ඉස්කෝලෙදි වයසින් වැඩිමල් කොල්ලෙකුගෙන් ඇත්ත විස්තරේ දැනගෙන "එතකොට අම්මෙ අපේ පරම්පරාවෙ එකෙක් වත් අහවල් වැඩේ කරල නැද්ද" කියලා ගෙදර ඇවිත් අහනව. මේක කිව්වම හිනායන කතාවක් වුණාට මේකෙ හිතන්න වෙනත් පැත්තක් තියනවා. දරුවන්ට සමහර දේවල් කියලා දෙද්දී දෙමව්පියෝ ඇත්ත වසන් කරනව නම්, දෙමව්පියෝ තමන්ට බොරු කළ බව කවදහරි දවසක දරුවෝ දැනගන්නව. නැත්නම් සමහර වෙලාවට දෙමව්පියෝ දරුවන්ව සමාජයට ලෝකයට හුරු කරවන්නෙ තමන්ට ඔවුන්ව දකින්න උවමනා ආකාරයට, තමන්ගේ අරමුණු වෙනුවෙන් මිස ඔවුන්ව එහෙම කළ යුතු ආකාරයට නොවෙයි.

සමහර දේවල් එකවරම දරුවන්ට කියාදෙන්න අපහසු වුණාට ජීවිතේ ගැන, රටේ ලෝකේ දේවල් ගැන ඇත්ත කරුණු කාරණා කියා දීමේ වගකීමක් දෙමාපියන්ට තියනව. මොකද එහෙම නූණොත් කවද හරි දරුවො සමාජෙට යන්නෙ නොදැනුවත්කම කරපින්නාගෙන. සමාජෙ කියන්නේ නොයෙක් දුර්මත, වැරදි අදහස් පිරැණු තැනක්. එතකොට දරුවනුත් නිවැරැදි දේ තෝරාබේරා ගන්න බැරිව මේ වැරදි අදහස්වලින් ඔලුගෙඩි පුරවාගෙන ඒ අදහස්ම නැවත සමාජෙ පතුරුවාහරින වැඩිහිටියන් බවට පත්වෙන්න තියන ඉඩකඩ වැඩියි. එතකොට, ඇත්ත කරුණු කාරණා සොයාබලලා තමන් දැනුවත් වෙන ගමන්ම තවත් පරම්පරාවකට ඒ නිවැරදි අවබෝධය උරුම කර දීම දෙමව්පියන් සතු යුතුකමක් බවට පත්වෙන්නෙ නිතැතින් ම යි. මෙතනදි මතක් වෙන්නෙ 2016 ආව Captain Fantastic ෆිල්ම් එක. දරුවො කිහිප දෙනෙකු ලොකුමහත් කර හදා වඩා ගන්න, ටිකක් විප්ලවකාරී අදහස් තියන තාත්තා කෙනෙකුගේ කතාවක් ඒක. දවසක් එයාගෙ පුංචිම දුව අහනව තාත්තේ මං ඉපදුණේ කොහොමද කියලා. එතනදි තාත්තා ඊට අදාල හැම කරුණක්ම හංගන්නේ නැතුව සහ පොඩි එකාට තේරුම්ගත හැකි මට්ටමෙන් කියා දෙනවා. දරුවත් තමන්ගේ බුද්ධිමට්ටම අනුව ඒ දේ තේරුම් ගන්නව. මේ චිත්‍රපටියේ තාත්තා කෑමෙන් බීමෙන් විතරක් නෙවෙයි අදහස් වලින් පවා දරුවන් පෝෂණය කරන පෙරළිකාර චරිතයක් ඇති තාත්තා කෙනෙක්. තවම බලා නැත්නම් අනිවාර්යයෙන් බලන්න. 

2009 ආව Dogtooth කියන්නෙත් මේ වගේ දෙමාපිය දූදරු සම්බන්ධකමක් ගැන කියවෙන, නමුත් සෑහෙන අසම්මත සහ බොහොම දෙනෙකුට නම් බලන්න ප්‍රියතාවක් ඇති නොවෙයි කියල හිතන්න පුළුවන් මට්ටමේ ෆිල්ම් එකක්. මේක ග්‍රීක් ජාතික සිනමාකරුවෙක් වුණු Yorgos Lanthimos මුල්කාලීනව කළ වැඩක්. මේ අවුරුද්දේ ආව Poor Things චිත්‍රපටයත් ඒක්ක Yorgos Lanthimos ගැන ආයෙමත් සිනමාව ගැන උනන්දු ජනතාව අතරේ කතාබහට ලක්වෙන්න පටන් අරන් තියනවා. කොහොම වුණත් Lanthimos මුල්ම වරට සිනමාකරුවෙකු විදිහට සැලකිය යුතු ජාත්‍යන්තර අවධානයක් දිනගත්තෙ Dogtooth ෆිල්ම් එකෙන්. තමන්ටම අන්‍ය සිනමා භාෂාවක් සමග වැඩි දෙනා හිතන්නෙවත් නැති මට්ටමේ වැඩවලට අතගහන පෙරළිකාර සිනමාකාරයෙක් ලෝකෙට ඇවිත් ඉන්නා බව Dogtooth වලින් ඉඟිකළා. (අද වෙද්දී Lanthimos මේ සිනමා මාවතේ සෑහෙන දුරක් ඇවිත් ඉන්නව). 

Dogtooth ෆිල්ම් එකේ තියෙන්නෙ දරුවන් තුන්දෙනෙක්ව බාහිර ලෝකයෙන් සහමුලින්ම ඈත් කරලා හදාවඩා ගන්නා මව් පිය යුවළක් ගැන කතාවක්. කෙටියෙන්ම කිව්වොත් ගෙදර තාප්පෙන් එහාට ලෝකයක් නැති බවයි මේ දරුවන්ට කියා දීලා තියෙන්නෙ. ඉන් එහාට අඩියක් වත් තියන්න තහනම්. අම්මාත් යොවුන් වියේ දූ වරු දෙදෙනාත් පුතාත් ගෙදර ජීවත් වෙන්නේ හිරකාරයින්ට සමානව. ගෙදර ගේට්ටුවෙන් එළියට යන්න කිසි කෙනෙකුට අවසර නෑ. කර්මාන්තශාලාවක් හිමි තාත්තා පමණයි දිනපතා එළියට ගිහින් අවශ්‍ය හැම දේම අරගෙන එන්නේ. (කර්මාන්ත ශාලාව ඉතා ප්‍රබල රූපකයක් මෙතනදි. කම්හලක භාණ්ඩයක් නිශ්පාදනය කරන ආකාරයට දරුවන් හදන පියෙක්) දරුවන්ට හැමදේම කියා දෙන්නේ දෙමව්පියන්ට උවමනා ආකාරයට. උදාහරණ විදිහට "මුහුද" කියන්නෙ ගෙදර තියන ලොකු පුටුවක්, "සොම්බී" කියන්නේ මිදුලේ හැදෙන කහ මලක්, "පූසා" කියන්නේ මිනිස්සුන්ව පණපිටින් කා දමන නපුරු සත්ත්වයෙක්, ඔය වගේ තවත් දේවල්. ලෝකය සම්පූර්ණයෙන්ම දෙමව්පියන්ට උවමනා විදිහට අර්ථකථනය කරලා ඒවයින් ළමයින්ගේ ඔළු පුරවනවා. කිසිම දෙයක් නොදන්න දරුවෝ ඒවා පිළිගන්නවා. මේ තාත්තා ළමයින්ට බුරන්න පුරුදු කරනවා, බල්ලන් වගේ හතරගාතෙන් ඇවිදින්න හුරු කරනවා, පුතා තරුණ වයසේ ඉන්න නිසා පුතාට අවශ්‍ය ලිංගික කටයුතු කරගන්න ගැහැණු ළමයෙක්ව නිතර නිතර ගෙදරට ගෙනත් දෙනවා. දැන් ඔබට හිතෙන්න පුළුවන් මේ මොන විකාරයක්ද කියලා. ඇත්තටම Dogtooth කියන්නේ බලන් ඉන්න අපහසු සහ ඔබටත් මටත් පුරුදු ලෝක ධර්මතාවන් ගෙන් ඈත්ව නිර්මාණය කර තිබෙන චිත්‍රපටයක්. වඩාත් නිවැරදිව කියනවානම් Lanthimos විශ්වය ඇතුළේ ගොඩනැගුණු වෙනත් ම ලෝකයක්. නමුත් මේ අභූතරූපී වෙනස් ලෝකය ඇතුළේ නිරූපිත වෙන්නෙ ඔබෙත් මගෙත් ලෝකයම තමයි.

වර්තමානයේ තරමක් කතාබහට ලක්වෙන හෝම්ස්කූලිං කියන මාතෘකාව එක්ක අපිට Dogtooth වෙනත් දෘෂ්ටි කෝණයකින් කියවාගන්න පුළුවන්. දරුවන් පාසලකට නොයවා නිවසේ තබාගෙනම, දෙමාපියන් විසින්, තෝරාගත් ගුරුවරයෙක් නැත්නම් ඔන්ලයින් ක්‍රමයට අධ්‍යාපනය ලබා දෙන හෝම්ස්කූලිං කියන්නේ අධ්‍යාපනයේ වඩාත් නූතනම පියවර බවයි සමහර තැන්වල සඳහන් වෙන්නේ. විශේෂයෙන් පහුගිය කාලයේ තිබුණ කොවිඩ් තත්ත්වය එක්ක මේ මාතෘකාව කරළියට පැමිණුනා. එක් අතකින් Dogtooth චිත්‍රපටයෙන් හෝම්ස්කූලිංවල එක්තරා භයානක පැත්තක් පෙන්වා දෙනවා. දරුවන් නිසි ආකාරයෙන් සමාජගත නොවීම තමයි හෝම්ස්කූලිංවලට එල්ල වෙන ප්‍රබලම චෝදනාව. මොකද පාසලක් කියන්නේ හුදු විෂය කරුණු උගන්වන තැනක් නොවෙයි. පාසලක් කියන්නේ විවිධ ආගම් අදහන, වෙනස් සමාජ මට්ටම්වල, විවිධාකාර හැකියාවන් දරන සහ වෙනස් ආකාරයේ සිතුම් පැතුම් සහිත දරුපිරිසක් ඒකරාශී වුණු තැනකට. දරුවෙක් පාසල් යනව කියන්නේ සමාජයේ මේ විවිධත්වයට, මේ වෙනස්කම්වලට හුරුවෙනවා කියන දෙය. වෙනස් ආගම්වලට, වෙනස් අදහස්වලට ගරුකරන්න එතනදි දරුවෙක් ඉගෙන ගන්නවා. අනෙකා සමග සුහදව වැඩකටයුතු කරන්න හුරුවෙනවා. පොදු ස්ථානවලදී පවත්වාගන්න ඕන විනය ගැන අත්දැකීම් ලබනව. නමුත් ගෙදරම ඉදන් අධ්‍යාපනය ලබන දරුවෙක්ට ඒ දේවල් ලබාගන්න අවස්ථාවක් හිමි වෙන්නේ ඉතාම අවම වශයෙන්. ඒ වගේම හෝම්ස්කූලිං කියන්නේ මූලිකවම දෙමව්පියන් මතම රදා පවතින ක්‍රමයක් නිසා දරුවන්ට තමන් විසින්ම අධ්‍යාපනය දෙන්න තරම් දෙමව්පියන් කොයිතරම් සුදුසුයිද කියන දේ ගැටළුවක්. සමහර වෙලාවට ගුරුවරයෙක්ට පුලුවන් දෙමව්පියෙකුට වඩා හොදින් දරුවෙක් තේරුම් ගන්න. මොකද දෙමව්පියෝ දරුවන් ගැන හිතන්නේ තමා එක්ක සම්බන්ධ කරල. තමාගේම කොටසක් විදිහට හිතල. මේ නිසා සමහර වෙලාවට දරුවන් කියන්නේ තමන්ගේම ජීවිතයක් ඇති ස්වාධීන පැවැත්මක් ඇති අය විදිහට දකින්න දෙමාපියන් අසමත් වෙනව. නමුත් ගුරුවරයෙක්ට ඔය පූර්ව අගතීන් ගෙන් තොරව දරුවෙක් දිහා බලන්න පුළුවන්. ඒ වගේම දරුවන් බොහෝ ගණනක් එක්ක වැඩ කර අත්දැකීම් ඔවුන්ට තියෙනව. ඒ නිසා ගෙදරට සීමාකරන මේ වගේ අධ්‍යාපන ක්‍රමයක් කොයි තරම් සාර්ථක වෙන්න පුළුවන්ද කියන කරුණ ගැන ලොකු ප්‍රශ්ණාර්ථයක් ඉතිරි වෙනව. මේ ෆිල්ම් එක හරහා අපිට කරුණත් මතුකරගන්න පුළුවන්. ඒ වගේම Lanthimos කියා තියෙනව අනාගතයේදී පවුල කියන ඒකකය කොයි වගේ යමක් වේවිද කියන දේ මේ චිත්‍රපටයෙන් තමන් නිරූපණය කරන්න උත්සාහ කළ බව. ඒ ප්‍රකාශයෙන් ගම්‍ය වෙන්නේ නූතනවාදී ප්‍රවණතාවන් එක්ක ආදරය, ප්‍රේමය, පවුල, අඹු සැමියන් දරුවන්, අධ්‍යාපනය හැම දෙයක්ම ගමන් කරන්නේ අවසානේ සියළු දේ හැඟීම් දැනීම් නැතිව යාන්ත්‍රික කරණය වීම වෙතද යන ගැටළුවයි. 

Lanthimos ගේ සිනමා භාවිතය කියන්නේ වෙනම පෝස්ට් එකකින් කතා කළ යුතු යමක්. ඒ තරම් කතා කරන්න දේවල් තියන මාතෘකාවක්. Lanthimos කියන්නේ බොහෝවිට තමන්ගේ තිර පිටපත තමන්ම ලියල තමා විසින්ම අධ්‍යක්ෂණය කරන සිනමාකරුවෙක්. ඔහුගේ චිත්‍රපට ඔහුටම අනන්‍යයි සහ සුවිශේෂයි. Lanthimos ගේ චිත්‍රපටි ඇතුළේ හැම දෙයක්ම සිද්ද වෙන්නෙ ඔහුගේම විශ්වයක මිස අපි දන්න ලෝකයේ නෙමෙයි. මිනිස්සුන්ගේ හැසිරීම් සහ ඒවා මෙහෙයවෙන තාර්කික පසුබිම චිත්‍රපටියටම පමණක් අදාළ ඒවා. උදාහරණ විදිහට, මේ චිත්‍රපටයේ තාත්තා වාහනේ නවත්වලා වැඩට යන්නේ පාරේ හිතෙන තැනකින් මිස වාහන නවත්වන්න නියමිත තැනකින් නොවෙයි. ඔහුගේම The Killing of a Sacred Deer චිත්‍රපටයේ ඉන්නා කිසිම කෙනෙක් හිනා වෙන්නේ නෑ. ඔවුන් කනව, බොනව, විනෝද වෙනව, සින්දු කියනව, නටනව නමුත් ඒ දේවල් කරන්න ඕන නිසා මිස ඒ ගැන හැඟීමකින් නොවෙයි. ඔහුගේ චිත්‍රපටවල චරිත ගොඩක් වෙලාවට දක්වන්නේ යාන්ත්‍රික හැසිරීම්. ඒ චිත්‍රපටයෙම අපරාධමය සිදුවීම් කිහිපයක් අපි දැක්කත් පොලීසිය ලොකුවට සම්බන්ධ වෙන්නෙ නෑ. කෙනෙක් කරන දෙයට සමානව විපාක දෙන කර්මය වැනි ක්‍රමයකින් සියලු දේ සිදුවෙන්නේ. බලා ඉන්න අපහසු දර්ශන, අත්භූත ගුප්තමය සිදුවීම් ඔහුගේ චිත්‍රපටවලට බහුලයි. ඔහුගේ රූප රාමු වල හිස් අවකාශය වැඩියි. ඔහුගේ පසුතල ඉතා පිළිවෙළයි, පැහැදිලියි. ඒ වගේම ඔහු සුදු වර්ණය තරමක් වැඩියෙන් භාවිත කරනවා (ඔහුගේ නිල වෙබ් අඩවියට ගිහින් බලන්න). ඒ වගේම, වර්ණ, හැඩතල, අවකාශය අවමයෙන් භාවිත කරන යම් අවමවාදී (Minimalist) බලපෑමක් Lanthimos ගේ චිත්‍රපටිවලින් දැකගන්න පුළුවන්. පසුතලයක වුණත් හිස් ඉඩකඩ වැඩිපුර තියලා අවශ්‍ය වස්තූන් පමණක් ස්ථානගත කර තැබීම, අතුරු කතාවලින් තොර මූලිකම ආඛ්‍යානය සහ ඊට අදාළ සිදුවීම් පමණක් ඇතුළත් වීම ඔහුගේ අනන්‍ය සිනමාකරණයේ මූලික ලක්ෂණ. දෛනික ජීවිතේ මතුපිට අවකාශයෙන් සැඟවී පවතින් ජීවිතේ අප්‍රසන්න අඳුරු යථාර්ථයන් වෙනස්ම කතා තේමාවන් හරහා තිරයට ගෙන ඒමයි ඔහුගෙ ක්‍රමය. ග්‍රීසියේ ඇතනස් නුවර ඉපදිලා සිනමාවෙන් උසස් අධ්‍යාපනය ලබලා අද වෙද්දි ඇමරිකානු හොලිවුඩ් පුරවරයේ සුප්‍රකට රංගවේදීන් සමග වැඩකරන තැනට දුර ගමනක් ඔහු ඇවිත් තියෙනවා. (Dogtooth නැරඹීමෙන් පස්සෙ සුප්‍රකට හොළිවුඩ් නළු Colin Farrell මේ අධ්‍යක්ෂවරයා යටතේ තමන් වැඩකරන්න ඉතා කැමැත්තෙන් සිටිනා බව කියා තිබෙනවා. The Lobster චිත්‍රපටයට ඔහුගේ ආගමනය සිද්ද වෙන්නෙ එහෙම)

වර්ණ ගැලපීම් සහ රූප රාමු ගොඩනැංවීම අතින් තමන්ගේම සිනමා භාෂාවක් වැඩි දියුණු කරගැනීමයි ඔහුට මේ තරම් විශාල සාර්ථකත්වයක් ලබන්න හේතු වෙලා තියෙන්නෙ කියල මං හිතන්නෙ. Lanthimos ගේ අලුත්ම චිත්‍රපටිය තමා Poor Things. මීට කලින් ආව Lanthimos ගේ අවසන් චිත්‍රපටිය The Favourite වල ප්‍රධාන චරිතයක් කළ Emma Stone මේකේ ප්‍රධානම චරිතය රඟ දක්වනව. දැනගන්න ලැබුණ විදිහට 2024 අවුරුදේ එළිදකින්න නියමිත Lanthimos ගේ මීළග සිනමාපටය Kind of Kindness වලත් ප්‍රධාන චරිතෙ කරන්නේ Emma Stone මයි. Lanthimos ගේ ඕනෑම චිත්‍රපටයකට තමන් ඉතා කැමැත්තෙන් දායක වෙන බව Emma කියා තිබුණ බවක් දැක්කා. Emma සහ Lanthimos සුසංයෝගය එක්ක තව හොඳ වැඩ ටිකක් ඉදිරියට වේවි කියල හිතෙනව. Poor Things සිනමා ශාලාවල බලන්න අපේ රටේ අවස්ථාව නැති හින්දා ඉක්මණනින්ම වෙබ් පිටපතක් වත් ඒවි කියා බලා ඉන්නව.

රහස් කියන කඳු (2023)

මේ දවස් ටිකේ නිව්ස් ෆීඩ් එක පුරා වැඩියෙන් දැකගන්න ලැබුණ ට්‍රැවල් වීඩියෝ එකකට අනුව නම් ලංකාව කියන්නෙ ලෝකෙ තියෙන ලස්සනම සංචාරක ගමනාත්ත අතර තියෙන රටක් (ඒකෙ තිබ්බ වැඩිහරියක් අතිශ්‍යෝක්ති ඉතින්. ඒක වෙනම කතාවක්). ඒ වගේම ලංකාව ලෝකෙ තියන ඉහළම ජෛව විවිධත්ව කලාප අතරට අයිති වෙන බවත් සඳහන් වෙලා තියනව දැක්කා. ඒක නම් ඇත්තක් වෙන්න පුළුවන්. අපට ලොකුවට නොදැනුණාට මේක සොබාව සෞන්දර්ය පිරුණු රටක් තමයි. කොයි අතක බැලුවත් කොළ පාට තැවරුණු ගස් ගොමු, තැනිතලා, මීදුම් දැවටුණු කඳු වැටිවලින් මෙහේ අඩුවක් නෑ. (හැබැයි දැන් තියන විනයක් නැති සමාජයත්, ව්‍යාපාරිකයිනුත්, දූෂිත දේශපාලනයත් එක්ක ඔය සොබාවික සම්පත් ටිකත් තව කොච්චර කාලයක් යනකම් ඔහොම තියේවිද කියන්න බෑ). ඒ වුණත් ඔය ලස්සන රටේ ඉතිහාසය ඇතුළෙ හැංගිලා තියෙන රහස් ටික නම් එච්චර ලස්සන නෑ. විශේෂයෙන්ම ඔය හැත්තෑව අසූව කාල වකවානුවල කැරළි කෝලහාල ඇස්දෙකෙන් දැකපු, අනූව දශකෙ සහ ඉන්පස්සෙ තිස් අවුරුදු යුද්ධෙ එක්ක උතුරෙත් (විශේෂයෙන්ම) දකුණෙත් සමාජවල පැතිරිලා තිබුණ බිය අත්විඳපු, අඩුගාණෙ ඒව ගැන කියවලාවත් තියෙන කෙනෙකුට නම් මේ කාරණේ හොඳාකාරවම වැටහෙන්න ඕන. මෑත පරම්පරාවල් ගොඩක් වෙලාවට මේ දේවල් දන්නෙ නැහැ, අපේ රටේ මෑත ඉතිහාසය ගැන දැනුමක් අපිට ලැබෙන්නෙ නෑ, මේක අපි අනිවාර්යයනේ හොයා බැලිය යුතු කලාපයක්. (ඒ සිදුවීම් එකතු කරල වර්ගීකරණය කරොත් ලෝකෙ තියෙන අවලස්සනම, සාහසිකම, නින්දාසහගතම ලයිස්තුවට දාන්න පුළුවන් වේවි ඕන නම්). ඒව හොයල බැලුවොත් පෙනෙන දේ තමා ලංකාව කියන්න යක්කු වසන පාරාදීසයකට කියන කාරණය. රාජ්‍යය (බලය) කියන සන්දර්භය ඇතුළේ මේ යක්කුන්ගෙ (මර්ධකයින්ගේ) පැත්තෙන් හිටගත්තාම පේන්න තියන දර්ශනයයි ජගත් මනුවර්ණගේ රහස් කියන කඳු චිත්‍රපටියෙන් අපිට නිරාවරණය කරන්නෙ.

මේ යක්කු, නැත්නම් රජයේ අවශ්‍යතාව වෙනුවෙන් පැහැරගැනීම්, පහරදීම්, ඝාතන සිද්ධ කරන මිනිස්සු කියන්නෙත් කන, බොන, අඩි ගහන, කුණුහරුප කියන, මළමිනි ගෙනියන වාහනේම ගෙදරට ෆ්‍රිජ් එකක්, වොෂින් මැෂින් එකක් දාගෙන යන සාමාන්‍ය මිනිස්සුම තමයි. (යක්ෂ රෑන්ක් එක අනුව විසඳගන්න තියෙන ප්‍රශ්න වෙනස් වෙනවා හැබැයි) නමුත් මේ පීඩකයින් අතින් සිද්ධ කෙරෙන ප්‍රචණ්ඩත්වය ආපහු තිරය ඉස්සරහ මවල පෙන්නනවට වඩා මේ චිත්‍රපටයෙන් මේ මර්ධකයින් දෘෂ්ටිවාදීව, එනම් අදහස්මය වශයෙන්, ස්ථානගත වෙන ආකාරය කල්පිත සිදුවීම් මාලාවක් හරහා ප්‍රතිනිර්මාණය කර පෙන්වනවා. (ප්‍රචණ්ඩත්වය ආපහු මවල පෙන්වන්න ගියොත් මේ ෆිල්ම් එක අපිට බලනන් ඉන්න බැරි මට්ටමේ එකක් බවට පත්වෙන්න තියන ඉඩකඩ වැඩියි, අනිත් එක, ප්‍රචණ්ඩත්වය කියන්නේ ලෝකයේ නම් ඉතිහාසයට අයිති කාරණාවක්ම නෙවෙයි, උදාහරණ විදිහට ගාසා තීරයේ අත දරුවාගෙ පටන් වැඩිමහල්ලා පවා පණපිටින් බාබෙකිව් කරමින්, ඊශ්‍රායල‍ය, ඇමරිකානු රාජ්‍ය අනුග්‍රහය ඇතිව බෝම්බ අතහරින වර්තමානයකයි ඔබත් මමත් ජීවත් වෙන්නේ).

දෘෂ්ටිවාදය කියන යෙදුම ව්‍යවහාර වෙන්නෙ යම් ජනසමාජයක් පදනම් කරගෙන ගොඩනැගී විශාල ලෙස පැතිරුණු අදහස් පද්ධතියක් හඳුන්වන්න. අපේ රට ඇතුළේ, අපේ රටට අනන්‍ය වුණු අපේකම, දේශීයත්වය, ආගම වගේ දේවල් මත මේ වගේ දෘෂ්ටිවාද ගොඩනැංවී තියෙනවා. හෙළ වෙදකම වර්ණනා කෙරෙන්නේ, රාවණා යළි නැගිටින්නේ, බිලි පූජා, ශාන්තිකර්ම වගේ දේවල් කෙරෙන්නේ මේ දෘෂ්ටිවාදී බලපෑමෙන්. (වෙදකම වගේ දෙයක තිබිය හැකි සැබෑ ගුණ අගුණ වෙනම කාරණයක්. නමුත් සමාජය ඇතුළෙ, මාධ්‍ය හරහා දෘෂ්ටිවාද වෙනුවෙන් මේවා පාවිච්චි වීම වෙනම දෙයක්)

මේ ගැන වැඩිදුරටත් සරල වටහාගැනීමකට ගියොත්, සමාජ විචාරක ටෙරී ඊගල්ටන්ට අනුව දෘෂ්ටිවාදය යනු, //

1. සමාජ ජීවිතයේ අර්ථ සංඥා හා වටිනාකම් නිෂ්පාදනය කිරීමේ ක්‍රියාවලියක්

2. විශේෂ වූ සමාජ කණ්ඩායමක් හෝ පන්තියකට ආවේණික වූ අදහස් පද්ධතියක්

3. අධිපති දේශපාලන බලය සුජාත කිරීමට උපකාරී කරනු ලබන අදහස්

4. අධිපති දේශපාලන බලය සුජාත කිරීමට උපකාරී කරනු ලබන ව්‍යාජ අදහස්

5. විෂයයට (subject) තත්ත්වයක් සපයන යමක්

6. සමාජමය වශයෙන් අවශ්‍ය මායාවක්

7. කතිකාව හා බලය සම්බන්ධ වීමක්

8. සමාජ ජීවිතය ස්වාභාවික යථාර්ථය බවට පත් කරන ක්‍රියාවලියක් //

(උපුටා ගැන්ම ත්‍රිමාණ වෙබ් අඩවිය)

රාජ්‍ය ඇතුළේ බලය ක්‍රියාත්මක වෙද්දී, පාලකයින්ට තම බලපැවැත්ම වෙනුවෙන් මේ දෘෂ්ටිවාද, එනම් ගතානුගතික අදහස් පද්ධතීන්, අනිවාර්ය උපකරණයක් විදිහට භාවිතයට ගන්න සිද්ධ වෙනවා. මාධ්‍ය, සහ ආගමික සංස්ථාවන් කියන්නෙ මෙතනදි ලොකු දායකත්වයක් දෙන ආයතන දෙකක්. යක්ෂයින්ට සිල්රෙදි අන්දලා වොයිස්කට් ගැනීම හරහා මාධ්‍යයත්, මිනීමරන අත්වලට පිරිත් නූල් ගැටගැසීම සහ රජයේ අනුහසින් ගොඩ ගැසුණු මළමිනීවලට පාංශුකූලය දීම හරහා ආගමත් දෘෂ්ටිවාදීව රාජ්‍යය වෙනුවෙන් අනුග්‍රහකත්වය දරන බව චිත්‍රපටයෙන් පෙන්නුම් කරනව. මේ දෘෂ්ටිවාදී කවුළුව හරහා අපිට ෆිල්ම් එකේ ඇතුළුවෙන්න පුළුවන්. 

ඝාතකයින්ගේ කතාවට අමතරව තව අතුරු වියමන් කීපයක් අපි ෆිල්ම් එක ඇතුළෙ අපි දකිනව. මේව මූළිකම ආඛ්‍යානය සමග පෑහෙන්නේ ඉතා සියුම්ව. මේ අතුරු වියුම් චිත්‍රපටයට අවශ්‍ය වෙන්නෙ ඇයි කියලා කෙනෙකුට හිතෙන්න පුළුවන්. නමුත් යම් ආඛ්‍යානයක මූලික තේමාවන් අර්ථගැන්වීමෙදි මේ කුඩා අතුරු කතාවලට හිමි වෙන්නේ වැදගත් තැනක්. රහස් කියන කඳු චිත්‍රපටියෙදී නම් හාමුදුරුවන්ගේ සිද්ධිදාමය එක පැත්තකින් ෆිල්ම් එකට ආධ්‍යාත්මික හරයක් එකතු කරනව. විශේෂයෙන්ම ගිනි තියන දර්ශනය, එතනදි නම් දෙබස් අවශ්‍ය නැහැ කියලා හිතෙන තරමට රෑපමය ගොඩනැංවීම ඉතා ප්‍රබලයි. (තවත් එවැනි තැන් කිහිපයක් තිබුණා, සිංහල චිත්‍රපටියක දැක්ක ප්‍රබලම රෑපරාමු ටිකක් මේකෙන් දැක්කා) අනෙක් අතින් පුතා අහිමි තාත්තාත්, අම්මාත් පීඩිතයන්ගේ පැත්තේ කතාව තිරය මත පිළිබිඹු කරනව. (හරකෙක් ඇතිදැඩි කරනා, අසාර්ථක කැරැල්ලකින් පසුව අතුරුදහන් පුතෙක් ඉන්නා තාත්තා) යම් තිගැස්මක් එක්ක ආත්මික වශයෙන් කම්පනයක් ඇති කරන්න මේ අතුරු කතා ටික සමත් වෙනව. ඒ හින්දා මං හිතනව ඒව ෆිල්ම් එකට අවශ්‍ය බව.

සිනමාත්මක වශයෙන් හොඳම නිර්මාණයක් විදිහට, ලාංකික සිනමාව ඇතුළේ මේක සුවිශේෂ සංධිස්ථානයක් විදිහට සළකුණු කරන බවට සැකයක් නෑ (රඟපෑම්, කැමරාව, පසුතළ ඉස්තරම් මට්ටමක තිබුණා, රඟපෑම ගැන කිව්වොත් ඉතින් අපිට ඉන්න නියම බුලට් ටිකක් තමා මේ ඉන්නෙ, මේ අයට වැඩ පෙන්විය හැකි නිර්මාණ හැදෙන්නේ ඉතාම අඩුවෙන් වීමයි ගැටළුව) මුල මැද අග සහිත සම්පූර්ණ කතාවක් නොකියා, රෑපය සහ ශබ්දය සිනමාත්මක භාෂාවක් විදිහට සංකේතාත්මකව යොදාගෙන, නරඹන්නාට යමක් දනවන්නත්, ඒ දැනෙන දේ ඔස්සේ හිතන්න පෙළඹවීමත් කියන කාරණා එක්කයි මේ ෆිල්ම් එකේ විශේෂත්වය අපිට හඳුනා ගන්න හැකි වෙන්නෙ. ප්‍රෙක්ෂකයින්ට ෆිල්ම් එක මගහැරෙන්න පුළුවන් ලොකුම තැනත් එතන. මොකද වැඩි දෙනා චිත්‍රපටියක් බලන්න වාඩිවෙන්නෙම යම් සම්පූර්ණ කතාවක් බැලීමේ අරමුණෙන්මයි. එහෙම අරමුණකින් බලන්න ආව කෙනෙකුට නම් බලාපොරොත්තු කඩවුණා වෙන්න පුළුවන් බොහෝ දුරට. මොකද සමහරු කියා තිබුණා කතාවක් විදිහට මේකෙ අඩුවක් ඇති බවක් දැනුණා කියලා. නමුත් සිනමාපටයක් නිමාවක් සහිත කලාකෘතියක් බවට පත්වෙන්න නම් ඒකට සම්පූර්ණ කතාවක් ඇතුළත් විය යුතු යැයි පිළිගැනෙන්නේ නෑ. (නූතනවාදී කලා ප්‍රවණතාවන් ඇතුළෙ හඳුනාගත හැකි මූලිකම ලක්ෂණයක් මේ පරිපූර්ණ ආඛ්‍යානයකින් තොර වීම. නැත්නම් ප්‍රධාන ආඛ්‍යානය බිඳ දමා ඉදිරිපත් කිරීම, ජීවිතය නම් අපරිපූර්ණ ප්‍රපංචය පරිපූර්ණව කලාවට නැගිය හැකි වෙන්නෙ කොහොම ද? මෙතනදි නූතනවාදින් නහන ප්‍රශ්නයයි ඒ. එහෙනම් ඕනෑම දෙයක් කලා කෘතියක් බවට පත්විය හැකි ද? කලාත්මය වශයෙන් නිමාවක් යම් නිර්මාණයක් විසින් අත්පත් කරගන්නෙ කොහොමද? මේක නොයෙක් සංවාද විවාද ඇතුළේ ගොඩනැගුණු සෑහෙන විවාදාපන්න තත්ත්වයක්) චිත්‍රපටය ඇතුළේ සිදුකරන රූපමය ගොඩනැංවීමයි (ශබ්දයත් ඇතුළත්ව) අවසානයෙදි වැදගත් වෙන්නෙ. සිනමාවෙ සෞන්දර්ය තියෙන්නෙ එතන. හරියට කවිය වගේ තමා. කවියකින් දැනෙන දෙයක් අපිට වෙනත් ක්‍රමයකට කියන්න බෑ. සාමාන්‍ය ව්‍යවහාර භාෂාවෙන් කියන්න බැරි දෙයකුයි කවියක් බවට පත්වෙන්නෙ. කලා මාධ්‍යක් විදිහට සිනමාව වැඩ කරන්නේත් එහෙමයි. ප්‍රේක්ෂකයා තමන්ගේ හදවතින් චිත්‍රපටයේ රෑප සෞන්දර්ය විඳ ගැනීමත් ඒ එක්කම කතිකාමව වශයෙන් ඒ රෑප මාධ්‍යන්ගෙන් මතු කරන තේමාවන්ට සංවේදී වෙමින්, තම බුද්ධිය මෙහෙයවා පරිකල්පනය ඔස්සේ කතාව සමග අනන්‍ය වීමත් තමයි සිදුවිය යුතු වෙන්නේ. එතනදි රහස් කියන කඳු කියන්නේ සාර්ථකත්වය අත්පත් කරගත්ත නිර්මාණයක් බව කිවහැකියි.

සංකේත භාවිතය ගැන කිව්වම ෆිල්ම් එක බලපු ඕන කෙනෙකුට මුලින්ම මතක් වෙන්නෙ සැටලිම. සැටලිම ෆිල්ම් එකට එන්නේ අතුරු කතාවක් හරහා වුණත් ඒක වෙනම කතාවක් ලියන්න පුළුවන් තරම් ප්‍රබල රෑපකයක් විදිහට මෙතනදි වැඩකරනව. සැටලිමක් කියන්නේ ප්‍රධන ගොඩනැංවීමක, සිමෙන්ති ඝන වෙනකම් බර දරා ඉන්න යොදන තාවකාලික ඉදිකිරීමක්. මෙතන ප්‍රධාන ගොඩනැගිල්ල තමයි යම් දේශපාලකයෙක් සහ ඔහු සතු බලය, ඔහු බලයට පත්වෙන්නෙ අපේකම, දේශීයත්වය වගේ දෘෂ්ටිවාදයන් හරහා රට ජාතිය ආගම ඉස්සරහට දමාගෙන. (ගොඩක් වෙලාවට අපේ රටේ සිද්ධ වෙන්නෙ ඕක තමා). මේ බලය ස්ථාවර කරගන්න ආගමික සංස්ථා, ආරක්ෂක අංශ වගේ දේවල් තාවකාලික ටූල් එකක් විදිහට මේ දේශපාලකයා විසින් පාවිච්චියට ගන්නව. හැබැයි හැමදේම බලය ආරක්ෂා කර ගන්න පමණයි. ඉන්පස්සෙ මේ කාගෙන්වත් වැඩක් නෑ. (සැටලිමෙන් ගලවල විසි කරපු උණ බම්බුවක්, මැරිලා ඉන්න ආරක්ෂක නිලධාරියෙක්, අමුතු විදිහට හිතන සහ මාධ්‍ය ඉස්සරහට වැද්ද නොගන්න හාමුදුරුනමක්, අපිට ඕන නම් මේ ටික එක පෙළට තියන්න පුළුවන්). රටේ උසස් තනතුරුවල කඳු වගේ වැජඹෙන බොහෝ දෙනාගෙ ඇතුළාන්තයේ හැංගිලා තියෙන්නෙ ඔය වගේ රහස් තමයි.

ඒ වගේම අනෙක් පැත්තෙන් නිහතමානී ගණිකාව කියන්නෙ කලා නිර්මාණ ඇතුළෙ අපිට බහුල වශයෙන් හමු වී තියෙන චරිතයක්. එහෙම චරිතයක් මේ කතාව ඇතුළෙත් දකින්න ලැබීම අපිට ලොකු විස්මයක් අරගෙන එන්නෙ නැති වුණත් පීඩිතයෙකුගේ රැකවරණය තවත් පීඩිතයෙකුම (ඇය තමන් තෝරා නොගෙන මේ වෘත්තීයට බලෙන් ඇද දැමූ කෙනෙක් බව උපකල්පනය කරොත්, එහෙම හිතන්න සාධක ෆිල්ම් එකේ තිබුණා) බවට මතුකරණ කාරණාව වැදගත්, (ගණිකාවගේ චරිතය රගපාන නිළිය ගැන විශේෂයෙන් කියන්න ඕන, ලොකු අභියෝගාත්මක රංගනයක් නමුත් ඈ ඉතාම විශ්ෂ්ඨ ආකාරයෙන් ඇගෙ කොටස කර තිබුණා), ඇය ඇඳුම් අඩුවෙන් ඇඳගෙන සිටීමෙන් කියවෙන්නෙ ඈ බාහිර සමාජ ආටෝපයෙන් මිදුණු අවංක හැඟීමෙන්ම ඒ අවස්ථාවෙ ඔහු වෙනුවෙන් ඉස්සරහට ආව බව වෙන්න පුළුවන්. (ඒත් ඒ මොහොතේ මාත් එක්ක චිත්‍රපටිය බැලූ ප්‍රේක්ෂකාගාරයේ සමහරු නම් ඒ දිහා බැලුවෙ මහ අප්‍රසන්න දෙයක් විදිහට, ඒ ගැන සෑහෙන කණගාටුයි)

කතන්දර කීම ඉක්මවා යන මේ වගේ චිත්‍රපට අපේ රටේ නිර්මාණය වීම සෑහෙන සතුට දනවන දෙයක්. බහුතර ප්‍රේක්ෂකාගාරයට අනුව හැඩ නොගැසී, තමන්ගේ නිර්මාණයට අවංකවෙමින්, ඒ වෙනුවෙන් පෙනී සිටිය හැකි කලා පෞරුෂයන් තවත් මේ පොළවේ බිහිවීම අවශ්‍යයි. ජගත් මනුවර්ණ ගේ රහස් කියන කඳු කියන්නෙ එතනදි හොඳ පූර්වාදර්ශයක් සපයන පුරෝගාමී වැඩක් බව කියන්න කැමතියි. ඉන්දියාවේ, ඉරානයේ, යුරෝපයේ මේ වගේ උසස් කලාත්මක චිත්‍රපට දැකල පුරුදු අපිට අපේම සිනමාව ඇතුළේ ඒ වැනි හොඳ නිර්මාණ බිහිවෙන ප්‍රවණතාවක් හැදේවි කියන බලාපොරොත්තුව දැනට ඉතිරියි.

The Holdovers (2023)

නත්තල් කිට්ටු වෙන දවස් කියන්නෙ ඉස්සර නම් දින ගැන ගැන මග බලා උන්නු කාලයක්. විශේෂයෙන්ම නත්තල සහ අලුත් අවුරුද්දක උදාව සමරන අපි විතරක් නෙමේ, වැඩි දෙනෙක් සතුටින් ප්‍රීතියෙන් උත්සවාකාරයෙන් ගත කරන කාල සීමාවක් මේ. නමුත් ගොඩක් දෙනා කියලා තියනව දැක්කා අපි පොඩි කාලෙ තිබුණා වගේ දැන් නත්තල වුණත් වැඩියෙ දැනෙන්නෙ නෑ කියල. ඒ කතාවත් වැරදි නෑ. ඉස්සර නම් ඔක්තෝබර්, නොවැම්බර් වෙනකොට පරිසරේ ඇතිවෙන සීතල ගතිය එක්ක දැනුන ඒ නත්තල් ගතිය දැන් එහෙම දැනෙන්නෙ නෑ. එක්කො අපි වයසට ගිහින් ද, නැත්නම් තරඟකාරී මේ සමාජ ක්‍රමය ඇතුළෙ නත්තල කියන්නෙත් දහසක් වැඩ මැද්දෙ පොඩි හුස්මක් අරන් ආයෙත් වැඩ රාජකාරි වලට දුවන්න තියන්න පොඩි ඉඩකඩක් විතරක් වෙලාද, නැත්නම් රටේ තියන දුෂ්කර ආර්ථික තත්ත්වය එක්ක සතුටු වෙන්න බැරි තරම් අපි පීඩාවට පත්වෙලාද කියලා වෙනම හිතල බලන්න ඕන..  මේව ගැන කියන්න ගියොත් මේක දිග හෑල්ලක් වෙනව. කොහොම හරි කියන්න ඕන වුණේ මේ අවුරුද්දේ ආව, නත්තල කියන හැඟීම ඇඟටම දනවපු චිත්‍රපටියක් ගැන. The Holdovers මේකෙ නම. මේක 1970 අවුරුද්ද පසුබිම් කරගෙන හැදුණ ෆිල්ම් එකක්. මේ 70 වයිබ් එක නිසාද මන්දා ඉස්සර අපි බලපු Home alone, Fluke, Harry potter වගේ ඒවා මතක් වෙන ලොකු නොස්ටැල්ජියාවක් අවදි කරවන්න සමත් ගතියක් මේකෙ තියනවා. ඒ වගේ ලස්සන සුන්දර චිත්‍රපටි දැන් හැදෙනව අඩු ඇති සමහර විට, නැත්නම් එහෙම ඒව අපිට දැන් මඟහැරෙනව වෙන්නත් පුලුවන්. ඒත් මට නම් මේක බලල ඉවර වුණාම, නිර්මාණය කළ අයට මේ නත්තල් කාලේ සිනමාත්මකව මතක හිටින වැඩක් කළාට ස්තූතියි කියන්න තරම් හිතුණා.

චිත්‍රපටියට පසුබිම් වෙන්නේ Barton නම් පිරිමි ළමුන්ගේ නේවාසික පාසල. මේ ඉස්කෝලෙ ඉන්නව මැදි වයසේ පසුවෙන Paul Hunham නම් තනිකඩ ගුරුවරයෙක්. Paul කියන්නේ අර සුනිල් පෙරේරා මහත්තයගෙ තාත්තා වගේ දරුණු නීති රීති දමලා ළමයිව පාලනය කරන්න උත්සාහ කරන, ළමයින්ට හතුරෙක් වගේ පේන කෙනෙක්. දෙසැම්බර් නිවාඩුව එක්ක ළමයින්ට ආපහු ගෙවල් බලා ගිහින් නිවාඩුව ගතකරන්න අවස්ථාව ලැබුණත් කීපදෙනෙකුට විතරක් ගෙවල්වලට යන්න වෙන්නෙ නෑ. ඒ නිසා ඒ අයට සිද්ධ වෙනවා නිවාඩු කාලෙත් ඉස්කෝලෙම නතර වෙන්න. කරපු යම් හිතුවක්කාර වැඩක් නිසා මේ ළමයින්ව බලා කියා ගන්න පැවරෙන්නේ අපේ Paul මහත්මයට. නාහෙට නාහන නව යෞවන වයසේ විසේකාර කොලු ගැටව් ටික රේගුලාසි කාර Paul මහත්තයා එක්ක හිම වැටෙන සීත කාලේ ඉස්කෝලෙක කොටු වෙලා කොහොම මේ නිවාඩුකාලේ ගත කරාවිද. විශේෂයෙන් නත්තලත් ළඟ ළඟම එනකොට?

Dead Poets Society, Good Will Hunting, Blind Side වගේ ගුරුවරයා සහ ශිෂ්‍යයා ගැන කියවෙන චිත්‍රපටි ගණනාවක් මේකත් එක්ක සිහියට නැගුණාත් මේකෙ තියෙන සනීපදායක නත්තල් වයිබ් එක, 70 දශකෙ පසුබිම සහ සරල සුන්දර ගතිය එක්ක වෙනස් විදිහට හිතට දැනෙන කතාවක් මේක. දැනටම Awards බර ගාණකට නොමිනේට් වෙලා සහ දිනාගෙන තියනව සහ ඉස්සරහට ඔස්කාර් සීසන් එකේදිත් The Holdovers වැඩිපුර ඇහෙන නමක් බවට පත්වෙන්න හොඳටම ඉඩ තියෙනව. 

මේ අවුරුද්දේ මෙතෙක් බැලූ ඒවයින් මං වැඩිපුරම කැමති චිත්‍රපටිය බවට පත්වෙන්න The Holdovers සමත් වුණා. (බොහෝ විට ඒක ඉදිරියටත් එහෙම වේවි). මීට වඩා සිනමාත්මකව ඉහළින් තියන්න පුලුවන් චිත්‍රපටි මේ අවුරුදේදේ තව දුටුවත්, ඒ කිසිම එකකට වඩා හිතට වැදුණේ මේක තමයි. ෆිල්ම් එකට භාවිත කරල තිබුණ වින්ටේජ් කලර්ස්, කනට ප්‍රිය එකෝස්ටික් බැක්ග්‍රවුන්ඩ් මියුසික්, නත්තල මුල් කරගත්ත කතා තේමාව වගේ දේවල් එක්ක, කොච්චර උසස් සිනමා නිර්මාණ දැක්කට (මේකත් උසස් නිර්මාණයක් තමා) මේ කතාව හදවතට ළඟ තැනක නතර වුණ එක අරුමයක් නෙමේ. වැඩිදුර විස්තර කියන්නෙ නෑ. මේ අවුරුද්දේ බැලුව ලස්සනම ෆිල්ම් එක. මේක අනිවාර්යයෙන් මිස් නොකර බලන්න!

Life on Our Planet (2023)

ස්ටීවන් ස්පීල්බර්ග් ගේ නිෂ්පාදන දායකත්වයෙන් සහ මෝගන් ෆ්‍රීමන් ගේ පසුබිම් කථනයෙනුයි 2023 අවුරුද්දේ Netflix හරහා විකාශනය වුණ Life on Our Planet වැඩසටහන් මාලාව නිර්මාණය වෙන්නෙ. යුග ගණනාවක් තිස්සේ මහා වඳවීම් මැද ජීවය මෙතෙක් දුර නොනැසී ගලා ආ හැටි ගැන පැයක කොටස් අටක් මගින් විස්තර කිරීමයි මෙතනදි සිද්දවෙන්නෙ. හොලිවුඩ්වල ලොකු නම් කීපයක්ම වැඩේට සම්බන්ධ වෙලා තියන නිසා හොඳම ගුණාත්මක බවකින් මේක නිර්මාණය කරලා තියනව.

දැනට පෘථිවියේ ආයු කාලය විදිහට සැලකෙන්නෙ වසර බිලියන 4.5 ක්, ඒ කියන්නෙ අවුරුදු මිලියන 4500 ක්. මේ අති දීර්ඝ කාලය ඇතුළත, පෘථිවිය මහා පරිමාණ නෂ්ටවීම් පහකට මුහුණ දීල තියනව. මහා නශ්ටවීමක් (mass extinction) නමින් හඳුන්වන්නේ පෘථිවියේ සමස්ත ජීවි විශේෂ අතරින් 75% කට වැඩි ප්‍රමාණයක් සහමුලින් වඳවී යාමේ ක්‍රියාවලියකට. මේ මහා පරිමාණ වඳවීම් එක රැයකින් සිදුවුණු ඒවා නොවෙයි. වසර දහයක පටන් වසර මිලියනයක පමණ කාලසීමාවක් මේ වෙනුවෙන් ගතවිය හැකියි. මෙතෙක් මිහිතලයේ දිවි ගෙවූ සියළු සත්ත්ව විශේෂ අතරින් දැනට ඉතිරිවී සිටින්නේ ජීවී විශේෂ 1% ක් වගේ ප්‍රමාණයක් පමණයි. ඒ නිසා මිහිමත ජීවය කොයිතරම් සුවිශාල පරාසයක විහිදී තිබුණාද සහ වඳවීම් ජීවීන්ගෙ පැවැත්මට කොයිතරම් බලපෑමක් කර තියෙනවද කියන කාරණ සිතාගත හැකියි.

මේ පෘථිවියේ සිදුවුණු බවට හඳුනා ගෙන ඇති මහා නශ්ඨවීම් පහ ගැන කෙටියෙන් සඳහන් කරන්න කලින් පෘථිවිය ආරම්භයේ පටන් අද දක්වා ගත වුණු කාලය යුග වලට වෙන් කෙරෙන ආකාරය (Geological time scale) ගැන පොඩි සඳහනක් කරන්න අවශ්‍යයි කියල හිතනව.

මුලින්ම වසර බිලියන ගණනක ආයු කාලය ඇතුළේ පෘථිවි ග්‍රහයා ඉතා දීර්ඝ කාලයක් පැවතුණේ කිසිදු ආකාර ජීවයකට සුදුසු නැති ග්‍රහලෝකයක් විදිහට. නමුත් කාලය සමග ක්‍රමානුකූලව වායුගෝලය සහ සාගර නිර්මාණය වෙලා ජීවය පහළ වීමට සුදුසු තත්ත්වයේ ගෝලීය පරිසර සාධක සකස්වෙලා ඒකසෛලික මට්ටමෙන් ජීවය ජලය තුළ හට ගන්නව. මේ ඒකසෛලික ජීවය වඩා සංකීර්ණ තත්ත්වයට පත්වෙන්න පටන් ගන්නෙ මීට වසර මිලියන 540කට පමණ කලින්. එදා සිට අද දක්වා කාලය ෆැනරෝසොයික් (Phanerozoic) මහා යුගය (Eon) ලෙස හඳුන්වනවා. මේ මහා යුගය තවත් යුග (era) තුනකට බෙදෙනව. පැලියෝසොයික් (Paleozoic), මෙසොසොයික් (Mesozoic) සහ සෙනොසොයික් (Cenozoic) විදිහට.

පැලියෝසොයික් (Paleozoic) යුගය පටන් ගන්නේ අවුරුදු මිලියන 540 කට කලින්. පිට කටුවක් සහිත, නැති නම් කවච ධාරී මුහුදු ජීවීන්, මත්ස්‍යයින්, උරගයින්, කෘමී සතුන්, මීවන සහ කේතුධර ශාක බිහිවුණේ මේ කාලයේදී. පැලියෝසොයික් (Paleozoic) යුගය පටන් ගන්නේ කේම්බ්‍රියන් (Cambrian) අවධියෙන්. මේ නිසා ෆැනරෝසොයික් මහා යුගයට පෙර කාලය ප්‍රාග් කේම්බ්‍රියන් අවධිය (Pre cambrian) නමිනුත් හඳුන්වනව. පැලියෝසොයික් යුගය කාල අවධි 6කින් සමන්විතයි. කේම්බ්‍රියන් (Cambrian), ඕර්ඩොවීසියන් (Ordovician), සිලුරියන් (Silurian), ඩෙවොනියන් (Devonian), කාබොනිෆෙරස් (Carboniferus) සහ පර්මියන් (Permian) මේ කාල අවධි හය.

පැලියෝසොයික යුගය අවසානයේ මෙසොසොයික් (Mesozoic) යුගය පටන් ගන්නේ අවුරුදු මිලියන 252 කට කලින්. ඩයිනසෝරයන් මිහිමත රජ කළේ මේ කාලයේ. මේ යුගය සමන්විත වෙන්නෙ ට්‍රයෑසික්, ජුරාසික් සහ ක්‍රිටේෂියස් (Triassic, Jurassic, Cretaceous) කාල අවධි තුනෙන්.

ඩයිනසෝරයන්ගෙ නික්මයාම එක්ක එළඹෙන්නෙ සෙනසොයික යුගය (Cenozoic). ඒ මීට අවුරුදු මිලියන 66කට කලින්. ක්ෂීරපායින් කරළියට එන්නේ මේ කාලයේ. මේ යුගය සමන්විත වෙන්නේ පේලියොජින් (Paleogene), නියොජින් (Neogene), ක්වටනරි (Quaternary) (වර්තමාන යුගය) කාල අවධිවලින්. වර්තමායෙ අප ඉන්නේ Quaternary යුගයේ Holocene කාල අවධියේ

පෘථිවියේ සිදුවුණු මහා නෂ්ටවීම් පහ.

1. Ordovician-Silurian extinction (ඕඩොවිසියන් - සිලුරියන් නශ්ඨවීම)

මිහිමත සිදුවුණු පළමුවන මහා නෂ්ටවීම අවුරුදු මිලියන 444 කට කලින් ඕර්ඩොවීසියන්, සිලුරියන් යුගවල සිදුවී ඇති බව හඳුනාගෙන තිබෙනවා. ගෝලීය උෂ්ණත්වය අසාමාන්‍ය ආකාරයෙන් පහළ යාම සහ සාගර ජල මට්ටම පහළ යාම මේ වඳවීමට හේතු වී තිබෙනවා. මේ මහා වඳවීම වසර මිලියන කිහිපයක් තිස්සේ සිදුවුණා. එයින් 85%ක් පමණ ජීවින් වඳ වී ගියා. මෙය මෙතෙක් සිදුවුණු දෙවනි විශාලතම වඳ වීම විදිහට සලකනව. මෙතනදී වඳ වුණේ conodonts, trilobites, graptolites වගේ අපෘෂ්ඨවංශික සාගර ජීවීන්.

2. Late Devonian  (ඩෙවොනියානු නශ්ඨවීම)

ඩෙවොනියානු වඳවීම සිද්ධ වෙන්නෙ අවුරුදු මිලියන 375කට කලින් ඩෙවොනියන් යුගයේ. මෙයින් 75%ක් පමණ ජීවීන් වඳවී ගියා. ගොඩබිම කෘමි සතුන්, ප්‍රාථමික ශාක වර්ග බිහිවෙන්න පටන් ගෙන තිබුණේ මේ යුගයේ. නශ්ටවීම බලපෑවේ සාගර ජීවින්ට. ගොඩබිම ශාක වර්ධනය නිසා ගොඩබිම පෝෂක වර්ග මුහුදට එක්වී සාගර ඔක්සිජන් මට්ටම පහළ ගිහින් සාගර ජීවින්ගේ ආහාර හිඟවීම මේ නෂ්ටවීමට හේතු වුණු බව අනුමාන කෙරෙනව.

3. End Permian (පර්මියානු මහා නෂ්ඨවීම)

එදාමෙදා තුර පෘථිවියේ සිදුවුණ විශාලම නෂ්ටවීම සිදුවුණේ අවුරුදු මිලියන 256 කට කලින් පර්මියානු යුගයේ. මෙයින් 96%ක් පෘථිවි ජීවි විශේෂ වඳ වී ගියා. පර්මියානු නෂ්ටවීම නිසා එදා තිබුණු කොරල් වර්ග සහමුලින් නැතිවුණා. පෘථිවිය මතින් ජීවය අතුගෑවී යන්න කිට්ටු වුණු තත්ත්වක් ඇති වුණා. පෘථිවියේ සිදුවුණු මහා පරිමාණ යමහල් විදාරණ මාලාවක් තමයි පර්මියානු නශ්ඨවීමට මූලික හේතුව විදිහට සැලකෙන්නෙ. මෙයින් විශාල වශයෙන් කාබන් ඩයොක්සයිඩ් වායුගෝලයට මුහු වුණා. ගිනි කඳුවලින් නිකුත්වුණු දුම් වලාවන් නිසා අම්ල වැසි ඇති වුණා. මේවායින් හයිඩ්‍රජන් සල්ෆයිඩ් වැනි විෂ රසායන මහා පරිමාණයෙන් මුහුදට මුහු වී බහුතර සාගර ජීවීන් සදහට වඳවී ගියා. විද්‍යාඥයින් කියන්නේ මේ සිදුව්ම් නිසා ජීවයේ පැවැත්ම වසර මිලියන සිය ගණනකින් ආපසු හැරවුණු බව.

4. End Triassic (ට්‍රයෑසික් නෂ්ඨවීම)

ට්‍රයෑසික් නෂ්ටවීම සිදුවී තිබෙන්නෙ අවුරුදු මිලියන 200කට කලින් ට්‍රයෑසික් යුගයේ. මෙයින්  එදා සිටි ජීවීන් 80%ක ප්‍රමාණයක් අහිමි වුණා. මීට හේතුව තවමත් නිශ්චිතව සොයාගෙන නෑ. බොහෝවිට මේ කාලයේ සිදුවුණු බවට සැලකෙන ගෝලීය උෂ්ණත්වය ඉහළයාම සහ ඒ ආශ්‍රිත පාරිසරික වෙනස්කම් නිසා මෙය සිදුවුණ බව අනුමාන කරනවා. පෘථිවි වාසී ආදිකල්පිත උරගයින් සහ උභයජීවි විශේෂ බහුතරය මෙයින් වඳ වී ගියා. ට්‍රයෑසික් නෂ්ඨවීම සමග වෙනස්වුණ පරිසර සාධක වලට ඔරොත්තු දීම නිසා දිවි ගලවා ගත් උරගයන් ගෙන් පසු කාලීනව වෙනස් ජීවී කාණ්ඩයක් බිහිවෙලා මිහිතලය පුරා ආධිපත්‍ය පැතිරුවා. ඔවුන් තමයි ඩයිනසෝරයින්. ඒ වගේම අදත් අපි ආදරය කරන වෙනසක් මේ යුගයේ සිදුවුණා. ඒ තමා සපුෂ්ප ශාක බිහිවීම. ගස්වැල් මත නේක වර්ණයෙන් මල් හටගන්න පටන් ගන්නේ මේ ට්‍රයෑසික් අවධියේ පටන්.

5. End Cretaceous (ක්‍රිටේෂියානු නෂ්ඨවීම)

අදින් වසර මිලියන 66 කට පමණ කලින් දවසක, මැක්සිකෝවේ යූකටන් අර්ධද්වීපයට ඇද වැටුණු එවරස්ට් කන්ද තරම් විශාල උල්කාශ්මයක් න්‍යෂ්ටික බෝම්බ මිලියනයක තරම් ප්‍රබල පිපුරුමක් ඇති කරමින් පෘථිවියේ වසර මිලියන 150කට කිට්ටු ඩයිනෝසර අධිපත්‍ය අවසන් කර දැමුවා. පිපුරුමෙන් නැගුණු දුහුවිලි වලාවන් වායුගෝලය වසාගත්තා. මෙයින් පෘථිවියට ලැබෙන සූර්යාලෝකය අවම වී ගියා. ශාක වර්ග මියැදී ගියින් ඒ මත යැපුණ සතුන් ආහාර නොමැති කමින් වඳ වුණා. උල්කාෂ්ම බලපෑම අවුරුදු ගණනක් පෘථිවියේ පැවතුණා. ඩයිනසෝරයන් වඳවී ගිය නමුත් ඩයිනසෝර උරුමය සහිත සත්ත්ව කොට්ටාශයක් තවදුරටත් පවතින්න සමත්කම ලැබුවා. ඔවුන්ගෙන් පැවත එන්නන් ඉතාම විචිත්‍රවත් විවිධත්වයක් සහිතව පෘථිවිය පුරා පැතිරී අදටත් පවතිනවා. ඔවුන් තමා කුරුල්ලන්. ඩයිනසෝර යුගයේ ඒ තරම් නොවැදගත්ව සිටි සත්ත්ව කොට්ටාශයක් ඉන් පසුව කරළියට පැමිණියා. හිමිකරුවෙක් නොමැතිව තිබුණු පෘථිවිය මත ආධිපත්‍යයේ කිරුළ ඔවුන් තම හිස මත පළන්දවා ගත්තා. ඔවුන් තමා ක්ෂීරපායීන්. ක්ෂීරපායින්ගෙන් පැවත එන ප්‍රයිමේටාවන්ට අයිත් සත්ත්ව කාණ්ඩයක් අවසානයේ සියළු සත්ත්වයන්ගේ ස්වාමියා බවට පත්වී ආධිපත්‍යයේ සිංහානය උරුමකරගත්තා. ඒ තමා හෝමෝ සේපියානුවන් වන අපි.

මේ වැඩටහන් මාලාවේ ත්‍රිමාණ සජීවීකරණ කටයුතු සිදු කර තියෙන්නේ Jurassic Park, Jurassic World චිත්‍රපට සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කළ Industrial Light and Magic සමාගම ම යි.  චිත්‍රපටවලට භාවිත කළ සමහර සත්තව ආකෘති ඒ ආකාරයෙන්ම මේ වැඩේට යොදාගත්තත් වඩා නිවැරැදිව මේ සත්ත්වයින් ව නැවත ගොඩනැංවීම ගැන ඔවුන් සැලකිලිමත් වෙලා තියෙනව. මොකද චිත්‍රපටවල මේ සත්ත්වයින්ව දැක්වෙන්නෙ සිනමාපටයෙ කතාපුවතට ගැලපෙන ආකාරයෙන් මිසක් ඔවුන්ගේ සැබෑම ස්වරූපවලින් නොවෙයි. හොඳම උදාහරණය වෙලෝසිරැප්ටර් නැත්නම් රැප්ටරයින්.  ඩයිනසෝරයන් සම්බන්ධ චිත්‍රපටවල රැප්ටරයින්ව දැක්වෙන්නෙ ටී රෙක්ස් ලා ගේ ම කුඩා පරිමාණ ආකාරයේ පෙනුමක් ඇති සත්ත්වයන් විදිහට. නමුත් මේ සතුන්ගෙ ඇත්තම ස්වභාවය ඊට වඩා සෑහෙන වෙනස්. ඔවුන් අයිති වෙන්නෙ කුරුල්ලන්ට සමාන තෙරෝපෝඩා නම් ඩයිනසෝර කාණ්ඩයකට. සමහර තෙරෝපෝඩයින්ට පිහාටු තිබුණා, ඉහළ ගාත්‍රා අතර අත්තටු සමාන අවයවයන් තිබුණා. සෑබෑම වෙලෝසිරැප්ටරයින් මේ වැනි ලක්ෂණ ඇති සත්ත්වයන්. පහුගිය අවුරුද්දේ සහ මේ අවුරුද්දේ Netflix හරහා ම විකාශය කෙරුණු Prehistoric planet  වැටසටහන් මාලාව නැරඹුවොත් මේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික සතුන් ගැන වැඩිදුරටත් දැනගන්න පුලුවන්.

අපි ඉන්නෙ හය වෙන වඳ වීමක ද කියන ගැටලුව ගැන වැඩසටහන් මාලාව අවසානෙදි අවධානය යොමු කරනවා. පෘථිවි ග්‍රහයා හයවන මහා වඳ වීමක අද්දරටම ඇවිත් ඉන්නා බවට ප්‍රවාදයක් මේ වෙද්දී ඇතිව තියෙනවා. මිහිතලයේ යහපැවැත්ම ගැන නොසිතා කරන මිනිස් සංවර්ධන ක්‍රියාකාරකම් නිසා පරිසර පද්ධති ඉතා වේගයෙන් අතුරුදහන් වී යාමත්, සත්ත්වයන්ගේ පැවැත්මට මේ නිසා තර්ජනයක් ඇතිවී තිබීමත් සහ ජීවින් විශාල ප්‍රමාණයක් දැඩිව වඳ වී යාමේ තර්ජනයට ලක්වී සිටීමත් මීට හේතු වෙනවා. මෙය ස්වභාවික නෂ්ඨවීමේ ක්‍රියාවලියකට වඩා සියදහස් ගුණයක් වේගවත් බවයි කියවෙන්නේ. පරිණාමීය වශයෙන් මිනිස්සු ක්‍රමිකව වැඩි දියුණුකරගත් බුද්ධි මහිමය මිහිමත ජීවයට විනාශය අයිති කර දෙමින් අවසන් වන්න නියමිතද කියන කරුණ සැබෑම ගැටළුවක්.

හිතන්න....  කූඹින්ට, වේයන්ට, මීයන්ට ඉතිරි වුණ, එක මිනිස් පුළුටක් නැති මහ නගර, මළකඩ කමින් ගරා වැටෙන අයිෆල් කුළුණ, සිව්පා සත්තු ඇවිද යන අධිවේගී මාර්ග, පෘථිවියේ අනාගතය ගැන අපිට මවා ගන්න තියෙන පින්තූරය එ වැනි එකක් නම්?

The Subtle Art of Not Giving a F*ck

The opening sentence on Charles Bukowski got me into this, and the second paragraph on Buddhism kept me going. At the end, what I found was priceless! I think what Mark Manson brings us from his book "The Subtle Art of Not Giving a F*ck" is way different and unique from many self-help stuff out there. Instead of being positive, he focuses on dealing with negativities, which are inevitable in our lives. Along with recommending this to everyone who interested in, here are some facts that caught my attention, 

From the first place, as it is in the title, "attention" is one of the key facts of life. Most of the time, what we are concerned about, what we mostly care about (as he put it, giving a F*uck), is the root cause of our problems. What social media, which totally depends on attention, is doing to us nowadays is distracting us from the realities of life. Our lives sucks because we give too much unnecessary "F***" s. We think we are entitled and should be happy and comforted all the time. You are going to be bothered all the time if you think like that. Carefully choose what to give a "F***" and what to cut off.

We should be aware of our values, because they difies the quality of our lives and our problems. Simply, values underlie everything we do. There are good values, and there are also bad values. For example, we can take pleasure as a bad value. If you want to be pleased and feel good all the time, you are in big trouble. You are not much different than a drug addict. There are things that are necessary in our lives that are not so pleasurable to do. Happiness should be a byproduct of what we do, not a main value. Money and material success can also be taken as bad values. We sometimes prioritize them over internal values such as honesty, integrity, and compassion. The thing is, we have very little control over the materialistic world. Money, status symbols, and popularity are external facts and very volatile. We can lose them at any time. Good values are more related to our inner qualities, such as courage, creativity, and humility. They are immediate and controllable. So the good values that F*** worthy are always reality-based, socially constructive, immediate, and controllable.

Life is mortal and can be taken from us at any time. It is very important to confront this morality of existence. While we chase a bit more fame and attention and a few bucks more, the ground realities of life get trampled under our feet. Accept the death of yours, accept the responsibility of your own problems, accept your failures, and embrace rejections. See what is going to be your legacy—what you are going to leave to this world.

Before you leave, live a good life.

Rupi Kaur සහ ඇමරිකානු දීවාලි සැමරුම

 ධවල මන්දිරයේ පවත්වන්නට යෙදී ඇති දීවාලි උත්සවයකට සහභාගි වීම සඳහා ඇමරිකානු ජනාධිපති ජෝ බයිඩ්න් විසින් කළ ඇරයුම Rupi Kaur ප්‍රතික්ෂේප කර තිබේ. Rupi Kaur යනු ඉන්දියානු සම්භවයක් ඇති කැනේඩියානු ජාතික කිවිඳියකි. ඇගේ මුල්ම කවි එකතුව Milk and Honey ලොව ඉමහත් ජනප්‍රියත්වයට පත් විය. ඇය ඇමරිකානු ජනාධිපති වරයාගේ ආරාධනය ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ ඊශ්‍රායලය විසින් ගාසා තීරයේ සිදු කරනු ලබන අමානුෂික ප්‍රහාරයන්ට ඇමරිකානු රජය සහාය දැක්වීම හේතු කරගෙනයි. මේ ඇය ඒ වෙනුවෙන් පළ කර තිබූ සටහනෙහි සිංහල පරිවර්තනය යි.

...........................................................

"2023 නොවැම්බර් 8 වන දින, උප ජනාධිපති වරයාගේ මෙහෙවීමෙන් පැවත්වීමට නියමිත දීවාලි උත්සවයක් සඳහා, බයිඩ්න් පරිපාලනයෙන් කළ ආරාධනයක් මට මීට දින කිහිපයකට පෙර ලැබුණි. පලස්තීනුවන්ට එරෙහි වත්මන් සාහසික ක්‍රියාවලට ඔවුන් සහයෝගය දක්වමින් සිටිනා කළ, දීවාලි උත්සවය සැමරීම පිළිගත හැකි යමක් බව මෙම පරිපාලනය විසින් හඳුනාගෙන සිටීම ගැන මම පුදුම වෙමි. මෙම නිවාඩුව අපෙන් බොහෝ දෙනෙකුට දැනෙනුයේ ඊට සපුරා විරුද්ධ ලෙසට ය.

දකුණු ආසියානු උරුමය ඇති බොහෝ දෙනා ලොව පුරා දීවාලි උත්සවය සමරනු ලබති. හින්දු සහ ජෛන සම්ප්‍රදායන් තුළ, දීවාලි යනු අසත්‍යයට එරෙහිව නිවැරදිබව සහ නොදැනුවත්කමට එරෙහිව දැනුවත්බව සැමරීමයි.

අපගේ 6 වන ගුරු, Gum Hargobind Sahib Ji, සීක් සම්ප්‍රදායට අනුව, දීවාලි සමයේදී දේශපාලන සිරකරුවන් 52 දෙනෙකුට අසාධාරණ ලෙස සිරගත කිරීමෙන් නිදහස් වීමට උදව් කළේය. අපි මේ දවස හඳුන්වන්නේ Bandi Chhor Divas යනුවෙනි. පීඩනයට එරෙහිව නිදහස සඳහා සටන් කිරීම යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ කුමක්ද යන්න ආවර්ජනය කිරීමට මම සෑම විටම මෙම දිනය යොදා ගත්තෙමි.

අද, ඇමරිකානු රජය ගාසා තීරයට බෝම්බ හෙලීමට අරමුදල් සපයනවා පමණක් නොව, සරණාගත කඳවුරු, සෞඛ්‍ය පහසුකම් සහ පූජනීය ස්ථාන කීයක් පුපුරවා හැරියද පලස්තීනුවන්ට එරෙහි මෙම ජන සංහාරය ඔවුන් දිගින් දිගටම සාධාරණීකරණය කරති. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය, දේශසීමා රහිත වෛද්‍යවරු, රතු කුරුස වැනි සංවිධාන සහ තවත් රටවල් බහුතරයක් විසින් ඉල්ලා සිටින මූලික ක්‍රියාමාර්ගයක් වන මානුෂීය සටන් විරාමයක් සඳහා වූ ඉල්ලීමද ඔවුහු ප්‍රතික්ෂේප කරති. පලස්තීනුවන් 10,000 කට වැඩි පිරිසක් මිය ගොස් ඇත. එක්සත් ජාතීන්ගේ සංවිධානය පවසන්නේ මියගිය අයගෙන් 70% ක් කාන්තාවන් සහ ළමුන් බවයි. ඊශ්‍රායලය විසින් සුදු පොස්ෆරස් බෝම්බ භාවිත කරනු අපි දැක ඇත්තෙමු. ජාත්‍යන්තර ක්ෂමා සංවිධානය පවසන්නේ එය යුධ අපරාධයක් ලෙස විමර්ශනය කළ යුතු බවයි. ඊශ්‍රායල නේවාසිකයන් බටහිර ඉවුරේ පලස්තීනුවන්ගේ නිවෙස්වලට පයින් ගසා ඔවුන්ව අල්ලා ගන්නා ආකාරය CNN නාලිකාවේ අපි දැක ඇත්තෙමු.

මම මගේ දකුණු ආසියාතික ප්‍රජාවගෙන් ඉල්ලා සිටින්නේ මේ ක්‍රියාවලට වගකියනා ලෙසට මෙම පරිපාලනයට බලකිරීමටයි. සික් ජාතික කාන්තාවක් ලෙස, මෙම පරිපාලනයේ ක්‍රියාවන්ට සුදු හුණු ගෑම වෙනුවෙන් මා භාවිත කිරීමට මම ඉඩ නොදෙමි. කොටු වී සිටින සිවිල් ජනගහනයෙන් 50%ක් ම ළමයින් වන ජන සමූහයකට කරනු ලබන පහරදීම් සඳහා සහාය දක්වන ආයතනයකින් කරන ඕනෑම ආරාධනයක් මම ප්‍රතික්ෂේප කරමි.

මිනිස් ජීවිත මේ ආකාරයෙන් අනතුරට ලක්ව ඇති විට ප්‍රජාවක් ලෙස අපට නිහඬවී සිටිය නොහැකිය. මගේ සමකාලීනයන් බොහෝ දෙනෙක් මට පෞද්ගලිකව පවසා සිටින්නේ ගාසා තීරයේ සිදුවෙමින් පවතින දේ භයානක බවයි, නමුත් ඔවුන් තම ජීවනෝපාය අවදානමට ලක් නොකරති, "ඇතුළතින් වෙනසක් ඇති කිරීමේ අවස්ථාවක්" ලෙස මෙය නොසලකති. ඇතුළත සිටීමෙන් මායාකාරීව කිසිවක් වෙනස් වන්නේ නැත. අපි නිර්භීත විය යුතුය. ඔවුන් ව්‍යාජ ලෙස මවා පෙන්වන ප්‍රතිරූපවලින් මුලා නොවිය යුතුය. මෙම පරිපාලනය සටන් විරාමයක් ප්‍රතික්ෂේප කිරීම නිසා පලස්තීනුවන්ට සෑම දිනකම අහිමි වන දේ හා සසඳන විට, කතා කිරීමෙන් අපට අහිමි වන වරප්‍රසාද යනු කිසිසේත් සැලකිය නොහැකි යමකි.

ආණ්ඩුවක ක්‍රියාකලාපයන් මගින් ලෝකයේ ඕනෑම තැනක මිනිසුන්ට අමානුෂික ලෙස සලකන විට, යුක්තිය ඉල්ලා සිටීම අපගේ සදාචාරාත්මක අවශ්‍යතාවයකි. බිය නොවන්න. ලෝකය සමඟ සිට මානුෂීය සටන් විරාමයක් ඉල්ලා සිටින්න. ඔබ කතා කරන විට බොහෝ හඬවල් ඔබ හා එක්වනු ඇත. අපි පෙත්සම් අත්සන් කරමු. විරෝධතාවලට සහභාගි වෙමු. වර්ජනය කරමු. අපේ නියෝජිතයන් අමතා කියමු - මේ ජන සංහාරය වහාම නවත්වන්න."

- Rupi Kaur

Concrete Utopia (2023)

හෝමෝ සේපියන් කියන්නෙ මිහිමත වාසය කළ එකම මානව විශේෂය නොවෙයි. දැනට හොයාගෙන තියන ආකාරයට, සේපියන්ලාට සමීපව සහ සමකාලීනව, තවත් මානව විශේෂ ගණනාවක් මේ පොළෙවේ වාසය කර තිබෙනවා. මුලින්ම පිටකොන්ද ඍජුව තබාගත් හෝමෝ ඉරෙක්ටස් මානවයා, හැඩි දැඩි නියැන්ඩර්තාල් මානවයා, අඩි තුනක් හතරක් පමණ උස් වුණු හෝමෝ ෆ්ලොරෙන්සිස් මානවයා, ගල් ආයුධ නිපදවීමේ ආදිතමයන් වුණු හෝමෝ හැබිලිස් මානවයා, ඔය ආදී වශයෙන් නම් කරන්න පුළුවන් මිනිස් ප්‍රභේද ගණනාවක් මේ පොළවේ ඇවිද ගියා. නමුත් අදින් වසර ලක්ෂ තුනකට පමණ කලින් අප්‍රිකාවෙන් බිහිවුණු හෝමෝ සේපියන්ස්ලාගෙන් පසුව මේ අනෙක් මානවයින්ට මොකක්ද වුණේ? ඔවුන් අද දකින්නට නැත්තේ ඇයි? ඔවුන් වඳ වුණේ කොහොමද? නැතිනම් ඔවුනුත් සේපියන්ස් ලා සමග අන්තර් අභිජනනය වෙලා එකම විශේෂයක් බවට පත්වුණා ද? කියන ප්‍රශ්නවලට තවමත් නිවැරදි පිළිතුරු සොයාගෙන නැහැ.

අනෙක් මානවයින්ට සාපේක්ෂව සේපියන්ස්ලාගේ විශේෂත්වය වෙන්නේ ඔවුන්ගේ කපාල ධාරිතාව ඉහළ මට්ටමක තිබීම නිසා ඉහළ මට්ටමේ බුද්ධිමය හැකියාවන් අත්පත් කරගන්න සමත් වීම. සේපියන් නම ලැබෙන්නේ "බුද්ධිමත්" නම් අර්ථය ඇති sapiēn ලතින් යෙදුම මුල් කරගෙන. මේ නම එන්නේ පුරාණ ග්‍රීකයන් ප්‍රඥාවේ දෙවඟන විදිහට සැලකූ සොෆී ආශ්‍රය කරගෙන. බුද්ධිමත් බවට ග්‍රීකයන් යෙදූ නම තමා සොෆී. බුද්ධියෙන් ඉහළ මානවයා කියන තේරුමෙනුයි හෝමෝ සේපියන් නම එන්නේ. එහෙනම් පැවැත්ම සඳහා වූ සටනේ දී අනෙක් මානවයින් සහමුලින්ම යටපත් කර දමන්න සේපියන්ලාට හැකි වුණාද? වෙනස්වන පරිසර තත්ත්වයන් හමුවේ නොනැසී පවතින්නට හැඩගැසිය හැකි ක්‍රම සහ විධි ඔවුන් සොයාගත්තාද? සේපියන් බුද්ධි මහිමය හමුවේ අනෙක් මානවයින්ට පරාජය පිළිගෙන මිහිමතින් සමුගෙන යන්න සිදුවුණා ද? 

සේපියන්ස් ලා ගැන කතාකරද්දී මතුවෙන ප්‍රධාන කරුණක් තමයි ඔවුන් සමාජශීලී ගති ස්වභායන් අතින් ඉහළ බව. ඔවුන් (ඇත්තටම කිව්වොත් අපි) දියුණු කරගත් භාෂාව වැනි සන්නිවේදන මෙවලම් භාවිත කරගෙන, ජීවිත පැවැත්මේ ගැටළු සාමුහිකව ජයගන්න ඇති හැකියාව වර්ධනය කරගත් බව. ඒ වගේම කියවෙන තවත් කරුණක් තමා ඔවුන් "මම" සහ "අනෙකා" විදිහට කාණ්ඩ වෙන්කරගෙන අපේ කණ්ඩායම සහ පිටස්තර කණ්ඩායම් විදිහට සමූහ වශයෙන් සීමාවන් වෙන්කරගෙන පැවතුණු බව. මෙතදි මානව චර්යාවන් වඩාත්ම වර්ගවාදී මුහුණුවරක් ගන්නවා. එනම් වඩා වාසි සහගත තත්ත්වයන් වෙනුවෙන් සේපියන්ලා වෙන වෙනම කණ්ඩායම් ගත වුණා. එතනදී මගේ කණ්ඩායම සහ අනෙක් කණ්ඩායම් යනුවෙන් වෙන්කරගත් සීමාවන් අතර පැවැත්ම වෙනුවෙන් නොයෙක් ඝට්ටනයන් ඇති වුණා. මිනිස් වර්ගයා මෙතුවක් දුර ඇදී එන්නේ මේ බෙදා වෙන්කරගත් කණ්ඩායම් අතර ඇති වුණු කළ කෝලාහල, යුධ ගැටුම් මැද්දෙන්. "ඉතිහාසයම තිබුණේ දඩයම් බිමක" කියලා අපේ කවියෙකුත් වතාවක් ලියා තිබෙන්නේ ඒ නිසා. අනෙක් හැම සත්ත්වයෙකු වගේම මිනිසාත් සොබාදහම සමග බැඳී වඩාත් තරඟකාරී පැවැත්මක් වෙනුවෙන් හැඩගැහුණු ගතිස්වභාවයන් නිසගයෙන්ම රැගෙන ආවා. අවුරුදු ලක්ෂ ගණනක් මේ විදිහට කැලෑවල ඇවිදයමින් සිටි සේපියන්ස්ලා පසුකාලීනව ශිෂ්ඨාචාරය කියා යමක් සොයාගත්තා. නැත්නම් වඩා සංකීර්ණ, යම් ක්‍රමාණුකූල පිළිවෙලකට හැඩගැහෙන්න පටන් ගත්තා. දඩයම් යුගයෙන් කෘෂිකර්මයටත්, එතැනින් කාර්මිකකරණය සහ තාක්ෂණයටත් මිනිසා පැමිණුනා. මේ සේපියන්ස්ලා පැවත ආ කාලය දිහා බැලුවාම මේ වෙනසකම් ඉතාම සීග්‍රගාමීව සිදුවුණු ඒවා. මිනිස්සු කැලෑවට වෙලා දඩයම් කරමින් හිටිය කාලය ආසන්න වශයෙන් අවුරුදු ලක්ෂ තුනක්, නමුත් කාර්මික විප්ලවය සිදුවෙලා තවම අවුරුදු පන්සීයක් වත් ගිහින් නැහැ. ඉතින් ඒ තරම් කාලයක් පුරැදු කරගෙන ආ සමහර දේවල් ඉක්මණින් වෙනස් වෙන්නේ නැහැ. විද්‍යාඥයින් කියන්නේ අද ගොඩනැගිලිවල සීත කාමර ඇතුළේ හිරවෙලා ඉන්නේ තවමත් කැලේ ඇවිදිමින් දඩයම් කරන්න හැඩගැහුණ මිනිසෙක් කියලා. මේ කැලෑ ගති තවම අපි සතුව තියෙනවා. නමුත් ශිෂ්ඨාචාරයේ කඩතුරාවෙන් අපි මේවා හංගාගෙන ඉන්නවා. නොහිතන මොහොතවල මේවා අපෙන් එළියට එනවා.

මේ දේවල් හිතුණේ මේ වතාවේ ඔස්කාර්වලට නිල වශයෙන් ඉදිරිපත් කරන කොරියානු නියෝජනය වුණු Concrete Utopia දැකලා. හිතන්න මෙහෙම, විශාල භූමිකම්පාවක් ඇවිල්ලා අපි දන්න කියන ලෝකය ඔක්කම වැනසිලා ගිහින් එකම එක Apratment එකක් පමණක් ඉතුරුවෙනවා. දැන් මෙතන නොමැරී ඉතුරු වෙලා ඉන්න මිනිස්සු ටික එකතු වෙලා ඉස්සරහට ජීවිතේ ගැටගහගෙන යන්නෙ කොහොමද කියන ගැටලුවට මුහුණ දෙන්නෙ කොහොමද කියලා හොයන්න පටන් ගන්නවා. මේ චිත්‍රපටයෙ තියෙන්නෙ සරලවම කිව්වොත් ඒ කාරණේ. නමුත් මෙතන ඉන් එහාට යන යමක් තියනව. ඒ තමා මිනිස්සු විදිහට අපි මාර දියුණුයි කියල හිතුවට ඇත්තටම අපේ පැවැත්ම අභියෝගයට ලක්වෙනකොට අපේ ඇතුළෙ තියන වර්ගවාදී සහ අතිශ්‍ය ප්‍රාථමික කැලෑ සත්ත්වයා ඉස්මතු වෙන ආකාරය. ඒ වගේ තැනකදී සැබෑ මිනිස්කම වෙන්නේ මේ කෲරත්වයට එරෙහිවීම කියන දේ මේ චිත්‍රපටයේ පෙන්වා දෙනවා ඉතාම ලස්සනට. (තීම් එක විදිහට මේක සමාන කරන්න පුළුවන් ජල්ලිකට්ටු වගේ ෆිල්ම් එකකට, නමුත් මේකෙ ඇතුළෙ කතා කරන ජීවිත වපසරිය ඊට වඩා වැඩියි). කොරියන් සිනමාව ගැන මම හිතන්නෙ මං අමුතුවෙන් කියන්න ඕන නැහැ. ලෝක සිනමාවේ හැම අතින්ම ඉස්තරම් වැඩ සිද්ධ වෙන තැනක් ඒක. මේකත් ඒ හැම අනුපානයකින්ම අඩුවක් නැති වැඩක් බව කිවහැකියි. 

මතක විදිහට අයින්ස්ටයින් කියා තිබෙනවා පළමු සහ දෙවන ලෝක යුද්ධ අවි ආයුධවලින් සිදුවුණත් තුන්වැන්නකින් පසුව හතරවන ලෝක ‍යුද්ධය සිදුවෙන්නේ පොලු මුගුරුවලින් බව. ඒ කියන්නෙ මිනිස්සු විදිහට අපි ලබාගන්න දියුණුව එක්ක එකිනෙකා විනාශ කර ගත හැකි ක්‍රමත් දියුණුවට පත්වෙනවා කියන දෙය. ඇත්තට ලෝකයෙ දැන් පවතින යුධමය තත්ත්වයන් එක්ක මිනිස්සු විසින්ම මිනිස් වර්ගයාගෙ පැවැත්ම මහා පරිමාණ විනාශයක් දක්වා තල්ලු කරමින් ඉන්නවාද කියන ගැටලුව මතුවෙනවා. මෙතනදී මාටින් ලූතර් කියා තිබෙන මේ කතාවත් සඳහන් කරන්නම්. චිත්‍රපටයෙ මතුකරන්න උත්සාහ කරන කාරණාව ඉතාම හොඳින් මේ වචන කිහිපය ඇතුළේ කියවෙන බව මම හිතනව.

"අප සහෝදරයන් මෙන් එක්ව ජීවත් වීමට උගත යුතුය. නැත්නම් මෝඩයන් සේ වැනසී යා යුතු ය"

The fall of the House of Usher (2023)

ෂර්ලොක් හෝම්ස් අද කාලෙ ජීවත් වෙලා හිටියා නම් කොහොම වෙයිද කියන අදහස මුල්කරගෙන "Sherlock" TV series එක හැදුණා වගේ Edgar Allen Poe ගේ කෙටි කතාවල චරිත සහ සමහර සිදුවීම් වර්තමාන කලයට අනුගත කරලා හැදුණ, Netflix හරහා විකාශනය වුණ, horror/ thriller වර්ගයේ,  episode 8 ක drama mini series එකක් තමා The fall of the house of Usher කියන්නෙ. මේකෙ විශේෂත්වය තමයි නූතනත්වය කියන කාරණව මූලිකවශයෙන්ම තේමා කරගෙන නිර්මාණය කර තිබීම. ඒ කියන්නෙ අද ලෝකයේ වෙළඳපොළ ක්‍රමය මුල් කරගත්ත ධනවාදය සහ අධික පරිභෝජනය මත පවතින නූතනත්වය. ලෝකයෙ අති බහුතරයක් එදා වේල කන්න නැතිව හාමතේ දුක් විඳිද්දී තව සීමිත පිරිසක් ඩොලර් මිලියන බිලියන ගණන් වලින් එදිනෙදා ගනුදෙනු කතා කරන නූතනත්වය. තිමොති ෂලොමේ, බිලී අයිලිෂ් වගේ අය රඟපාන සින්දු කියන නූතනත්වය. මේ Tv series එක හැදෙන්නේ අර ඩොලර් මිලියන ගණන්වලින් වැඩ කරන අති සුඛෝපභෝගී ජීවිත ගත කරන සීමිත පිරිස මුල් කරගෙන. 

ඇලන් පෝ කියන්නෙ horror කතා කලාවේ පීතෲවරයෙක් විදිහටයි අද සැලකෙන්නෙ. මුල්ම රහස් පරීක්ෂක කතා, විද්‍යා ප්‍රබන්ධ සහ නිරීක්ෂණ ඔස්සේ නිගමන වලට එළඹෙන මුල්ම රහස් පරීක්ෂක චරිතය August Dupin නිර්මාණය කරන්නෙත් ඔහුයි. ඒ වගේම ඉංග්‍රීසි සාහිත්‍ය ඇතුළෙ ඔහු මුල් පෙළේ කවියෙක්. 1800 යුගයේ ලියවී තිබෙන මේ කතා අදටත් පාඨාකයින් අතරේ ඉතාම ජනප්‍රියයි. ඒ කතාවක තියන අමුතුම භයංකාර ගතිය අදටත් කියවන්නා භීතියෙන් ඇළලවන සුළුයි. ඇලන් පෝ ගෙ කතාවල horror අංගලක්ෂන අරගෙන ඒවා මේ අද ලෝකයට ගැළපෙන ආකාරයෙන් වෙනස් කර තිබෙනවා මෙතනදි. ඒ හින්දා Poe ගේ කතා කියවා තියන අයට මේක දැනෙනව වැඩියි. (Poe ගේ කතා බොහෝම දෙනා සිංහලට පරිවර්තනය කර තිබෙනවා. ඒ අතරින් නිර්දේශ කරන්නෙ අපට හිටි සුපිරිම ගණයේ පරිවර්තකයා K. G. කරුණාතිලක මහත්මයා පළ කළ "රන් මකුණා" නම් කෙටි කතා එකතුව) විශේෂයෙන්ම මුදල් මූලික සහ තරඟකාරී සමාජ ක්‍රමය මිනිස්සු තුළ ඇති කරන පීඩාවත්, ව්‍යාපාරිකත්වය ඇතුළේ සදාචාර සීමාවන් බිඳවැටී යාමත් ගෝලීය වශයෙන් කොයිතරම් විනාශකාරී විදිහට මිනිස් ජීවිතවලට බලපෑම් කරනවද කියන කාරණා මේ horror කතාවල යටි පෙළ වශයෙන් අන්තර්ගත වෙනවා. එතනදි මේ නිර්මාණකරුවන් කොයිතරම් නිර්මාණශීලී  වෙලා තියනවද කියන දේ ඇලන් පෝ ගේ කතා කියවා තියන කෙනෙකුට තේරුම් ගතහැකියි. Writing අතින් වගේම cinematography, music, acting මේ හැම අංශයකින්ම ඉහළින්ම තියන next level ගණයේ වැඩක් විදිහට මේක හඳුන්වන්න පුළුවන්!

පැරණි සාහිත්‍ය වුණත් අද ලෝකයට ගැළපෙන්න අනුවර්තනය කරලා කොයිතරම් නිර්මාණශීලීව ප්‍රතිනිර්මාණය කරන්න පුලුවන්ද කියන දේ තමයි මේකෙ තියන විස්මය ඇති කරවන වැඩේ. මේක නිර්මාණය කරන්නෙ The Hunting of the Hill House, Midnight Mass වගේ රූපවාහිනී නාටක සහ Hush, Before I wake, Ouija, Geralds game, Doctor sleep කියන චිත්‍රපට වගේ horror ගණයේ වැඩවලටම නම් දරාපු Mike Flangan. සාමාන්‍යයෙන් මම Planet earth, Prehistoric planet වගේ ඒව ඇරුණාම Tv series බලන්නෙ නැති තරම්. මොකද එපිසෝඩ් ගණන් එක දිගට බලන්න තරම් කාලයක් නැති නිසා. නමුත් මේක නම් කොහොම හරි කාලය හොයන් බලන්න තරම් හේතු වුණේ ප්‍රධානම හේතුව මම උග්‍ර Poe රසිකයෙක් හින්දා සහ මුල ඉඳන්ම වැඩේ තිබ්බ ගුණාත්මක බව හින්දා. Horror/ Thriller වලට කැමති අයට මේක Recommend කරනවා.

ප.ලි - කලින්ම කිව්ව වගේ මේක හොඳටම දැනෙන්නේ Poe ගෙ කතා කලින් කියවා තියන අයට. ඒ හින්දා highly recommend කරනවා Horror fan කෙනෙක් නම් Edgar Allen Poe ගේ කෙටි කතා හොයාගෙන කියවන්න කියලා!

සෝබනකාරයා

දොස්තොව්ස්කි, ඇල්බෙයා කැමූ සහ සයිමා ඔඑසිස් තැබෑරුමේ එකම මේසයේ වාඩි වෙලා හිටියා. 

පළවෙනි කාරණේ, ඔඑසිස් තැබෑරුම කියන්නේ සයිමා අතිශ්‍ය ප්‍රිය කළ තැනක්. ඔඑසිස් කියන්නෙ ක්ෂේම භූමියට නේ. ඒක හරියට දවස පුරාම තරඟෙට දුවන මිනිස් කාන්තාරෙ මැද්දේ ඉදිකරපු ක්ෂේම භූමියක් වගේ සයිමාට දැනුණේ. අනිත් එක, සයිමා කියන්නෙ මෙයාගෙ ඇත්ත නම නෙමේ. සමහර විට සයිමා ඒ නම අරගත්තේ සයිමන් නවගත්තේගම ගෙන් වෙන්න පුළුවන්. 

"මේක ධවල රාත්‍රීන් කිට්ටුවෙන් යන එකක්" සයිමා කිව්වේ දොස්තොව්ස්කිට, තමන් දොස්තොව්ස්කිගේ "ධවල රාත්‍රීන්" කෙටි කතාවට කොච්චර කැමතියිද කියලා සයිමා කලින්ම කියලා තිබුණා. දොස්තොව්ස්කි කිසිවක් නෑහුණ ගාණට හිස් කෝප්පයට වොඩ්කා බෝතලය ඇල කළා. 

"මට ඒ කතාවම ආපහු ලියන්න බෑ නෙ තරුණයා, අනිත් එක මොකක්ද එහෙම ලියන එකේ තේරුම?" දොස්තොව්ස්කි කිව්වා.

"නෑ නෑ ඒකම නෙමෙයි, බැලූ බැල්මට ඒ වගේ පෙනුණට මේක ඒ කතාව නෙවෙයි."

දොස්තොව්ස්කි මධු බඳුනෙන් බිඳක් තොලගාලා ඔඑසිස් තැබෑරුමේ ජනේලෙන් එහා බලාගෙන උන්නා. 

ඒ අතර ඇල්බෙයා කැමූගේ සිගරට්ටුවෙන් නික්මුණ දුම් වළලු කීපයක් ඔවුන් අතර තිබුණු අවකාශයේ පිරිලා ක්‍රමයෙන්  බොඳවී ගියා.

"මට පිටස්තරයාව මේකට ගේන්න ඕන ලේඛකයෙක් විදිහට" සයිමා කිව්වා.

"ඉතින් තමුසෙට පුළුවන්නේ තමුසෙ ගැනම ලියන්න" කැමූගේ සුපුරුදු සෝපහාසී බැල්ම යොමුවුණා සයිමා දිහාට.

"එහෙම නෙවෙයි, ලේඛකයා මම වෙන්නත් පුළුවන් නොවෙන්නත් පුළුවන්, ඒත් පිටස්තරයාව ඇතුළෙ තමාවම දකින, පිටස්තරයාව ආදරෙන් වැළදගන්න ඕනැම කෙනෙකුට අනන්‍ය වෙන්න පුළුවන් කෙනෙක් වෙන්න ඕන මේ ලේඛකයා. "

කැමූ තව දුමක් ඉහළට ඇද්දා.

" තමුසෙට හරි අමුතු ඒව නේ හිතෙන්නෙ"

සයිමා දිගටම කතා කරගෙන ගියා.

"මේක ඇතුළේ මේන් නැරටිව් එකත් එක්කම තව පොඩි පොඩි ආඛ්‍යාන තැනින් තැන පිහිටුවලා තියෙනව. හරියට ලොකු අඳුරු වැහි වළාවක තැනින් තැන මතුවෙන අකුණු එළි වගේ සැරින් සැරේ ඒවා ක්ෂුද්‍ර ජීවිතාලෝක දල්වනවා. උදාහරණයක් විදිහට අපේ ගෙදර පිටිපස්සේ තියන අඹගහේ ඉන්න ලේනාව මේ පසුබිමට අරගෙන එන්න පුළුවන්. මේකෙ මූලික තේමාව ම තව ආකාරයකින් අරුත් ගැන්වෙන ආකාරයට ලේනාගෙ හැසීරීම් ටික මේකට ගන්න පුළුවන්.  හැබැයි ඒක ප්‍රධාන කතාවෙම එක අවශේෂ දෙයක්. ඕන නම් කෙනෙකුට මේක තනි ආඛ්‍යානයක් විදිහට නැතිව කුඩා කුඩා ආඛ්‍යාන සමූහයක් විදිහට බාරගන්නත් පුළුවන්"

සයිමා තවදුරටත් කිව්වෙ මේ දෙදෙනා හා එක්ව තමන් ලියන්නට අදහස් කරගෙන ඉන්නා නොවෙල්ලාව ගැන පැහැදිලි කරමින්.

ඔය අතරේ ඔඑසිස් තැබෑරුමේ පසුබිම් ගීත ලයිස්තුවේ ඇහෙමින් තිබුණ සේනක බටගොඩ ගේ "හීනවලට පණක් තියෙනවා" සින්දුව ඉවර වුණා. "හොඳම දේ තියෙන්නෙ හැංගිලා"  ඊළඟට වාදනය වෙන්න පටන් ගත්ත සින්දුව.

"තමුසෙට දොස්තරලා එක්ක මොකක් හරි තරහක් තියෙනවද?" කැමූ ඇහුවා. 

ඒකට නම් සයිමාට හිනා ගියා. 

"නෑ නෑ එහෙම එකක් නෑ. මට ඕන පිටස්තරයාවත් ධවල රාත්‍රියේ ඉන්න බලාපොරොත්තු විරහිත ප්‍රේමවන්තයාවත් එකට මුණගස්සන්න. ඒකට මං අඳින සැලැස්ම ඇතුළෙ තමයි ඔය ඔක්කොම චරිත මුණගැහෙන්නෙ. අනිත් එක  මම මේ අතුරු කතා ටික පෙළගස්වන්න හිතාගෙන ඉන්නෙ එක්තරා පිළිවෙළකට. ඒක ඇතුළෙ තියනව ට්‍රික් එකක්. හැබැයි මේක අලුත් වැඩක්. කවුරුත් මීට කලින් වැඩිපුර කරලා නැති විදිහේ දෙයක්."

"අලුත් වැඩක් කිව්වෙ රැසියන් කතාවක් සිංහලෙන් ලියන එකද?" දොස්තොව්ස්කි ඇහුවා.

"ඔව් ඒකත් එකක් තමා, අනිත් එක මෙහෙම වෙනස් ආඛ්‍යාන කිහිපයක් ඛණ්ඩනය කරලා සමාන්තරව පෙළගස්වන එක, හරියට කිරිහොදි සහ බෝල්ට් ඇණ වගේ වෙනස් කම් එක්ක, ඒත් එකිනෙක සම්බන්ධ කරමින්." තමන්ගෙ කටින් කියවුණ උපමාව ගැන පොඩි අපහසු ගතියක් සයිමාට ඇතිවුණා, මෑතක කියවපු "ජීවිතේ ඔයිල් පැල්ලම්" නවකතාව එක්ක සාමාන්‍ය කතාබහේදී සයිමාගෙ කටින් මේ වගේ උපමා එළියට පනින්න පටන් ගෙන තිබුණා.

"ඔහේ හරියට චිත්‍රපටි බලනව වගේ."

කැමූ ඇහුවා.

"ඔව් වෙලාවක් තියන වෙලාවට.."

"මොකක්ද කැමතිම චිත්‍රපටියය?"

"එකක් කියන්න අමාරුයි, කීපයක් තියනව, ෆයිට් ක්ලබ්, මෙමෙන්ටෝ, යූෂුවල් සස්පෙක්ට්ස්,  මිඩ් නයිට් ඉන් පැරිස්.. ඒවගේ"

ඔය අතරේ වටපිටාවේ උන්නු කීපදෙනෙක්ම තමන් දිහා අමුතු විදිහට බලන බව සයිමාට තේරුණා. ඒකෙන් සයිමා ඇතුළෙ වැඩෙමින් තිබුණ අපහසු ගතිය තව ටිකක් වැඩි වුණා වගේ දැනුණා. 

පසුබිම් ගීතය බටගොඩගෙන් සුනිල් පෙරේරාට මාරු වුණා. "..  අනේ උඹෙ ඩාලිං සයිමා කට්වෙලා...."

"මම චුට්ටක් එලියට ගිහිං එන්නං" සයිමා ඉක්මණින්ම එතනින් නැගිටල ගියා. සුදු පාට පෙණ කැටි උතුරා ගිහින් රත්තරන් පාටින් දිස්නෙ දුන්න බීර වීදුරුව මේසෙ උඩ තනිවුණා.

දොස්තොව්ස්කි එතන තිබ්බ බීර වීදුරුව දිහාත් තමන් අතේ ඇති වොඩ්කා බෝතලේ දිහාත් මාරුවෙන් මාරුවට බැල්මක් හෙලළා කැමූ දිහා බැලුවා. කැමූ ඇහැක් ඉඟිමරලා කට කොණෙන් හිනාවක් දැම්මා..

.

.

.

.

ප.ලි - ප්‍රභාත් විතානගේ ගෙ "සෝබනකාරයා" කියන්නෙ මරු වැඩක්. කෙටි නවකතාවක කුඩා පිටු ප්‍රමාණයක් ඇතුළෙ සංක්ෂිප්තව අදාළ සිදුවීම් මාලාව ගොනු කරලා තිබීමත් එක්ක, ඉක්මණින් කියවා අවසාන කරලා සෑහෙන වෙලා හිතන්න දේවල් ඉතුරු කරන පොතක්. කතාව ඉදිරිපත් කරන ආකෘතියෙ අලුත්බව එක්ක වෙනස්ම කියවීමේ අත්දැකීමක් අරගෙන එන පොතක්. ධනය සහ බලය මත බොහෝ දේ තීරණය වෙන තරඟකාරී සමාජයක ජීවිත පැවැත්මේ ඇති නිස්සාරත්වය ගැන සාංදෘශ්ටික හැඟීමක් කියවන්න තුළ ඇති කරන්න මේ ලිවීම සමත් වෙලා තියනව. පොතේ තියන "පැවැත්මක් නැති" ප්‍රේම වෘතාන්ත කිහිපය ගොඩනැගෙන්නෙ ඒ පසුබිම මත කියල හිතනව. ප්‍රභාත් මේ කතාව අරගෙන එන්නෙ ලේඛකයෙක් හරහා. ඒ නිසා ලිවීමේ යෙදෙන කෙනෙකුට, සාහිත්‍ය ප්‍රේමියෙකුට මේක ටිකක් දැනෙනව වැඩි වෙන්න පුළුවන්. කොහොම වුණත් ප්‍රභාත්ට සුබ පතනව ඉදිරි ලේඛක වැඩකටයුතු වෙනුවෙන්.

ප.ප.ලි - මුලින් ඇති හෑල්ල පොතෙන් උපුටාගත්තක් නොව, පොත කියවූවෙකුගේ මනසේ ඇඳුණු මනෝ විකාරයක් පමණක් බව සලකන්න.

Anatomy of a Fall (2023)

මනුස්සයෙක් වැටෙනව කිව්වම ඒකට නොයෙක් විදිහෙ අර්ථකතන දෙන්න පුළුවන්. එකක් භෞතික වශයෙන් මොකක් හරි දෙයකින් බිමට ඇදගෙන වැටීම. අනිත් එක කෙනෙකුට මනුස්සයෙක් විදිහට මානසික වශයෙන් වැටෙන එක. පළවෙනි වැටීම බැලු බැල්මටම ඉතාම සරලයි, මතුපිටින් පේනවට වැඩි දෙයක් නෑ. දරුණු ගණයේ වැටීමක් නොවුණා නම්, ඇතිවෙන තුවාල ඉක්මණින්ම සුව කරගන්න හැකියාව තියනවා. ඒත් දෙවනි වැටීම එහෙම නෑ, ඒක ඉතාම සංකීර්ණයි, ඒක සමහර විට ජීවත කාලයක් පුරා ක්‍රමාණුකූලව වෙන සිද්ධි දාමයක ප්‍රථිඵලයක් වශයෙන් ඇති වෙන දෙයක්. හැබැයි එහෙම වැටුණාම ඉන්පස්සෙ ඇතිවෙන තුවාල සුව කරන්නත් ලේසි නෑ. 

Anatomy of a fall කියන්නෙ නමෙන් කියවෙන ආකාරයටම වැටීමක් සම්බන්ධ කතාවක්. නමුත්, කොයි ආකාරයකින් බැලුවත් සෑහෙන තීරණාත්මක ගණයේ වැටීමක්. මෙතනදී කලින් කියපු ආකාරයේ වැටීම් දෙකම සිද්ධවෙලා තියෙන ආකාරය අපිට හඳුනාගන්න පුළුවන්. මුලින්ම අපි දකින්නේ මනුස්සයෙක් තමන්ගෙම ගෙදර, ඉහළම තට්ටුවෙන් පහළට වැටිලා මියගිහින් තියෙන හැටි. ඒ තමා පළමු වැටීම. මේ භෞතික වැටීමේ යම් අපරාධමය ස්වභාවක් තියෙන්න පුළුවන් කියන සැකය අනුව, නීතියේ බලපෑමෙන්, මේ සිද්ධිය වැඩිදුර පරික්ෂා කෙරෙද්දී, ඒ වැටුණු පුද්ගලයාගේ පවුල ඇතුළේ තිබුණ යම් ගැටුම්කාරී තත්ත්වයන් ගැන අනාවරණය වෙන්න පටන් ගන්නවා. දෙවන වැටීමක් ගැන කරුණු එළියට එන්නේ එතනදී. Anatomy of a Fall කියන්නේ ඒ ඇදවැටීමේ ඉතිහාසය සොයා යන කතාව.

මේ ඉහළ ඉඳන් ඇදගෙන වැටෙන මනුස්සයා වැටෙන්නෙ ගෙදර ඉද්දීමයි. ගෙයකින් සංකේතවත් වෙනවා පවුලක්, පවුල කියන්නෙ කෙනෙකුගේ ජීවිතේ මානව සම්බන්ධතාවල කේන්ද්‍රය, ජීවිතේට වැඩිපුරම බලපෑමක් කළ හැකි කේන්ද්‍රය, මේ කේන්ද්‍රයේ දෙදරුම්, කම්පනයන් ඇති වෙද්දී ඒවාට සමගාමීව ඉරිතැලුම් ඇති වෙන්නේ ජීවිතේ ම තමයි. සමහර විට ලොකු දේවල් වෙන්න ඕන නෑ. දෛනික වශයෙන් සිද්ධ වෙන පොඩි පොඩි සිද්ධි, ඒවායෙ බලපෑම් ක්‍රම ක්‍රමයෙන් එකතු වෙලා, වැඩි වර්ධනය වෙලා, අවසානෙ පුපුරලා යන්නෙ නොහිතනම වෙලාවල, නොහිතනම තැන්වලින්. ගෘහස්ථ හිංසනය කියල කියන්නෙ ගොඩක් විට මෙහෙම දේවල්. මට මතක විදිහට ෆ්‍රොයිඩ් හරි කාල් යුංග් හරි කියලා තියනව අපිට ඇතිවෙන මේ පොඩි හිත් රිදවීම් හිතෙන් බැහැර වෙන්නේ නෑ කියලා. ඒව අපිට නොදැනී, අපේම මනසේ අවිඥානිකව, ඒ කියන්නේ එහෙම තියෙන බව අපි නොදන්නා ආකාරයෙන්, තැන්පත්වෙලා තිබිලා අපිම කරන කියන දේවල් එක්ක නොදැනීම එළියට එනවා කියලා. (මේ අවිඥානය, ඒ කියන්නේ මනසේ තියන අපේ දැනුමෙන් පරිබාහිර කලාපය, අපි කරන කියන දේවල් හැඩගස්වන්න ලොකු බලපෑමක් කරනවා. මිනිස්සු විදිහට අපි ජීවිතේ හැමදෙයක්ම කරන්නෙ හොඳට හිතලා අවධානයෙන් නොවෙයි, ස්වභාවිකවම අපි ඒ දේවල් කරන්න පුරුදු වෙලා තියෙන ආකාරයකටයි අපි දේවල් කරන්නේ, එතනදි අපි වැඩ කරන්නේ මනසේ අපේ අනුදැනුමෙන් තොරව පවතින අවිඥානික කලාපයේ බලපෑම මත බවයි කියවෙන්නේ. ෆ්‍රොයිඩ් සහ යුංග් තමා මේ ගැන මුලින්ම ලෝකෙට අනාවරණය කළ පුරෝගාමීන්)  විවාහය වගේ මූලික මිනිස් සබඳතාවක් වුණත්, සමාජෙ අතිශ්‍ය බහුතර දෙනාට තිත්ත කසායක් වෙලා තියෙන්නේ අපේ මේ ගති ස්වභාවයන් එක්ක කියලා මට හිතෙනවා. ඊර්ෂ්‍යාව, වෛරය, පළිගැනීම, මේවා පුහුදුන් මිනිස් මනසේ ස්වභාවයන්. විවාහය කියන්නෙ දෙන්නෙක් එකිනෙකාට සමීප වෙන උපරිම සීමාව. අපේ ඇත්ත ගතිගුණවලට අනෙකා නිරාවරණය වෙන්න පටන් ගන්නෙ මෙතනදි. මේවත් එක්ක ලොකු ඉවසීමකින් වැඩ කරන්න තරම් හොඳ සංයමයක් නැති නම් මැරීඩ් married කියන්නෙ මැරි මැරී ජීවත් වීමක් වෙන්න තියන ඉඩකඩ බොහොම වැඩියි. 

ප්‍රංශ සහ ඉංග්‍රීසි භාෂා දෙකම ඇතුළත් වෙන Anatomy of a Fall මේ අවුරුද්දේ කාන්ස් සිනමා උළලේ ඉහළම සම්මානය වුණු Palme d'Or දිනාගත්ත හින්දා ගොඩ දෙනෙකුට මේ චිත්‍රපටිය ගැන උනන්දුවක් ඇති වෙලා තියන බව දැක්කා. හැබැයි සාම්ප්‍රදායික අපරාධ පරීක්ෂණ කතාවක් ඔලුවේ තියාගෙන මේක බලන කෙනෙකුට නම් වෙන්නෙ බලාපොරොත්තු කඩකර ගන්න. මොකද ඇත්තටම මේක අපරාධ පරීක්ෂණ කතාවල තියෙන ත්‍රාසය, කුතුහලය පිරුණු අබිරහස්මය ගතියෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම බැහැර වෙලා ජීවිතේ ගැන මනුස්ස හැගීම් ගැන සියුම්ව කතා කරන චිත්‍රපටයක් වීම නිසා. ලොකු කුතුහලයක් ඇති කරන්නේ නැති, බොහොම හෙමින් ගලා යන නාටකීය වර්ගයේ චිත්‍රපටයක්. courtroom දර්ශන වලදි නම් සෑහෙන උනන්දුවෙන් බලාගෙන ඉන්න පුලුවන් ගතියක් තිබුණා. courtroom drama වලට කැමති කෙනෙකුට නම් මේක හොඳටම හරියාවි. අවසානේ ලොකු Climax එකක් වෙලා අබිරහසක් විසදේවි කියලා මේකෙන් බලාපොරොත්තු වෙන්න බෑ. අන්තිමට සියල්ලෝ සතුටින් විසිර යන අවසානයක් මෙකේ තිබුණට ඒත් ඇත්තටම ඒක එහෙමද කියලා හිතන්න ඉඩක් තියලා තියන විවෘත අවසානයක්. ඒ හින්දා slow burn, art house වර්ගේ චිත්‍රපටි දරාගන්න පුලුවන් කෙනෙකුට බලන්න වඩාත් හොඳයි කියලා නිර්දේශ කරනවා. 

මේ අවුරුද්දට මම මෙතෙක් දැකපු හොදම Female lead performance එක දැක්කේ මේ චිත්‍රපටයේ  Sandra Hüller ගෙන්. මේකෙ එක තැනක තියනවා සැමියා සහ බිරිඳ අතර ඇති වෙන කතාබහක් ක්‍රමයෙන් දුර දිග ගිහින් අවසානෙ ඉතාම උද්වේගකාරී තැනකට එන හැටි ඇතුළත් වෙන දර්ශනයක්. දීර්ඝ දෙබස් තියන සෑහෙන දීර්ඝ දර්ශනයක් ඒක. මුළු සීන් එකම වන් ටේක් අරගත්තද කියන්න දන්නෙ නෑ. හැබැයි එහෙම කළා නම් ඔච්චර දෙබස් ගොඩක් මතක තියන් ඔය සීන් එක කළාටම සම්මානයක් දෙන්න වටිනවා. (Marriage Story ෆිල්ම් එකෙත් ඔහොම දර්ශනයක් තිබ්බා වගේ මතකයි. Anatomy of a Fall බලනකොට සෑහෙන මතක් වුණා Marriage Story  ෆිල්ම් එක සහ ඒ වගේම බර්ග්මාන් ගේ scenes from a marriage. දෙකෙන්ම උත්සාහ කරලා තිබුණේ විවාහ ජීවිතේ අඳුරු පැත්ත ගැන කතා කරන්න.) 

Anatomy of a Fall ගැන කතා කරද්දි කෙනෙක් ලියලා තිබුණා "One has to grow into this movie" කියලා. ඇත්තට මේ චිත්‍රපටියෙන් කරන්නේ එක්තරා ආකාරයකට ජීවිත අත්දැකීමක් සමග මුහුණට මුණගැහෙන්න නරඹන්නාට ඉඩක් හදලා දීම. ස්ක්‍රීන් එකේ දකින්න ලැබෙන කතාව එක්ක තමන්ගේ ජීවිත අත්දැකීම් අනුව ඒකාත්මික වීම. හැම අභිරහසක්ම විසදෙන පරිපූර්ණ රහස් පරීක්ෂක කතාවක් අපිට මේකෙන් දකින්න නොලැබෙන්නේ ඒ නිසා. මොකද ඒ තමා ඇත්ත ජීවිතේ. ඇත්ත ජීවිතේදි ගොඩක් දේවල්වලට සදාකාලික විසඳුම් නැහැ. එකම දෙයක් මම දකින්නෙ එක විදිහකට, තව කෙනෙක් ඒක දිහා බලන්නේ වෙනස්ම ආකාරයකට, ඔතනදි තමා ගැටුම ඇති වෙන්නෙ. ෆිල්ම් එකේ courtroom සීන් වලදී මේ දෙන්නෙකුගේ දෘෂ්ටිකෝණ අතර වෙනස් කම සහ ඒවා එකිනෙක ගැටෙන හැටි, මිනිස්සු දේවල් තමන්ට අනුව සාධාරණීකරණය කරගන්න හැටි හරි අපූරුවට පෙන්නල දීලා තිබුණා. ඒ ගැටුම හැමදාටම එහෙම තියනවා. විවාහය, පවුල, අඹු දරුවෝ ගැන චිත්‍රපටි හදන, කතා ලියන අය කොයිතරම් කතන්දර ලිව්වත්, චිත්‍රපටි හැදුවත් ඉදිරියටත් තව ලියන්න කියන්න දේවල් ඉතිරි වෙලා තියෙනවා කියලා මම හිතනවා.

Sapta Sagaradaache Ello - side A (සප්ත සයුරෙන් එහා තැනක) (2023)

 කැසට් කියන්නෙ 80, 90 දශකවල ළමා කාලෙ ගත කෙරුව අපි කාටත් තියන නොස්ටැල්ජික මතකයක්. මං හිතන්නෙ ඔය කාලෙදි කැසට් පටි ඇදගෙන සෙල්ලම් නොකරපු, ටේප් රෙකෝඩර්වලින් අපේම කටහඬවල් රෙකෝඩ් කර කර නොඅහපු කවුරුත් නැතුව ඇති. ඒකාලෙ අලුත්ම ගායක ගායිකාවො, අලුත් සින්දු අපි අතරට ආවෙ කැසට්පීස් වලින්. ඉන්ටර්නෙට්, යූටියුබ් එන්න කලින් යුගයේ ඒ තරම් ජීවිතේ එක්ක සම්බන්ධ දෙයක් වෙලා තිබ්බා කැසට් එක අපිට. හැබැයි මේ වගේ කැසට් එකක් කෙනෙකුට ජීවිතේ තියන එකම වටිනම වස්තුව බවට පත්වෙන්න පුළුවන් සමහරවිට. ඒක වෙන්නෙ කොහොමද කියල දැනගන්න නම් Sapta Sagaradaache Ello - side A කන්නඩ චිත්‍රපටය බලන්න වෙනව.

මේ චිත්‍රපටියෙ ඉන්නව බොහෝම අගහිඟකම් මැද්දේ ජීවත් වුණත් තමන්ගේ ප්‍රේම සම්බන්ධය මල්ඵල ගැන්විලා දෙන්නා විවාහ වෙලා එකට ගතකරන ජීවිතයක් ගැන හීන දකින දෙන්නෙක්. මනූ සහ ප්‍රියා. මේ ජීවිතේ මේ මොහෙතේ අමාරුකම් එක්ක පීඩා විඳිද්දී ප්‍රියා කියනවා මනූට එයා ජීවිතේ ෆාස්ට් ෆෝවඩ් කරලා බලනව කියලා. කැසට් පීස් එකක් වගේ ජීවිතේ ෆාස්ට් ෆෝවඩ් කරන්න බැරි බව ඇත්ත. ඒත් ප්‍රියාගේ ඒ කතාවෙන් කියවෙන්නෙ ජීවිතේ ගැන අපිට තියන හීන ගැන. මිනිස්සු විදිහට අපි කාල බීල පැවතුණාට ජීවිතේ ඉස්සරහට ඇදගෙන යන්න හයිය දෙන්නෙ අපිට තියන හීන... විශේෂයෙන් ආදරේ කරන දෙන්නෙකුට.. ආදරේ කරන කාලෙ කියන්නෙම එකම හීනයක් තමා. හැබැයි ප්‍රියා අර විදිහට මනූ එක්ක කිව්ව වෙලාවේ එයාට ඇත්තටම ජීවිතේ ෆාස්ට් ෆෝවඩ් කරලා බලන්න පුළුවන් වුණා නම් එයාට දකින්න ලැබෙන දේ කොයිතරම් සෝචනීයයි ද කියන්නේ සමහර විය ඒ ෂොක් එකටම එයාගෙ හදගැස්ම ඒ මොහොතෙම නතරවෙන්නත් තිබුණා. 

අන්තිමට බැලුවම හීන තමයි හැමදේටම මුල....

Sapta sagaradaache ello - side A මේ අවුරුද්දට ඉන්දියාවෙ කන්නඩ සිනමාවෙන් ආව කවියක් වගේ ලස්සන සිනමාපටයක්. ඒත් ඇත්ත ජීවිතේ තිත්ත යථාර්ථයම පදනම් කරගෙන කතාව ගොඩනැංවිලා තිබීමයි මං මේකෙ දැකපු විශේෂත්වෙ. ඒ නිසාම වෙන්නැති මේ චිත්‍රපටයට සෑහෙන හොඳම මට්ටමේ ප්‍රතිචාර ලැබිලා තියෙන්නෙ.

 Rakshit Shetti (Charlie 777) ගේ අපූර්ව රඟපෑම සහ Rukmini Vasant ගේ මායවක් වගේ සෞන්දර්ය පිරුණු, ඉන්දියාවටන අනන්‍ය සුන්දරත්වයෙන් හැඩ වුණු රූප කාය නරඹන කෙනෙකුව ඇදබැඳ ගන්න මැජික් එකක් වගේ චිත්‍රපටය පුරා තැවරිලා තියනව. රුක්මිණිත් ප්‍රියාත් කියන්නෙ දෙන්නෙක් නෙමේ මට නම් එක්කෙනෙක්. මේකෙ Director and Screen writer වෙන්නෙ Andhadun මෑතකාලීනව ඉන්දියාවෙන් ආව සුපිරි ගණයේ thriller චිත්‍රපටයෙ තිර රචනාව කල Hemanth M. Rao ම යි. 

කැසට් එකක නම් අහන්න පුළුවන් පැති දෙකක් තියනවනෙ. මේ එක පැත්තක කතාව Side A. එතනින් ඔක්කොම ඉවරයි කියල හිතුවට ඉවර නෑ. තව තියනව. ඒ තමා Side B. කැසට් එකේ ඉතුරු කොටසෙ කතාව. ඒ චිත්‍රපටය එන්නෙ මේ මාසෙ අන්‍තිමට වගේ මතක විදිහට. මං හිතන්නෙ කෙටිම කාලයකින්, ඒකියන්නෙ මාස කීපයක් ඇතුළත චිත්‍රපටයක දෙවනි කොටසත් එන දුර්ලභ අවස්ථාවක් මේක..

තවමත් බලල නැත්නම්, ඉන්දියානු Romance/ Drama වලට ප්‍රියයි නම් මේක miss කරගන්න එපා. දැන් Side A කතාව බලලා ලබන මාසෙ වගේ කැසට් එකේ ඉතුරු කොටස Side B බලන්න ලෑස්ති වෙන්න..

Snowpiercer (2013)

දැන් මේ පොළවේ මහා පරිමාණයෙන් කරගෙන යන පරිසර විනාශයත් එක්ක මිනිස් වර්ගයාගෙ අනාගතය ලොකු ඛේදවාචකයක තියන බව අමුතුවෙන් කියන්න අවශ්‍ය නැති, සක්සුදක් සේ බොහෝම පැහැදිලි කාරණාවක්. මේ පුපුරන්න නියමිත ගිනි කන්ද උඩට වෙලා අපිට බාබෙකිව් පාටි දාන්න ඉතුරු වෙලා තියන්නෙ කොයිතරම් කාලයක් ද කියන ප්‍රශ්නය පමණයි දැන් ඉතුරු වෙලා තියෙන්නෙ. දැනට වයස අනූගණනක් වෙන (අනූ හතක් හරියටම කිව්වොත්) සහ තවමත් මිහිතලයේ යහපැවැත්ම වෙනුවෙන් සක්‍රීයව තමන්ගෙ දායකත්වය දෙන ශ්‍රේෂ්ඨ ගණයේ පරිසර විද්‍යාඥයෙක් වන David Attenboroug මහත්මයා ඉදිරිපත් කරන Life on our planet වාර්තා චිත්‍රපටය බලන්න කියල මම ඔබට යෝජනා කරනව. එතනදි මේ පොළවට අතීතයේ පටන් මිනිස් වර්ගයා විසින් කරමින් ආ විනාසය කොයි වගේද සහ ඉදිරියට වෙන්න නියමිත මොකක්ද කියන කාරණේ ඔහු හරි ලස්සනට පැහැදිලි කරනව. ( පෘථිවියේ නොයෙක් පරිසර පද්ධතීන් ගැන Attenboroug මහත්මයා ඉදිරිපත් කළ Planet earth වැඩසටහන් මාලාවේ නවතම කතාංගයන් මේ දිනවල රූගත කෙරෙමින් තිබෙන බවට ආරංචියකුත් ලැබී තියනව)

නමුත් ප්‍රඥාවන්ත මිනිස්සුන්ගෙ වචන කොයිතරම් අර්ථවත් වුණත් ඒවා හුළඟේ ගසාගෙන යන්න නියමිත බවයි පෙනෙන්නට තිබෙන්නෙ. ආර්ථිකමය වශයෙන් වඩා ලාභදායී මොකක්ද කියන කාරණේ උඩයි හැම දෙයක්ම අවසානෙදි තීරණේ වෙන්නෙ. ගහක් ගහක් විදිහට තියනවට වඩා, තල්මහෙක් තල්මහෙක් විදිහට ජීවත්වෙනවට වඩා ගහ කපාදැමීම, තල්මසා මරා දැමීම ආර්ථිකමය වශයෙන් වාසි සහගතයි. ඒ නිසා මිනිස්සු පරිසරය විනාශ වෙන බව දැන දැනම දැවැන්ත පරිමාණවලින් ගස් කපනවා, තල්මස්සු මරනවා. හරියට මත්ද්‍රව්‍ය ගන්න ඇබ්බැහි වුණ කෙනෙක් මේකෙන් තමන්ට වෙන්නෙ ලොකු විනාසයක් බව දැන දැන වුණත් මත්ද්‍රව්‍ය ශරීරගත කරගන්නවා වගේ, තමන් කරන දේවලින් පරිසරය විනාශවෙලා යන බව දැන දැනම මිනිස්සු ඉක්මණ් ආර්ථික සමෘද්ධිය සහ වෙනත් දේශපාලන වාසි තකා ඉවක් බවක් නැතිව වනාන්තර ගංගා ඇළ දොළ, සාගරය ඇතුළු පරිසර පද්ධතීන් දූෂණය කරමින් ඉන්නවා. දවසින් දවස ජනගණය ඉහළ යමින් තියෙද්දි, මිනිස්සු දැන් හැඩගැහිල තියන අධි පරිභෝජනවාදී ජීවිත රටාවත් එක්ක, පරිසරය සම්බන්ධ ප්‍රශ්නය තවත් උග්‍ර අතට හැරෙමින් තියනව. ඉතින් මේ වගේ වාතාවරණයක මිනිස් වර්ගයාගෙ පැවැත්ම ලොකු අර්බුදයක තියෙන බව හොඳටම පැහැදිලියි.

Snowpiercer කියන්නෙ මෙන්න මේ වගේ අනාගතයක් පසුබිම් කරගෙන ලියවුණු Graphic නවකතාවක් ආශ්‍රයෙන් නිමැවවුණ චිත්‍රපටයක්.  Snowpiercer අධ්‍යක්ෂණය කරන්නෙ Memories of Murder, Parasite, The Host වගේ සුපිරි ගණයෙ කොරියානු චිත්‍රපට නිර්මාණය කළ කොරියානු ජාතික අධ්‍යක්ෂ Bong Jon Ho. Snowpiercer කියන්නෙ Bong Jon Ho හොලිවුඩය වෙනුවෙන් කළ වැඩක්. චිත්‍රපටයෙ කියවෙන විදිහට ගෝලීය උෂ්ණත්වය පාලනය කරන්න විද්‍යාඥයින් ගත්ත උත්සාහයක ප්‍රතිඵලයක් විදිහට උෂණත්වය අසාමාන්‍ය විදිහට අඩුවෙලා මුළු පෘථවියම හිමෙන් වැහිලා ගිහින් සියළුම ජීවීන් පොළවෙන් වඳ වෙලා අයිස් යුගයක් උදාවෙනවා. මේ විනාශය කලින් දකින නව නිපැයුම්කාර ධනවතෙකු වෙන විල්ෆ්‍රඩ් නමැති පුද්ගලයා, සියලු පහසුකම් සහිත අතිවිශාල දුම්රියක් නිර්මාණය කරනව. මුළු පෘථවියම සම්බන්ධ කරමින් දුම්රිය මාර්ගයක් නිර්මාණය කරන විල්ෆ්‍රඩ්, දුම්රිය හිමෙන් මිදීම වලක්වාගන්න ඒ මාර්ගයේ නොනවත්වා දුම්රිය ධාවනය කරමින් තියනව. පණ බේරාගන්න සමත්වුණු මිනිස්සු යම් පිරිසක් විතරක් මේ විල්ෆ්‍රඩ්ගේ දුම්රියේ ඉතිරි වෙනවා. 

දුම්රිය ඇතුළේ වැඩ කටයුතු සිද්ධවෙන්නෙ එක්තරා ක්‍රමයකට. මෙතනදි දුම්රිය කාණ්ඩ 5කට බෙදන්න පුළුවන්.

මුලින්ම දුම්රියේ අතිශ්‍ය වැදගත් සහ දිව්‍යමය වටිනාකමක් ඇති බව සැලකෙන ඉදිරිපස කොටස. "ඩිවයින් එන්ජින්" විදිහට මේක හඳුන්වනවා. දුම්රියේ නිර්මාතෘ සහ අති සුඛෝපභෝගී ජීවිතයක් ගත කරන විල්ෆ්‍රඩ් ඇතුළු ඔහුගේ පිරිස වාසය කරන්නේ මෙතැන. මේ කොටසට පිටස්තර කිසි කෙනෙකුට ඇතුළු වෙන්න බැහැ. සහ විල්ෆ්‍රඩ් ගේ පණිවුඩ අනෙක් මැදිරිවලට සන්නිවේදනය වෙන්නෙ මෙතැන ඉඳන්.

ඉන්පස්සෙ ඉන්නව විනෝදකාමී කණ්ඩායම. ලෝකෙට මොන දේ වුණත් ඒ අයට ගාණක් නෑ. ඒ අයට ඕන කාල බීල සැපේ ඉන්න පමණයි. 

ඉන්පස්සෙ ඉන්නව අතරමැදි කණ්ඩායම. මෙයාල දුම්රිය ඇතුළේ සාපේක්ෂව සැපවත් ජීවිතයක් ගතකරනව. මෙයාලාගෙ ළමයින් දුම්රිය පාසලේ ඉගෙන ගන්නව. ශ්‍රේෂ්ඨ විල්ෆ්‍රඩ් උතුමන් ගැන සහ අපි එයාට කොයිතරම් ණය ගැතිද කියන කාරණේ දුම්රිය ඇතුළේ ළමයින්ට උගන්වනවා. (දුම්රිය ධාවනය වෙන්න පටන් අරන් අවුරුදු 17ක් ගතවෙලා තියෙන නිසා මේ ළමයි දුම්රියෙ ම ඉපදිලා හැදුණු වැඩුණු අය)

ඊටත් පස්සෙ ඉන්නව ආරක්ෂකයින්. අවි ආයුධ දරන්නන්. නමුත් මෙයාලගෙ අවි එසවෙන්නෙ ඊටත් පහළින් ඉන්න කාණ්ඩයට එරෙහිව පමණයි. මෙයාල කරන්නෙ විල්ෆ්‍රඩ් ඇතුළු ඉහළ පාන්තිකයින්ව ආරක්ෂා කරීම.

ඉන්පස්සෙ ඉන්නව දුම්රිය ඇතුළෙ වඩාත්ම ඛේදජනක ඉරණමට ලක් වුණ කාණ්ඩය. ඒ තමා පීඩිතයින්. තමන්ට කියල කිසිදෙයක් නැති දුගී දුප්පතුන්. මෙයාලා ඉන්නෙ දුම්රියේ අවසාන මැදිරිවල. මෙතැන හැමෝටම කන්න ලැබෙන්නෙ ආරක්ෂකයින් විසින් දවස ගාණේ බෙදාදෙන කළුපාට ප්‍රෝටීන් කුට්ටියක් බැගින් පමණයි. හැම දවසකම එකම රස, එකම කෑම. ඒත් දුම්රියේ නීතිවලට එරෙහිව එක වචනයක්වත් කතා කරන්න මේ අයට තහනම්. මේ ක්‍රමයට විරුද්ධවන්නන්ට දෙන දඬුවම ප්‍රසිද්ධියේ අතපය කපා දැමීම. පීඩිතයින්ගෙ ජීවිතය ඒ තරම් පීඩාකාරියි.

නමුත් ඒ සමගම ඔබට තේරුම්ගන්න පුළුවන් වෙයි මේ අපි ජීවත් වන සමාජයේම හරස්කඩක් බව. දුම්රිය නිරෑපණය කරන්නෙ අපි ජීවත්වන මේ ආර්ථික දේශපාලන පසුබිම මයි. 

අපේ කතාවේ වීරයා, අසාධාරණයට, අයුක්තියට එරෙහිව සටන්වදින ඒ පුද්ගලයා ඔබට හමුවෙන්නෙ චිත්‍රපටය ආරම්භයෙ පටන්මයි. ඔහුගෙ නම කර්ටිස්, (Chris Evens) ඔහු සිදුවෙන හැම දෙයක්ම ඉතා සියුම්ව නිරීක්ෂණය කරන, තියුණු බුද්ධියකින් හෙබි කෙනෙක් බවයි අපි දකින්නෙ. ඔහුට තියනව සැලැස්මක්, දුගී දුප්පතුන් පෙළන මේ දුෂ්ට දුර්ජන සමාජ ක්‍රමය පෙරළා දමා සියලු දෙනාට සමාන අයිතිවාසිකම් දිනාගත හැකි මගක්, ඔහුට අවශ්‍ය එය ක්‍රියාත්මක කරන්න. නමුත් ඔය විදිහට හිතු එකම පුද්ගලයා කර්ට් පමණක් නොවෙයි. මීට කලිනුත් නොයෙක් අය දුම්රියේ මේ විෂමාචාරි ක්‍රමය වෙනස් කරන්න උත්සාහ දරා තිබෙනවා. නමුත් ඒ කිසි කෙනෙකුට මේ අරමුණ ජයගන්න හැකි වුණේ නෑ. අපේ විප්ලවකාරී වීරයාටත් අවසානෙ ඒ ඉරණමම අත්වේවිද? නැතිනම් යුක්තිය සාධාරණය රජකරන ලෝකය (දුම්රිය) ගොඩනගන්න ඔහුට පුළුවන් වේවි ද? Snowpiercer බැලුවොත් ඔබට ඒ ගැන දැනගන්න ලැබේවි.

Snowpiercer කියන්නෙ වැදගත් සමාජ දේශපාලන කාරණාවක් ඉතාම නිර්මාණාත්මකව විවරණය කරන චිත්‍රපටයක් වගේම  Science Fiction/ Thriller සහ Action චිත්‍රපටයක් විදිහටත් ඉහළ මට්ටමක තියන්න පුලුවන් සිනමාපටයක්. මං හිතන්නෙ පහුගිය දශකයෙන් බිහිවුණු හොඳම සිනමාපට අතරට Snowpiercer නම් කළ හැකියි. හේතුව දැන් ගෝලීය වශයෙන් ව්‍යාප්ත ධනේශ්වර ආර්ථික ක්‍රමය ඇතුළෙ අධ්‍යාපනය, නීතිය හා සාමය, ශ්‍රමය වැනි දේවල් අවභාවිත වෙන ආකාරය, ඇති නැති සමාජ පන්ති අතර ඇති නොවතින ගැටුම සහ බලය පවත්වාගැනීම කියන කාරණයෙදි මිනිස්සු කොයිතරම් සූක්ෂමව ක්‍රියාත්මක වෙනවද කියන කරණා මේ චිත්‍රපටයෙන් මැනවින් පෙන්වාදී තිබීම. හොලිවුඩ් නළු Chris Evans ගේ හොඳම රඟපෑම මම දුටුවේ මේ චිත්‍රපටයෙන්. ඒ වගේම Bong Joon Ho ගෙ චිත්‍රපට වල නැතුවම බැරි රංගවේදියා, කොරියානු නළු Song Kang Ho ගේ රඟ නොපා රඟපාන සුපුරුදු විලාසයෙන්ම දැකගන්න පුලුවන්. 

මේ මොහොත වෙනකොට අපේ රටේ පවතින විෂමාචාරි දේශපාලන ක්‍රමය සහ සැලැස්මක් නැති ආර්ථිකය එක්ක රටම අවුල් සහගත තත්ත්වයකට පත්වෙලා ඉන්න වෙලාවෙ (රටේ බහුතරය කෝච්චියේ අන්තිම පෙට්ටියෙ ජනතාව තමයි) මේ ක්‍රමය වෙනස් වෙන්න ඕන කියල හතර අතින්ම උදේ හවස මේ සමාජෙ ඇතුළෙ දෝංකාර දිදී ඇහෙනව. ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී ක්‍රමය බටහිර රටවලින් අපිට ලැබුණට තාම අපේ ඔලුගෙඩි වැඩවසම් සීමාවෙන් ගැලවිල නෑ. අපේ දේශපාලකයින් මිනිස් ජීවිත බිල්ලට දීල හරි තමන්ගෙ බල පැවැත්ම ආරක්ෂා කරගන්න වෙහෙසෙන අතරේ අපේ මිනිස්සු පුරුද්දට වගේ දේශපාලකයින්ට බැන බැන තමන්ගෙ වැඩක් බලාගෙන ඉන්නව මිස අපි ඉන්නෙ සාමුහික ක්‍රමයක් ඇතුළෙ බව තේරුම් අරගෙන නෑ. ක්‍රමය වෙනස් වෙන්න නම් මිනිස්සුන්ගෙ ආකල්පවලින් සහ හිතන පතන විදිහෙන්මයි ඒක එන්න ඕන. මේ වගේ චිත්‍රපට එතැනදි වැදගත් කාර්‍යයක් ඉෂ්ට කරනව කියලා මම හිතනව.

Past Lives (2023)

පෙරදිගින් බිහිවුණු බොහොමයක් ආගම් සහ දර්ශනවාදවල මරණින් පසුව නැවත ඉපදීමක් ගැන කියැවෙනව. ජෛන ආගම, බුදුදහම, වේද දර්ශනය මුල්කරගත්ත හින්දු දහම, චීනයේ තාඕ ධර්මය වගේ ආසියානු කලාපෙන් බිහිවුණු ආගම්වල එකිනෙකට වෙනස් ආකාරවලින්, නමුත් මරණෙන් පසු නැවත ඉපදෙමින් යන සංසාරික පැවැත්මක් ගැන කතා කෙරෙනවා. මේ අදහස් ආසියාතික අපේ සිතුම් පැතුම්වලට ලොකු බලපෑමක් කරලා තියෙනව ඇත්තටම. අපි අතරින් වැඩි දෙනා පිළිගන්නවා අපි එක වතාවක් මේ පොළොවේ ජීවත් වෙලා යන්න ආව අය නෙවෙයි, අපි ඉපදෙමින් මිය යමින් ආයෙත් ඉපදෙමින් යන චක්‍රයකයි මේ ගමන් ගනිමින් ඉන්නෙ කියලා. ඉතින් ඒ නිසා මේ චක්‍රය ඇතුළෙදි වෙනස් වටයකින් එකම අය අපිට ආයෙ ආයෙම මුණගැහෙනවා, පුරුදු හැඳුනුම්කම් ආයෙ අලුත්වෙනවා. අපේ වගේ රටක නම් දෙන්නෙක් ආදරය කරන්න පටන් ගන්නෙම සංසාරෙ පුරාම අපි මේ විදිහට හමුවෙන්න ඇති කියාගෙන, නැත්නම් සංසාරෙන් සමුගන්නා දවස වෙනකම් මේ ගමන එකට යමු කියමින්. ඒත් මං හිතනවා මිනිස්සු සංසාරය ගැන විශ්වාස කරන්න පටන් ගන්න ඇත්තෙ ආදරය නිසාමයි කියලා. මොකද, නැත්නම් එක වතාවක් දුටු පමණින් ආදරෙන් බැඳෙන අය, ප්‍රේමවන්තයින්ට වඩා ආදරයක් බෙදාගන්න යාළු මිත්‍රයන්, කෙටි කලත් ආශ්‍රයකළත් ගොඩක් කල් ළඟ උන්නා වගේ දැනෙන බැඳීම් අපි පැහැදිලි කරගන්නෙ කොහොමද? 

නමුත් දෛවය කියන්නෙ සමහර වෙලාවට ඉතාම සැලසුම් සහගතව වැඩකරන කෙනෙක් නොවෙයි. දෛවය කියන උමතු පිටපත් රචකයා ජීවිතේ ඇතුළෙ සමහර අය මුණගස්වන්නෙ, සමහරුන්ව අපෙන් ඈත් කරන්නෙ අපි කැමති ආකාරයට නෙවෙයි. අනෙක් අතට අපිව මේ සංසාරික ගමනේ අතරමං කරල දාන්න තරම් අකාරුණික කෙනෙකුත් නෙවෙයි දෛවය කියන්නෙ. සමහර වෙලාවට අපිට සිද්ධ වෙන්නෙ ජීවිතේ ඇතුළේ ලැබෙන දෙයක් බාරගෙන නිහඬවම ඉදිරියට යන්න, අපිට වෙන්න තියන හොඳම දෙයත් ඒකම තමයි සමහර වෙලාවට. අපහු හැරිලා බැලුවොත්, අපිට මුණගැහිලා තියන නානාප්‍රකාර ගැහැනු මිනිස්සු අතරේ, තවමත් ආදරයෙන් මතක් කරන අය කීයෙන් කීදෙනෙක් ඉන්නවද? හදවතේ අඩි සළකුණක් තබාගිය, අර සමර විජේසිංහ මහත්මයාගෙ කවියේ වගේ "දිළිසෙන පියවර" කිහිපයක් එකට ඇවිදගෙන ගිහින් නික්ම ගිය අය කොච්චර නම් ඉන්නවද?

මේක සමහරවිට තේරුමක් නැති හෑල්ලක් වෙන්න පුලුවන්, ඒත් මේක මෙහෙම ටයිප් කරලා දාන්න හිතුණෙ 2023 ආව Past lives කොරියානු චිත්‍රපටිය බැලුවට පස්සෙ. Film එක ගැන යමක් අනිවාර්යෙන් කියන්න ඕන වුණත් ඒක හරියටම කියවෙයිද කියල සැකයි. මොකද වචන බවට හැරෙවෙද්දි එතනින් ඒ හැඟීම විනාස වෙලා යන බව හොඳාකාරවම දන්න හින්දා. ඒත් මේක මං මේ අවුරුද්දට දැක්ක ලස්සනම, සිනමාත්මකම සහ කවියක් වගේ ආසාවෙන් මතකයේ තියාගන්න හිතෙන චිත්‍රපටිය මේක බව කියන්නම්. 

නිව්යෝර්ක් නගරෙ අවන්හලක එක මේසෙක කෑම ගනිමින් ඉන්නවා තුන් දෙනෙක්, කොරියානු ජාතික ගැහැනියක්, කොරියානු පිරිමියෙක් සහ ඇමරිකානු ජාතික පිරිමි කෙනෙක්. බැලූ බැල්මට ටිකක් අමුතුයි. ඒත් දුර ඉඳන් මේ තුන්දෙනා දිහා බලන් ඉඳලා අපිට පුලුවන් මේ අය කවුද කියලා අපේ උපකල්පන ඉදිරිපත් කරන්න..

'අර කොරියන් මනුස්සයි ගෑනුකෙනයි බැදපු ජෝඩුවක්, ඇමරිකන් එක්කෙනා ගෑනු කෙනාගෙ හොදම යාළුවා... නෑ... නෑ... කොරියන් දෙන්නා අයියයි නංගියි, ඇමරිකන් කාරයා නංගිගෙ ප්‍රේමවන්තයා....'

ඇත්තටම මේ තුන්දෙනා කවුද, මේ තුන්දෙනා එකිනෙකාට සම්බන්ධ වෙන්නෙ කොහොමද? අපිට පැය එකහමාරක වගේ කාලයක් තියනව ඒ ගැන හරියටම දැනගන්න සහ මෙන්න මෙහෙමයි කියල පෙන්නල දෙන්න බැරි 'මනුස්ස බැඳීම්' වල අරුමය හදවතින්ම විඳගන්න...

Talk to me (2022)

The Monkey's Paw කියන්නේ 1902 අවුරුද්දේ W.W. Jacobs නම් ලේඛකයා විසින් රචනාකළ, ලෝකයෙ භාෂා ගණනකට පරිවර්තනය වුණු සහ බොහොමයක් නාට්‍ය නිර්මාණ වලටත් පාදක කරගත්තු horror/ thriller ගණයේ සුප්‍රකට කෙටි කතාවක්. මේ කතාවෙ කියවෙන්නෙ හිතන පතන ඕනම දෙයක් ලබා දෙන වඳුරු අතක් ගැන. කතාවෙ හැටියට මේ අතින් අල්ලලා දෙයක් ඉල්ලුවාම ඒ දෙය කොහොම හරි ලැබෙනව. නමුත් එක දෙයක් තියනව, ඉල්ලන දේ ලැබෙන්නෙ නොහිතූම විදිහට, ඊට සමානවම වටිනාකමක් තියන තවත් දෙයක් නැති වෙලා, නැත්නම් බලාපොරොත්තු නොවන විදිහේ ඛේදජනක ආකාරයකට. උදාහරණයක් විදිහට කතාවෙ ඉන්න වයිට් මහත්මයා වඳුරු අතින් අල්ලලා යම් මුදලක් ඉල්ලුවාම, ඒ මුදල ලැබෙන්නේ ඒ මහත්මයාගෙ පුතා වැඩපළේ අනතුරක් වෙලා මියගිහින් ලැබෙන වන්දියක් විදිහට. ඉතින් සිතූ පැතූ දේවල් ලබා දුන්නත් වදුරු අත කියන්නේ බොහොම භයානක වස්තුවක්. මම හිතන්නෙ මේ කතාවෙන් නිරූපණය කරන්නෙ තෘෂ්ණාව නිසා ඉක්මණ් කෙටි ක්‍රම වලින් ධනය, බලය ලබා ගන්න යන මිනිස්සුන්ට වෙන විනාසය ගැන.

2022 Australian supernatural horror film එකක් වුණු Talk to Me බලද්දී හිතුණේ මේකටත් Monkey's Paw කතාවෙ මොකක් හරි බලපෑමක් තියනවද කියල. Talk to Me වලත් තියෙන්නෙ එක්තරා අරුම පුදුම අතක් ගැන තමයි. හැබැයි මේක සෙරමික් වලින් හැදූ මිනිස් අතක අනුරුවක්, තියෙන්නෙ එක්තරා තරුණයෙක් ගාව, එයාට මේක ලැබෙන්නෙ එයාගෙ තවත් යාළුවෙක්ගෙන්. සෙරමික් අත ඇතුළෙ තියෙන්නෙ හැබෑම මිනිස් අතක් බව තමයි කියවෙන්නෙ. හැබැයි කිසි කෙනෙක් ඒ ගැන හරියටම දන්නෙ නෑ. නමුත් මේ අතට තියනව එක්තරා අමුතු බලයක්. මේ තරුණයා කරන්නෙ එයාගෙ තවත් යාළුවො කණ්ඩායමක් එකතු කරගෙන මේ අතෙන් අපූරු සෙල්ලමක් කරන එක. සෙල්ලම මේකයි. ඉදිරිපත් වෙන කෙනාව මුලින්ම පුටුවකට තියලා ගැටගහනවා. ඉන්පස්සෙ අර අතින් අල්ලලා Talk to Me කියන්න ඕන. ඉන්පස්සෙ අතින් අල්ලාගෙන ඉන්න කෙනාට පේනන පටන් ගන්නවා මළගිය ආත්මයක් තමන් ඉස්සරහට ඇවිත් ඉන්න හැටි. ඉන්පස්සෙ අතින් අල්ලන් ඉන්න කෙනා I let you in කිව්වම අර භූතාත්මය එයාගෙ ඇඟට වැහිලා අමුතු විදිහට හැසිරෙන්න පටන් ගන්නව. තප්පර ගාණක් මෙහෙම භුතාත්මයක් ඇඟ ඇතුළෙ තියන් ඉඳලා අර අත අතහරින්න ඕන. එතකොට ඒ ආත්මය ඇඟෙන් අයින් වෙලා යනව. බලන් ඉන්න අයට මේක ලොකු විනෝදයක් තමයි, හැබැයි මළවුන් එක්ක සෙල්ලම් ලෙල්ලම් වෙන්න යන්නෙ බොහෝම පොඩි වෙලාවයි.

මෑතක ඉඳන් horror චිත්‍රපටවල ලොකු පසුබෑමක් තිබෙන බව ඇත්ත. ඒ කියන්නෙ හොද මට්ටමේ horror චිත්‍රපට මෑතක ආවෙ බොහොම ටිකයි. Talk to Me ඒ අතරට සැකයක් නැතුවම එකතු කරන්න පුළුවන් වැඩක්. විශේෂයෙන් jump scare, අමුතු සත්තු, ලේ වැගිරීම් වලට සීමා නොවී හොද storyline එකක් එක්ක ශක්තිමත් චරිත ගොඩනැංවීමක් අන්තර්ගත වීම මේ චිත්‍රපටය සාර්ථක වෙන්න හේතුවෙලා තියෙනව. කවදත් මඟහැර නොගතයුතු හොඳ දේවල්ම අරගෙන එන A24 ෆිල්ම්ස් වලින් තමයි මේක බෙදාහරින්නෙ. (Evening everywhere all at once, Hereditary, Midsummer, X, Beau is afraid, The Whale, After sun) ඩොලර් මිලියන 4ක වගේ අවම පිරිවැයකින් ඩොලර් මිලියන 67ක ආදායමක් ලබන්න Talk to Me සමත් වෙලා තියෙනව. දැනට A24 වල පස්වෙනියට වැඩිම ආදායමක් ලබපු චිත්‍රපටය. ඒ වගේම මේකට ලැබෙන ප්‍රේක්ෂක ප්‍රතිචාරත් සෑහෙන හොඳයි. විශේෂයෙන් ප්‍රධාන චරිතය Mia ට රඟපාන Sophie Wild ගේ රඟපෑම ඉස්තරම්. මේ ඇයගෙ වගේම චිත්‍රපටයෙ අධ්‍යක්ෂ දෙපළ Danny Phillippou, Micheal Phillippou ගෙත් මුල්ම චිත්‍රපටය වීම විශේෂයක්. 

තරුණ වයසේ අවදානම් දේවල් කරලා අත්දැකීම් ගන්න යෞවන යෞවනියන් ගොඩක් කැමතියි. නමුත් ජීවිතය අනතුරේ දාගෙන කරන සමහර වැඩ හින්දා සහ එයින් ඇඟට දැනෙන අමුතු කික් එකට ඇබ්බැහිවෙලා ලොකු ඛේදවාචකයකට ගමන් කරන තරුණ ජීවිත මේ චිත්‍රපටයෙ මූලික තේමාව විදිහට ගන්න පුලුවන් කිව්වොත් මං හිතන්නෙ වරදක් නැති වෙයි. ඒ වගේම දෙමාපිය දූදරු සම්බන්ධතාව ගැනත් මේ චිත්‍රපටයෙ කතා කරනව. කලිනුත් කිව්ව වගේ ප්‍රේක්ෂකයාව බය කරන්න  අනවශ්‍ය දේවල් නොකර හොඳ story එකක් සහ චරිත ගොඩ නැංවීමක් එක්ක ඇඟ හිරි වැටිලා යන භයානක ගතියක් හරි ගාණට mix කරලා අරගෙන එන හොඳ horror චිත්‍රපටයක් විදිහට Talk to me හඳුන්වා දෙන්න පුලුවන්.