Tuesday, July 27, 2021

The remains of the day (1993)

සුවිශල මන්දිරයක ප්‍රධාන ගෘහසේවක නැත්නම් butler (සිංහලෙන් බොටලේරුවා නම භාවිත වෙනවා) කියන්නෙ සෑහෙන ඉතිහාසයක් තියන වෘත්තියකට. දැනට සොයාගෙන තියන විදිහට මේ වෘත්තිය ආරම්භය අතීතයේ ග්‍රීක රෝම ශිෂ්ටාචාරවල සහ ඉන්පසුව මද්‍යතන යුගයේ යුරෝපය දක්වා විහිදෙනව. රජවරුන් සහ සමාජයෙ උන් ප්‍රභූවරුන්ට තමන්ගෙ මන්දිරවල වයින් සහ තවත් මද්‍යසාරමය පානයන් ගබඩා කල විශාල ගබඩා කාමර තිබුණා. ඔවුන් මේ වයින් ගබඩා කාමරවල සේවයට යොදවා තිබුණේ තමන් ළඟ ඉන්නා විශ්වාසවත්තම වහල් සේවකයාව. වයින් බෝතල රැගෙන එන්නා bottler පසුව butler ලෙස ව්‍යවහාර වුණ බවයි සඳහන් වෙන්නෙ. පසුව, වයින් ආගර වලට අමතරව, නිවසේ මුළුතැන්ගෙය, කෑම කාමරය ආදි සියලුම කොටස්වලත්, අනෙකුත් සේවයන් ගේත් වගකීම භාරවන විදිහට මේ butter තනතුර විකාශනය වුණා. වහල් සේවකයන් අතරින් ආරම්භ වුණත් අද වන විට ඉතාම ගෞරවනීය සහ වගකීම් බහුල වෘත්තියක් විදිහට මේ ප්‍රධාන ගෘහ සේවක නම් තනතුර පැමිණ තිබෙනව. 

එංගලන්තයේ බකිංහැම් මාලිගයේ වසර 50ක් පුරා butler තනතුර දැරූ Cyril Dickman, තමන් ගේ වෘත්තිය ගැන සඳහන් කරන්නෙ මේ ආකාරයට. "බට්ලර් වරයෙක් වෙනව කියන්න කිසිවෙක්ම නොවන තැනැත්තෙක් බවට පත්වීම. ඔබ කාමරයක ඉන්නවා නම් එය පැවතියාටත් වඩා හිස් තැනක් බවට පත්විය යුතුයි". ඔහු මෙයින් අදහස් කරන්නෙ ගෘහ සේවකයෙක් පුද්ගලිකත්වය මුලුමනින්ම අමතක කර තම ස්වාමියා වෙනුවෙන් කැප විය යුතු බවයි. තමන්ගේම අරමුණුක්, තමන්ගේම ආශාවක්, තමන්ගේ ඕනෑම යමක් වෙනුවෙන් ඔහුට ජීවිතේ ඉතිරි වෙන්න ඉඩකඩ ඉතාම සීමිතයි. ගේදොර වැඩකටයුතු සොයා බැලීම, ස්වාමියාගේ උවමනාවන් ඉටුකිරීම ඔහුගේ ජීවිතය වෙන්නෙ මේ දේවල්. "තමාවම අතහැරීම" කියන දෙය බට්ලර් වරයෙකුගෙ ජීවිතයේ කොයිතරම් දුරකට යන්න පුලුවන්ද කියන දෙය අපූරුවටම පෙන්වාදෙන චිත්‍රපටයක් The remains of the day.

ඔබ ලෝක සාහිත්‍ය ඇසුරුකරන කෙනෙකුට නම් ඔබට මේ නම හොඳින්ම හුරුපුරුදු නමක් විය යුතු යි. The remains of the day ලොව පුරා ප්‍රසිද්ධියට පත්වුණු නවකතාවක්. ජපන් සම්භවයක් ඇති බ්‍රිතාන්‍ය ලේඛක Kazuo Ishiguro විසින් රචනා කරනු ලැබූ මේ නවකතාව එළිදැක්වෙන්නෙ 1989 අවුරුද්දේ දි . ඒ අවුරුද්දේ booker සම්මානයෙන් නවකතාව පිදුම් ලබනව. එදාමෙදාතුර ලෝකයේ, ලියවුණු හොඳම නවකතා අතරට මෙය එක්වී හමාරයි. 1993 වර්ෂයේ, ඇමරිකානු සිනමාකරු James Ivory
ගේ අධ්‍යක්ෂණය යටතේ The remains of the day චිත්‍රපටය නිර්මාණය වෙන්නෙ මේ නවකතාව පදනම් කරගෙනයි.

දෙවන ලෝක යුද්ධයෙන් පසු බ්‍රිතාන්‍යයයි The remains of the day කතා පුවතට පසුබිම් වෙන්නෙ. බ්‍රිතාන්‍යයේ ඔක්ස්ෆර්ඩ් ප්‍රාන්තයේ, ඩාර්ලිංටන් මන්දිරයේ වාසය කල ඩාර්ලිංටන් අර්ල්වරයා හදිස්සියේ මිය යනව. ඔහු මිය යන්නේ ජර්මානු නාසිවාදීන්ට සහයෝගය දැක්වූ අපකීර්තිමත් මිනිසෙක් විදිහට. අර්ල්වරයාගෙ මරණින් පස්සෙ වෙන්දේසියේ විකිණෙන ඩාර්ලිංටන් මන්දිරය මිලට ගන්නෙ සුප්‍රකට ඇමරිකානු දේශපාලකයෙක් වුණු ලුවිස් නැමැත්තෙක් විසින්. අර්ල්වරයා යටතේ, මන්දිරයේ ප්‍රධාන ගෘහසේවක තනතුරේ වැඩකල ස්ටීවන්සන් නැවතත් එහි තමන්ගේ නව ස්වාමියා යටතේ රාජකාරිය ආරම්භ කරනව. මේ අතර අර්ල්වරයාගේ සමයේ තමන් සමඟ ප්‍රධාන ගෘහසේවිකාව විදිහට සේවය කල කෙන්ටන්   මහත්මියගෙන් ස්ටීවන්සන්ට ලියුමක් ලැබෙනව. අවුරුදු විස්සක වගේ කාලයක පටන් ඔහු ඇයව දැක නැහැ. කිසිම සම්බන්ධතාවක් ඔවුන් අතර තිබුණේ නැහැ. ස්‍ටීවන්සන් තමන්ගේ රැකියාවෙන් නිවාඩු ලබාගෙන, මෝටරථයක නැගිල ඇය වාසය කරන මුහුදුබඩ නිවාසය බලා පිටවී යනව. එය ඉතා දීර්ඝ ගමනක්. ගමන අතර ස්ටීවන්සන්ට, අර්ල්වරයා සිටි කාලය සහ ඇය සමග ගෙවුණු මතකයන් නැවතත් සිහිපත් වෙන්න පටන් ගන්නව. කතාපුවත නිර්මාණය වෙන්නෙ මේ දිගු ගමන සහ ඒ අතර ගොඩනැගෙන ස්ටීවන්සන්ගේ මතක ලෝකය අතර.

චිත්‍රපටයෙ දකින්න ලැබෙන විශේෂම දෙය ස්ටීවන්සන් විදිහට මහා නළු Anthony Hopkins සහ කෙන්ටන් මහත්මිය විදිහට සුප්‍රකට නිළි Emma Thompson ගේ අතිවිශිෂ්ට රංගනයන්. කෙන්ටන් මහත්මියගේ චරිතය වෙනුවෙන් මුලින් තෝරාගැනුනේ Meryl Streep වුණත් ඇය එය ප්‍රතික්ෂේප කල නිසායි Emma ට ඒ අවස්ථාව හිමිවෙන්නෙ. හොලිවුඩ් සිනමාවේ සදාතනික තරුවක් වුණු Christopher Reeve මේ චිත්‍රපටයෙ ලුවිස් ගේ, බොහොම සීමිත දර්ශන කාලයක් සහිත නමුත් ප්‍රබල චරිතය රඟදක්වන ආකාරය දැකගත් හැකියි. Anthony Hopkins සහ Emma Thompson දෙදෙනාම මේ චිත්‍රපටයෙ තමන්ගේ රඟපෑම් වෙනුවෙන් ඔස්කාර් නිර්දේශ ලබනව. ඒ ඇතුළුව තවත් ඔස්කාර් සම්මාන අටකට The remains of the day නිර්දේශ වෙනව.

කලිනුත් සඳහන් කල ආකාරයට, වෘත්තියේ ස්වභාවය නිසාම, තමන්ගේ පුද්ගලික ආශාවන් සහ අරමුණු යටපත් කරගැනීමේ බට්ලර්වරුන්ගේ ඛේදජනක ඉරණම නම් ඔබත් මමත් අපි දිහාම හැරිල බැලුවොත්,  අපේ ජීවිතය ඇත්තටම අපේම තෝරාගැනීමක් ද? කොයිතරම් දේවල්වලින්, දැන හෝ නොදැන අපි අපිවම සීමා කරගෙන තියනවද? ජිවිතේ කොයිතරම් තැන්වල අපි අපේම උවමනාවන් අතහරිමින් මේ කතාවේ එන ස්ටීවන්සන් ගෙ චරිතය රඟපෑවද? ජීවිතේ හැබෑම ඛේදවාචකය මේකද? මේ ප්‍රශ්න කීපය පමණක් ඔබ හමුවේ තබමින් මේ සටහන් අවසන් කරන්නම්.



Monday, July 26, 2021

තමාගෙම අඳුරක්

හැම කෙනෙකුටම තියනවා
තමාගෙම අඳුරක්..

ඇහුවොත් කියාවි ඔබට 
ගිම්හානයෙත් මල් දරන
කුඩා මල් පඳුරක් ..

වැහි අන්ධකාරය මැද වුණත්
දේදුණු අඩ කවයකින්
හිනාවුන්නැද්ද අහසත්?

හෙට දවස ගැන යම් පැතුමක් 
නිවි නිවී දල්වන තරුවකත්
පසුබිමෙන් ඇත්තෙ පැතිරුණු
රාත්‍රී කළුවරක්..

සියුම් වැලිකැටයකත්
රිදුම් ඇති බව මහමෙරක්
පෙන්වා දේවි ඔබට
හමුවුණොන් මුතු බෙල්ලෙක්...

කොයිකාට වුණත් තියනවා
තමාගෙම කියා අඳුරක්

ඇහුවොත් යම් දවසක
කියාවි ඔබහට
ගිම්හානයෙත් මල් දරන
කුඩා මල් පඳුරක් ..



Monday, July 19, 2021

මට කියන්න.....

මට කියන්න
වැස්ස ගැන කුමක්ද හිතන්නෙ ඔබ?

සියොළඟ තෙමෙයි
ලෙඩ දුක් ගෙනෙයි
පහත් බිම් යටවී
වතුරෙන් පිරෙයි
ඒත් නැතුවත් බැහැ තමයි..
.
.
මට කියන්න
සුළඟ ගැන කුමක්ද හිතන්නෙ ඔබ?

කොහෙ ඉඳන් හමනවද
කොහේ යනවද කලබලෙන් මේ තරමට
කෙහෙරැළි අවුල් කරගෙන...
ඒත් මං ආසම
නම නොදන්නා මල් සුවඳ මුහු වෙනකොට 
.
.

එතකොට ගංගාව ගැන ?
??????????
.
.
සීතලම සීතට ගැලුවත්
උඩ පනින්නේ ඔය හැටි
ඉවුරු දරාගෙන ඉන්න තරමට
ඒ වුණත් උහුලාගන්න බැරිම දෙය
උස කන්දකින් ඇද වැටෙනකොට
දිය ඇල්ලෙ ගෝසාව

හොඳයි මට දැන් කියන්න.......
.
.
නවත්වන්න 
මහත්මිය...
ඇයි ඔය තරමට පැන?
මේ මාවතේ තව මඳක් දුර
විලෝ ගස් වැඩී ඇති හෙවණට
පෙනෙයි දුර තැනිතලාවේ
හිරු කිරණ වැටෙන ලස්සන..

එක් වරක්වත් දැක ගන්න ආසයි 
ඔබ සමඟ එය...




Tuesday, July 13, 2021

මුලින් ආ අය වෙති...

මුලින් ආ අය වෙති
සිතු සේ හිස් බිම්කඩක
අඩි ලකුණු තබා යති...

අවසාන යැයි කෙනෙක් නැති
ඕනෑම මොහොතක 
ඕනෑම කෙනෙක් යළි පැමිණිය හැකි..

එහෙත් යම් කෙනෙක් දවසක
වඩා මෘදුව වඩාත් ගැඹුරුව
ඉතිරි කර ගිය අඩි ලකුණක් දෙකක්
පණමෙන් සුරැකීමටයි
වෙරළක් වඩාත් කැමති...



Wednesday, July 7, 2021

The Danish girl (2015)

පහුගිය ජුනි මාසයත් එක්ක මුහුණුපොතේ බොහොමයක් ප්‍රොෆයිල් පින්තූර දේදුණු පාටින් වැසී ගියා ඔබට මතක ඇති. මේ දේදුණු වර්ණ කොඩියත් සමග ජුනි මාසයේ සිදුවෙන සැමරුම මොකක්ද කියන කරණය බොහෝවිට ඔබ දැනටමත් දන්නවා ඇති. නැත්නම් නොදන්නවා ඇති. දේදුණු වර්ණ කොඩිය ලොව පුරා වෙසෙන LGBTQ ප්‍රජාව නියෝජනය කරන්න යොදාගනු ලබනව. LGBTQ නමින් හැඳිනවෙන්නෙ සුවිශේෂ ලිංගික නැඹුරුතාවන් සහිත කණ්ඩායම්, එනම් Lesbian - ගැහැනුන්ට පමණක් ලිංගිකව ආකර්ෂණය වන ගැහැනු, Gay - පිරිමින්ට පමණක් ලිංගිකව ආකර්ෂණය වන පිරිමි, Bisexual - ගැහැනු සහ පිරිමි දෙපාර්ශවයටම ලිංගිකව ආකර්ෂණයවන ගැහැනු සහ පිරිමි, Transgender - උපතේදි ලබන ලිංගික අනන්‍යතාව එනම් ගැහැනු/ පිරිමි බව පසුව වෙනස් කරගන්නන්, Queer - එනම් මේ කාණ්ඩ හතරට අමතරව සිටින සියගණනක් පමණ වුණු අනෙකුත් සුවිශේෂ ලිංගික නැඹුරුතාවක් දක්වන කණ්ඩායම් හඳුන්වන පොදු යෙදුමක් (umbrella term - එනම් විශාල විශය පරාසයක් හඳුන්වන්නට යොදාගන්නා තනි වචනයක්). Queer යෙදුමෙන් heterosexual - විරුද්ධ ලිංගියන්ට පමණක් ආකර්ෂණය වෙන්නන් සහ Cisgender - උපතේදි හඳුනාගන්න අනන්‍යතාව ජිවිත කාලය පුරා පවත්වාගන්නන් හැර අනෙක් සියලු දෙනා ආවරණය වෙනවා.

Pride month නැත්නම් අභිමානයේ මාසය නමින් ජුනි මාසය නම් වෙන්නේ 1969 ජුනි 28 වෙනිදා ඇමරිකාවේ  නිව්‍ යෝක් නගරයේ Stonewall inn අවන්හලේ වුණු සිද්ධියක් මුල් කරගෙන. එදා උදෑසනින්ම Stonewall අවන්හල වටලන පොලීසිය, එතුල සිටි පිරිස අත් අඩංගුවට ගන්න පටන්ගත්තා. මේ ස්ථානය සමරිසි (Gay/ Lesbian) කණ්ඩායම් නිදහසේ මුණගැහෙන්න යොදාගත් තැනක් වුණා. ඒ යුගයේදී සමරිසිභාවය නීතියෙන් පවා වරදක් ලෙස සැලකුවා. සමාජයෙන් ඔවුන් හැඳින්වුනේ පාපිෂ්ට මිනිසුන් විදිහට. මේ හේතු නිසා Gay, Lesbian පුද්ගලයන්ට තමන්ගෙ සැබෑ අනන්‍යතාව සඟවාගන්න සිදුවුණා. Stonewall වටලෑමෙදි පොලීසිය ඔවුන්ට එරෙහිව ප්‍රචණ්ඩකාරී ආකාරයෙන් හැසිරෙන්න පටන් ගත් නිසා එතැන සිටි පිරිස පොලීසියට එරෙහිව ප්‍රතිප්‍රහාර දෙන්න වුණා. ප්‍රදේශය පුරා සිටි සමරිසියන් Stonewall වෙත රැස් වෙන්නට පටන්ගත්තා. ක්‍රමයෙන් තත්ත්වය දරුණු අතට හැරුණා. ඉන්පසුව රට පුරාම සමරිසි සහ වෙනත් සුවිශේෂ ලිංගික අනන්‍යතාවක් සහිත පිරිස් වීදිබසිම්න් තමන්ට එරෙහිව ක්‍රියාත්මක වෙන ප්‍රචණ්ඩත්වයට විරුද්ධව හඬනැගුවා. මේ සිදුවීම එක්ක තමන් වෙනුවෙන් සමාජයෙ රැල්ලක් නිර්මාණය කරන්න ඔවුන්ට පුලුවන් වුණා. ලෝකයෙම ඇස් ඔවුන් වෙත හැරෙන්න ගත්තෙ ඉන් පසුවයි. සුවිශේෂ ලිංගික නම්‍යතාවන් තිබීම පාපයක් නොව එය අතීශ්‍ය ස්වභාවික කාරණයක් බව සමාජගත වෙන්නත් ඔවුන් වෙනුවෙන් සැකසී තිබුණු නීති රීති වෙනස් වෙන්නත් මුල් ගිනිපුපුර දැල්වුයේ 1969 Stonewall සිදුවීම. එයින් වසරක් සම්පූර්ණ වෙන 1970 ජුනි මාසයෙදි මේ සිදුවීම සමරන්න විශාල රැලියක් පවත්වා ආඩම්බරයෙන් එය සමරන්න LGBT පිරිසට හැකිවෙනව. එම රැලිය සංවිධානය කරන බ්‍රෙන්ඩා හොවාර්ඩ් ජුනි මාසය pride month හෙවත් අභිමානයේ මාසය විදිහට හඳුන්වාදෙනව. එයින් පසු හැම වසරකම ජුනි මාසයෙදි LGBT ප්‍රජාව ඔවුන්ගේ අභිමානය සමරනව. 1978 ඇමරිකානු චිත්‍ර ශිල්පියෙකු වෙන ගිල්බර්ට් බේකර්ස් අතිනුයි අභිමානයේ සංකේතය වන දේදුණු කොඩිය නිර්මාණය වෙන්නෙ. මෙහි රතු පැහැයෙන් ජීවිතයත්, තැඹිලි පැහැයෙන් සුවපත්වීමත්, කහ පැහැයෙන් සූර්‍යාලෝකයත්, කොළ පැහැයෙන් සොබාදහමත්, නිල් පැහැයෙන් සාමයත් සහ දම් පැහැයෙන් ආත්මයත් සංකේතවත් කෙරෙනවා.

මේ LGBTQ නාමකරණයෙදි Transgender/ Trance, සිංහල භාෂාවෙන් නම් සංක්‍රාන්ති ලිංගිකයින් විදිහට හඳුන්වන්නෙ උපතේදි තහවුරු කරනලද ලිංගික අනන්‍යතාව පසුව වෙනස් කරගන්නා පුද්ගලයින් බව කලිනුත් සඳහන් කලා. ලාංකික සමාජයෙ ජීවත්වන එවැනි ප්‍රසිද්ධ චරිත කීපයක්ම ඔබට මතකයට නැඟෙන්න ඇති. එයින් අදහස් වෙන්නෙ ඔවුන්ගෙ භෞතික ශරීරයෙන් ඔවුන්ට හිමිවන අනන්‍යතාවට සහමුලින් වෙනස් ආකාරයට ඔවුන්ගේ මානසික නැඹුරුතාවන් ක්‍රියාත්මක වෙන බවයි. හිතන්න ශාරීරිකව පිරිමි බව ලැබුවත් මනසින් සිතිවිලි වලින් ගැහැණු ස්වරූපයට සමාන කෙනෙකුට ජීවිතය පුරා දරාගන්න සිදුවෙන පීඩනය කොයිතරම් ද. මෙවැනි පුද්ගලයන් වෙනුවෙන් ලිංගිකත්වය ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීමේ සැත්කම් සිදුකිරීම ආරම්භ වෙන්නෙ 1920 යුගයේ පටන්. නමුත් වෛද්‍ය විද්‍යාව අද තරම් දියුණු මට්ටමක නොතිබ්බ එවැනි යුගයක මේ වැනි ඉතා අවදානම් සහගත සැත්කමකට මුහුණදීම කෙනෙකුට ජීවිතයත් මරණයත් අතරින් සිදුකරන තෝරාගැනීමක් වුණා. මුල්ම සාර්ථක ලිංගික ප්‍රතිස්ථාපන සැත්කම වාර්තා වෙන්නෙ 1931දි. සැත්කම සිදුකරන්නේ මේ විශය ක්ෂේත්‍රයේ පුරෝගාමි ජර්මානු ජාතිකයෙක් වුණු වෛද්‍ය Magnus Hirschfeld විසින්. සැත්කමට මුහුණදෙන පිරිමියා ඉන් පසුව ඩෝරා රිචර් නම් ගැහැනියක් බවට පත්වෙනව. මේ ආරංචිය ලැබුණු පසු ඩෙන්මාර්ක් ජාතික චිත්‍ර ශිල්පීන් යුවළක් වන Gerda Wegener සහ Einar Wegener වෛද්‍යවරයා හමුවට පැමිණෙනව. ඔහු Einar තමන්‍ට ලිංග විපර්‍යාස සැත්කමකට මුහුණදෙන්න අවශ්‍ය බව වෛද්‍යවරයාට කියනව. එහි ඇති බරපතළ කම වෛද්‍යවරයා ඔහුට පැහැදිලි කර දුන්නත් කොයි ආකාරයෙන් හෝ අවදානමක් දරමින් සැත්කම සිදුකරගැනීමට අවශ්‍ය බවයි ඔහු කියන්නෙ. Gerda සහ Einar  චරිත මුල් කරගනිමින් 2000 වසරේදී ඇමරිකානු ලේඛක David Ebershoff විසින් The Danish girl නමින් නවකතාවක් රචනා කරනව. ඒ නවකතාව පදනම් කරගනිමිනුයි 2015 දි Tom Hooper ගේ අධ්‍යක්ෂණයෙන් The Danish girl චිත්‍රපටය නිර්මාණය වෙන්නෙ.

Gerda සහ Einar ඩෙන්මාර්කයේ කොපන්හේගන් නගරයේ වාසය කරන චිත්‍ර ශිල්පි යුවළක්. පොඩි පොඩි හිත්‍ රිදවීම් ඉඳහිට වුණත් වසර ගණනක ඔවුන්ගේ විවාහය සතුටින් පිරුණු එකක්. දවසක් ගර්ඩාගේ සිතුවමකට ආදර්ශයට ගන්නා නිරූපණ ශිල්පිනිය නොපැමිණෙන බව දන්වනව. සිතුවම ඉක්මනින්ම අවසන් කරගත යුතු නිසා නිරූපණ ශිල්පිනිය වෙනුවට ඇය වගේ සැරසිලා පෙනී ඉන්න Gerda විසින් Einar ගෙන් ඉල්ලා සිටිනව. එයට එකඟ වෙන ඔහු ගැහැනියකගෙ ඇඳුමෙන් සැරසිලා සිතුවමට පෙනී ඉන්නව. මේ අතර තමන් තුළ  යම් දෙයක් සිදුවෙන බව ඔහුට වැටහෙනව. Einar ගැහැනියක ස්වරූපයෙන් ඇඳපැළඳගෙන ඇයට Lili Elbe නමින් නමකුත් තබල තමන්ගේ බිරිඳ එක්ක ප්‍රසිද්ධියේ උත්සව වලට සහභාගි වෙනව. Lili ව හඳුන්වාදෙන්නෙ Einar ගෙ ඥාති සහෝදරියක් විදිහට. ඔවුන් දෙදෙනා මෙය කරන්නේ විනෝදයට වුණත් ක්‍රමයෙන් Einar ට තමා තුළ සැබවින්ම තිබුණු සහ යටපත් කරනු ලැබූ යමක් යළි මතුව එන බව වටහගන්නව. ගැහැනියක ලෙස Lili Elbe යනු තමාගෙ සැබෑ අනන්‍යතාව බවත් Einar යන පිරිමි ස්වරූපය වැරදීමකින් තමාට හිමිවූ යමක් බවත් ඔහුට දැනෙනව. සාර්ථකව ලිංගිකත්වය ප්‍රතිස්ථාපනය කරන්න සමත් වුණු වෛද්‍ය Magnus Hirschfeld  ඔහුට දැනගන්න ලැබෙන්නෙ ඔය අතරෙ. Gerda මෙවැනි තත්ත්වයක් කොයි ආකාරයෙන් බාරගනීවිද. ඔහුට ඇය බවට පත්වෙන්න දරන උත්සාහය අවසානෙ සාර්ථක වේවිද..

The Danish girl කතා පුවත නිර්මාණය වෙන්නෙ සැබෑ සිදුවීමක් මුල් කරගනිමින්. වෛද්‍ය Magnus Hirschfeld, Gerda, Einar, Lile මේ හැමකෙනෙකුම සැබෑවට ජීවත්වුණු චරිත. තමන්ගේ පිරිමි ශරීරය තුලින් ගැහැනියකගේ ලාලිත්‍යවත් බව මතු කරගනිමින් ඉතාම සියුම් අංගචලනයන්ගෙන්, මුහුණේ හැඟුම් ප්‍රකාශනයන්ගෙන් Einar සහ Lile යන මේ දෙදෙනාවම තමන් තුළින් ජීවමාන කරවන්න එම චරිත රඟදක්වන Eddie Redmayne දක්වන නම්‍යශීලීත්වය පුදුමාකාර එකක්. ඔහු තමන්ගේ පරම්පරාවෙ අතිදක්ෂයෙක් බව දැනටම ඔප්පු කර හමාරයි. හොඳ නිර්මාණ තෝරාගෙන තමන්ගේ රංගනකාර්‍ය පවත්වාගන්න සමත් වුණොත් හොලිවුඩයේ දැවැන්තයින් අතර ඔහුගේ නමත් කියැවෙන්න ඉඩ ඇති බව නොඅනුමානයි. ඒ වගේම Gerda ගේ චරිතය රඟදක්වන Alicia Vikander ගේ නිරූපණයත් ඉහළම ගණයේ එකක්. දෙදෙනාම තමන්ගේ රංගනයන් වෙනුවෙන් ඔස්කාර් නිර්දේශ ලබනව.

සංක්‍රාන්තික ලිංගිකත්වයට අමතරව The Danish girl චිත්‍රපටයෙ තවත් වැදගත්, අනුවේදනීය කාරණාවක් මතුකරගත හැකියි. ඒ බිරිඳක් විදිහට Gerda තමන්ගේ ස්වාමියාට දක්වන නොවෙනස් ආදරයයි. කෙනෙකුට ආදරය කිරීම ඇතුලෙ තියන සැබෑ අර්ථය ඒ පුද්ගලයාව ඒ අයුරින්ම බාරගැනීම, කවර තත්ත්වයක් යටතේ වුණත් හැරනොයාම. එය පහසු නෑ. හිතන්න, ගැහැනියකට තමන් මෙලොව ආදරය කරන පිරිමියා, ගැහැනියක් බවට පත්වෙන්න සූදානම් වෙනව නම් ඇය එය දරාගන්නෙ කොහොමද! ආදරය නම් මෙය නොවෙයිද. තමන් ආදරය කරන තැනැත්තාට  ඔහුම හෝ ඇයම බවට පත්වෙන්න ඉඩහැරීම නොවෙයිද. The Danish girl චිත්‍රපටය ඒ අතින් ලෝකයේ වෙනත් කිසිම ප්‍රේම කතාවකට සමාන නොවන අසම සම ප්‍රේම කාව්‍යයක් බවයි මම හිතන්නෙ.

කොහොම වුණත්, නීතිමය වශයෙන් මේ LGBTQ ප්‍රජාව මිනිසුන් විදිහට  තමන්ට උරුම අයිතිවාසිකම් ක්‍රමයෙන් දිනාගනිමින් සිටියත් තවමත් සමාජය ඔවුන් දිහා වපර ඇහින් බැලීම නම් අඩුවක් නැහැ. ඔවුන් පාපිෂ්ට පිරිසක්වත්, අස්වාභාවික ජීවීන් කොටසක් වත් නොවෙයි. ඔබ මම වගේම ඔවුනුත් මනුශ්‍යයන්. වෙනසකට තිබෙන්නෙ ඔවුන්ගේ ලිංගික අනන්‍යතාව පමණයි. එය අතිශ්‍යයින්ම ස්වභාවික කාරණාවක්. ඔබ තවමත් ඔවුන් අස්වාභාවික පහත් මිනිසුන් පිරිසක් විදිහට කල්පනා කරනවා නම් මේ චිත්‍රපටය නරඹන්න. ඔබේ ඒ ආකල්ප සහමුලින් වෙනස් වෙන බව නිසැකයි.



Thursday, July 1, 2021

The woman in the window (2021)

පුරාණ ග්‍රීසියේ, මේ කියන්නෙ ක්‍රිස්තු පූර්ව 10 ත් 4 ත් අතර කාලයෙ නිර්මාණය වුණු නගරවල Agora නමින් එක් සුවිශේෂ තැනක් වෙන් කර තිබුණා. මිනිස්සුන්ට නිදහසේ හමුවෙන්න කතාබහ කරන්න පුලුවන් පොදු අවකාශයක් විදිහටයි Agora ව වෙන් වුණේ. දැන් වගේ විද්‍යුත් මාධ්‍ය නොතිබුණු ඒවගේ යුගයක ප්‍රබලම සන්නිවේදන මාර්ගය වුණේ වචනය, කතාව. මේ Agora වලට එකරැස් වුණු දාර්ශනිකයන්, දේශපාලකයන්, කලාකරුවන් වගේ විවිධාකාර ක්ෂේත්‍රවල නියැලිලාවුන් අය තම තමන්ගේ විශයයන් පිළබඳ කතා කලා. සංවාද විවාද පැවැත්වුවා. ඒ අතර වෙළෙන්දන් නොයෙක් දේ අලෙවි කරමින් ඔවුන් අතර ඇවිදගියා. Agora කියන්නෙ මෙන්න මේ වගේ පොදු සංවාද භූමියකට. (පොඩ්ඩක් හිතල බැලුවම දැන් facebook එක කරන්නෙත් ඉස්සර මේ Agora ව කරපු වැඩේද කියල හිතෙනව) කොහොමවුණත් අද වෙනතුරු පොදු අවකාශ සම්බන්ධයෙන් නාමකරණය කරනකොට මේ Agora නම් පදය භාවිතයට ගන්නව.

Agoraphobia නමින් හඳුන්වන්නෙ මේ ආකාරයට මිනිසුන් ගැවසෙන තැන්වලට අනියත බියක් දක්වන එක්තරා මානසික සංකූලතාවකට. Agoraphobia ව වර්ගීකරණය වෙන්නෙ මනසේ ඇතිවෙන phobia නම් කාංසාමය තත්ත්වය යටතට. Phobia නමින් හඳුන්වන්නෙ යම්දෙයකට අහේතුකව සහ අසීමිතව බයක් දැක්වීම. මෙවැනි තත්තවයක් ඇතිවෙන්න නිශ්චිත හේතුවක් හොයාගෙන නැහැ. මේ ෆෝබියාව සාමාන්‍යෙන් කෙනෙක් බිය වන දේවල් උදාහරණ විදිහට  රුධිරය දැකීමට බියවීම (Hemophobia)  උස ස්ථාන වලට බියවීම (Acrophobia) අඳුරට බියවීම (Nyctophobia) සර්පයන්ට බියවීම (Opidiophobia) ඉඳන් කිසිසේත්ම බිය විය යුතු නැති කාරණා වලට බියවීම කණ්නාඩි වලට බියවීම (Catoptrophobia) අංක වලට බියවීම (Arythmophobia) වැස්සට බිය වීම (ombrophobia) කඩදාසි වලට බිය වීම (papyrophobia) මල් වලට  බිය වීම (Anthrophobia) වගේ පරාසයක විහිදෙනව. Agoraphobia හෙවත් පොදු අවකාශයට බියවීම මූලිකවශයෙන් යම් හදිස්සි කම්පනයක අතුරු ප්‍රතිඵලයක් විදිහට ඇතිවියහැකි යමක් විදිහට සොයාගෙන තිබෙනව.

2021 අවුරුද්දේ නිකුත්වුණු The woman in the window චිත්‍රපටයෙ ඇතුළත් වෙන්නෙ මේ Agoraphobia තත්ත්වයෙන් පෙළෙන ගැහැනියක් පිලිබඳ කතාවක්. ඇයත් ඇගේ නිවසින් පිට ලෝකයත් සම්බන්ධ කරන මාධ්‍ය වෙන්නෙ ඇගෙ නිවස වටා තිබෙන ජනෙල් කවුළු කිහිපය. ඇයගෙ අසල්වාසි නිවසට අළුතෙන් පැමිණෙන පවුලක් සහ ඇය ජනේලයෙන් දුටු එක් දසුනක් මුල් කරගෙනයි චිත්‍රපටය ගොඩනැගෙන්නෙ. 

The woman in the window සියලු වැඩකටයුතු අවසන් කරල එලිදක්වන්න නියමිතවී තිබුණේ 2019 දි. නමුත් තෝරාගත් ප්‍රේක්ෂකයන් කිහිපදෙනෙකු සමග කල එක් දර්ශන වාරයකදි චිත්‍රපටය තේරුම්ගන්න ඉතාම අපහසුවුණු බව ඔවුන් කියා තිබුණ. ඒ නිසා නැවත වතාවක් සමහර කොටස් අලුතෙන්ම රූගත කර චිත්‍රපටය නැවත සංස්කරණය කරන්න මෙහි නිර්මාණකරුවන්ට සිදුවුණා. සිනමා ශාලාවල චිත්‍රපටය එළිදක්වන්න සැලසුම් කර තිබුණත් කොරෝනා වසංගතය නිසා එය රූපවාහිනි මාධ්‍ය හරහා එලිදක්වන්න කටයුතු යොදා තිබුණ.

චිත්‍රපටයට බහුලවම ලැබෙන්නෙ නම් ඒ තරම් හොඳ ප්‍රතිචාර නොවෙයි. සමහරවිට නවකතාවක් පදනම් කරගෙන නිර්මාණය වුණු චිත්‍රපටයක් නිසා අදාල නවකතාවත් සමග සන්සන්දනාත්මකව ඒ ඍණාත්මක ප්‍රතිචාර ලැබෙනව වෙන්න පුලුවන්. සමහර තැන් කීපයක කතාව තව විස්තරාත්මකව ඇතුළත් වුණානම් වඩා හොඳ බව දැනුණා. ඒ හැර The woman in the window කිසිසේත්ම රසවිඳිය නොහැකි සිනමාපටයක් නොවෙයි. Amy Adams සහ Gary Oldman දෙදෙනාගේ ඉහළම මට්ටමේ රඟපෑමක් වගේම Cinematography සහ පසුබිම් සංගීතය චිත්‍රපටය නරඹන්නන්ව ඇදබැඳ ගන්න සමත්වෙනවා කිව්වොත් නිවැරදියි. සමස්තයක් විදිහට The woman in the window කොරියානු සිනමාවේ අපි දකින thriller ගණයේ නිර්මාණ වැනි චිත්‍රපට සමග සන්සන්දනය කරන්න බැරි වුණත් කුතුහලය රඳවාගන්න සමත්වෙන සිනමාපටයක් බව කිවහැකියි.

The woman in the window (2021)

- Cast

Amy Adams as Anna Fox
Gary Oldman as Alistair Russell
Julianne Moore as Jane Russell
Anthony Mackie as Ed Fox
Brian Tyree Henry as Detective Little
Jennifer Jason Leigh as Jane Russell

- Director

Joe Wright (Atonement, Pride and prejudice, Darkest hour)

- Writer (based upon the novel by)

A.J. Finn

- Cinematographer

Bruno Delbonnel

- Editor

Valerio Bonelli

- Composer

Danny Elfman
.