සැබෑ මෘදු බව

නිහඬයි සැබෑ මෘදු බව

වරදවා ගත නොහැකියි කිසි දින

එවැනිම වෙනත් යමකට...

පලක් නැහැ සැලකිල්ලෙන් ඔබ

වසාලන කළ සළුවෙන් මා දෙඋර...

උමතුවෙන් පළමු ප්‍රේමයේ

සිත්කළු වදන් තෙපළන විට....

පලක් නැහැ ඒ කිසිවක් පෙම්වත,

දැනසිටින කළ හොඳහැටි මම,

ඒ සියල්ලෙහි සැඟවුණු අරුත...

From the poem "True Tenderness" written by Anna Akhmatova

Aftersun (2022)

වේගයෙන් විදුලි එළි දැල්වෙන නිවෙන Dancefloor එකක්. ඒ මැද නෙහෙල්ලී හිටගෙන ඉන්න තරුණියක්. ක්ෂණයෙන් නිවෙන ආයෙ දැල්වෙන එළි මැද්දෙ ඇයට පේන්නෙ නටන මිනිස්සුන්ගෙ ඡායාමාත්‍රික රූප. ඒ මිනිස් රූප අතර එකවරම  ඇය දකින්නෙ හොඳ හැටි දැකල පුරුදු එක රුවක්. ඒ වෙන කවුරුත් නොවෙයි ඇගෙ පියා. ඇයට පෙනෙන්නෙ ඔහුගෙ තරුණ රූපකාය. දැන් ඇයගෙ වයසෙදි ඇයගෙ පියාගේ රුව ඇය දකින්නෙ. පීඩාවට පත් ඇස් දෙක, විඩාබර මුහුණ, ඔහු කවදාවත් තමන්ගෙ දියණිය ඉස්සරහ නිරාවරණය නොකළ වේදනාවන්, ඇය දකිනව මේ මිනිස් ගංගාව මැද්දෙ මැවී පෙනෙන ඔහුගේ මුහුණේ. ඇගෙ නම සොෆී. සොෆී අවුරුදු 14 දි තාත්ත එක්ක තුර්කියේ නිවාඩු නිකේතනයක දවස් කිහිපයක් ගත කළා. සමහර විට සොෆීට තමන්ගෙ තාත්ත ගැන තිබුණ අවසන් මතකය ඒක වෙන්න ඇති (ඒ බව අපිට දැනගන්න ඉඩක් නැහැ) නමුත් බොහෝම වෙලාවට සොෆීට තාත්ත එක්ක තියන හොදම මතකය ඒ දවස් ටික. ඇගේ මතකයේ සිතුවම් අතරේ සහ ඩිජිටල් කැමරාවක සටහන් වී තියන වීඩියෝ දර්ශන ඇතුළේ ඒ දවස් ගැන මතකයන් ආයෙම play වෙන්න පටන් ගන්නව. Aftersun චිත්‍රපටය පුරා අපි දකින්නෙ ළමා වියේ කෙළවර ඉන්න ගෑනුලමයෙක් වුණු සොෆී ඉතාම තරුණ වයසෙ පසුවුණු ඇගෙ පියත් එක්ක ගත කළ මේ දවස් කීපය. 

චිත්‍රපටය ගැන වැඩි යමක් නොකියා ඉන්නම්. නමුත් විශේෂයෙන් කියන්න ඕන දරුවෙක් සහ දෙමව්පියන් අතර තියන්න ඕන කොයි වගේ සම්බන්ධයක්ද කියන දේ ට හොඳ උදාහරණයක් Aftersun චිත්‍රපටය ඇතුළෙ තියන බව. සොෆී ගෙ අම්මයි තාත්තයි ජීවත් වෙන්නෙ එකිනෙකාගෙන් වෙන්ව. සොෆී හැදී වැඩෙන්නෙ අම්ම ළඟ. නමුත් චිත්‍රපටයෙ සොෆී ගෙ අම්මව අපි දකින්නෙ නෑ. චිත්‍රපටයට පදනම් වෙන්නෙ පියා සහ දුව අතර සම්බන්ධය. ඔහු ජීවිතේ ප්‍රශ්න ගොඩකට මුහුණ දෙමින් ඉන්න, ඒවයින් මිදීමක්, සහනයක් හොයාගෙන යන කෙනෙක් (ඔහු ළඟ තියන භාවනාව සහ තාඕ දහම ගැන ලියවුණු පොත්පත් මීට උදාහරණ) ඒත් තමන්ගෙ දුවට ඒ කිසිවක් දැනෙන්න තාත්ත ඉඩ තියන්නෙ නෑ. නමුත් සොෆී ඒ ගැන දන්නව. නොදන්නව වගේ හිටියට සොෆී තවත් බොහෝ දේ දන්නව. එයාට වඩා වැඩිමල් තරුණ තරුණියන් කතාවෙන, කරන කියන, ආදරය ලිංගිකත්වය වගේ වැඩිහිටි දේවල් සොෆීටත් අහන්න දකින්න ලැබෙනව. කොහොම වුණත් යෞවනයට එළඹෙන වයසෙ දරුවෙකුගෙන් මේ දේවල් හංගන්න බෑ. ඔවුන් කොහොම හරි ඒව ඉගෙනගන්නව. සොෆී බොහෝම විවෘත තාත්ත එක්ක ඒ දේවල් ගැන කතා කරනව. ඇගේ තාත්ත ඇයව, ඇගේ වයසෙ ඉඳන් කෙනෙක් ලෝකය දකින හැටි ගැන ඉතාම හොඳින් තේරුම් ගන්නව. තමන් සහ තමන්ගෙ දියණිය අතර සම්බන්ධය නිතරම යහපත් මට්ටමෙන් පවත්වගෙන යන්න ඔහු සමත් වෙනව. පහුකාලීනව ජීවිතේ තරුණ වයස ගෙවීගෙන යන සීමාවක දි ඇයට එනව තමන්ගෙ තාත්තව හොඳ හැටි තේරුම්ගන්න පුලුවන් වෙන මොහොතක්. එතනදි තාත්ත ළඟ නැති අඩුව ඇයට දැනෙනව. බොහොම වෙලාවට ඔහු ඒ වයසෙදිම ජීවිතයෙන් සමුගෙන ගිහින්. ජීවිතේ විෂමාකාරී චක්‍රය කරකැවෙන්නෙ අපි නොහිතන විදිහට තමා. 

Aftersun අධ්‍යක්ෂවරිය Charlotte Wells ගේ පළමු සිනමා නිර්මාණය. සැකයක් නැතුවම වසරේ හොඳම ලසිස්තුවට නම් කරන්න පුලුවන් film එකක්. ළමා වයසේ සොෆී ගේ චරිතය රඟපාන Frankie Corio තෝරාගෙන තියෙන්නෙ ළමා නිළියන් 800ක් පමණ අතරින්. මේ ඇගේ පළමුවෙනි රඟපෑම. එක තැනක සොෆී තාත්ත ඉස්සරහ කියනව R.E.M කියන Alternative Rock බෑන්ඩ් එකේ 90 දශකයේ ජනප්‍රිය වුණු  Loosing my Religion සින්දුව. මෙතන දෙන්නටම සින්දුව කියන්න නියමිත වෙලා තිබුණත් තාත්ත එතනදි ඉදිරියට එන්නෙ නෑ. එන්නෙ සොෆී පමණයි. ඒ සින්දුවෙ අරුත සහ ඔහුගෙ ජීවිතේ එක්ක තිබුණ සම්බන්ධ කම හින්ද ඔහු සින්දුව කියන්න නොඑන බව අනුමාන කරන්න පුලුවන්. Chunking Express ෆිල්ම් එකේ California Dreamin, මේ අවුරුද්දේ ආව The Batman ෆිල්ම් එකේ Something in the Way වගේ ෆිල්ම් එකක තිබුණ අමතක නොවෙන සින්දුවක් මේක.

ආහ් ජීවිතේ විශාලයි

ඔබටත් වඩා විශාලයි

ඔබ කියන්නේ මම නොවෙයි...

දුර ඇවිද යන්නට හිතුවත් මම

ඒ දුර ඔබෙ දෑස් මානෙන් ඈතයි..

මමයි උන්නේ අඳුරු මුල්ලක 

මමයි ඒ උන්නේ

වේදිකාවේ ඔබට පෙනෙන්නට...

ඉක්මවා යමින් මගේ සීමාව....

තවත් ඔබ සමඟ රැඳෙන්නට,

දන්නෙ නැහැ හැකිවෙයිද මට..

කිව්වද මම යමක් වැඩිපුර..

නැහැ තවම කිසිවක් කීවෙ නෑ මම..

මම හිතුවෙ මට ඔබව ඇහුණ බව

මම හිතුවෙ මට ඇහුණ ඔබ ගයන හඬ

මම හිතුවෙ මම දුටුව ඔබ උත්සාහ කරන බව..

ඒත් හීනයක් පමණයි එය

හීනයක්..

හීනයක්ම පමණයි...

Argentina 1985 (2022)

ආජෙන්ටිනාව ගැන මේ social media ඇතුළෙ යම් කතාබහක් ඇතිවෙලා තියන බව පෙනෙනව FIFA ජයග්‍රහණයත් එක්ක. ඒක රටකට ලබන්න පුලුවන් ඉහළම වටිනාකමක් බව අමුතුවෙන් කියන්න ඕන නැහැ. ඒ වගේම ඉඩක් තියන තවත් ලෝක මට්ටමේ ජයක් සමහර විට ලබන අවුරුද්දේ ආජෙන්ටිනාව නමින් ලියවෙන්න. ඒ මේ අවුරුද්දේ තිරගත වුණු Argentina1985 චිත්‍රපටය නිසා. 2023 පවත්වන 95 වෙනි ඔස්කාර් සම්මාන උළෙල වෙනුවෙන් විදෙස් භාෂා අංශයෙන් ආජෙන්ටිනියානු නියෝජනය විදිහට තෝරාගැනෙන්නෙ Argentina 1985 චිත්‍රපටය. ඒ වගේම ඇමරිකානු සිනමා විචාරකයන් ගේ සංගමය මේ අවුරුද්දේ හොඳම චිත්‍රපට පහ අතරට Argentina 1985 ඇතුළත් කරල තියනව. ආජෙන්ටිනාව ගැන උනන්දු කෙනෙකුට වගේම ලෝක දේශපාලන ඉතිහාසයෙ වැදගත් සිදුවීම් ගැන සොයාබලන කෙනෙකුටත් අනිවාර්යයෙන් මගහැර නොගතයුතු චිත්‍රපටයක් මේක. ඒ වගේම අපේ රටේ දේශපාලනික වටපිටාව එක්ක සංසන්දනය කරල බලනකොට සෑහෙන වැදගත් දේවල් ටිකක් අපිට මේ චිත්‍රපටයෙන් ඉගෙනගන්න පුලුවන්.

1985 අවුරුද්දේ සැබෑවටම ආජෙන්ටිනාවේ වුණු වැදගත් ඓතිහාසික සිදුවීමක් චිත්‍රපටයට පාදක වෙන්නෙ. 1976 අවුරුද්දේ එතෙක් පැවති ඉසබෙල් පෙරෝන් රජය කුමන්ත්‍රණයකින් පෙරළා දමන එවකට ආජෙන්ටිනාවේ හමුදාපති ජෝර්ජ් රේෆියල් විඩේලා එතැන් පටන් එරට මිලිටරි රාජ්‍යයක් බවට පත් කරමින් ඒකාධිපති පාලනයක් ගෙන යනවා. (ඉසබෙල් පෙරොන්, ජනපති තනතුරට පත්වූ ලොව මුල්ම කාන්තාවන් අතර ඉන්නා තැනැත්තියක්. ඇය ජනපති තනතුරට පත්වෙන්නෙ 1974 එතෙක් ආජෙන්ටිනාව පාලනය කළ ඇගේ සැමියා වුණු ජුවාන් පෙරොන් ජනාධිපතිවරයා ගේ මරණින් පසුව පැවැත්වුණු මැතිවරණයකින් ජය ලැබීමෙන් පසුවයි. ඉසබෙල් පෙරෝන්, ජුවාන් පෙරොන් ගේ තුන්වෙනි බිරිඳ. ජුවාන් ගේ දෙවන බිරිඳ ආජෙන්ටිනියානු නිළියක වුණු ඊවා පෙරෝන්. ඇය ආජෙන්ටිනියානු සමාජයෙ සෑහෙන ජනප්‍රියත්වයක් දිනාගත්ත සමාජ ක්‍රියාකාරීනියක් වුණා. නමුත් පිළිකා රෝගයට ගොදුරු වීම නිසා වැඩි කාලයක් ජීවත්වෙන්න ඇයට වරම් ලැබෙන්නෙ නෑ. Evita නම් සුප්‍රකට හොළිවුඩ් චිත්‍රපටය නිර්මාණය වෙන්නෙ ඊවා පෙරෝන් ගේ ජීවිත කතාව ඇසුරෙන්. මැඩෝනා ගයන Dont cry for me Argentina ගීය ඇතුළත් වෙන්නෙ මේ චිත්‍රපටයෙ)

කුමන්ත්‍රණයෙන් බලය අල්ලාගන්න විඩේලා ඉන්පසුව ගෙන යන්න අතිශ්‍ය මර්ධනකාරී, දක්ශිනාංශික පාලනයක්. මේ අධිපතිවාදයට එරෙහිව ක්‍රියාත්මක වුණු ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදය අගය කළ කණ්ඩායම් වාමාංශික කැරළි කරුවන් විදිහට නම් කරල ඔවුන්ව අමානුෂික විදිහට මර්ධනයට ලක්කලා. මානව හිමිකම් සංවිධාන පසුව සොයාගත් ආකාරයට, මේ මර්ධනය වෙනුවෙන්ම රට පුරා වධකාගාර 500 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ක්‍රියාත්මක කළ බව කියවෙනව. ඒ වගේම මේ පාලන සමයේදී පොලිස් සහ හමුදා අත්අඩංගුවේ සිටිද්දී අතුරුදහන් වූවන් විදිහට හඳුනාගත් පිරිස 30, 000 කට ආසන්න බවයි කියවෙන්නෙ. මේ අය අතර නොයෙක් සමාජ තරාතිරම්වලට අයත් පිරිසක් ඉන්නව. 4000 කට ආසන්න පිරිසක් ගුවන් හමුදාවට අයත් ගුවන්‍ යානාවලට නංවාගෙන ගොසින් නිරුවත් කර ගුවනේ සිට රියෝ දෙ ලා ප්ලාතා ගඟට අතහැරිය බව කියවෙනව. විඩේලා සමඟ පසුකාලීනව කල සම්මුඛ සාකච්ඡාවක් ඇසුරෙන් ආජෙන්ටිනියානු මාධ්‍යවේදී Ceferino Reato රචනා කළ Disposicion Final ග්‍රන්ථයේ ඔහු සඳහන් කරන විදිහට හමුදා පාලනය විසින් 8000 ක් පමණ දෙනා නිශ්චිත වශයෙන් මරාදැමුණු බවට විඩේලා සහතික කරනව. මේ ලේ වැකුණු භීෂණයේ පාලන සමය ගැන අහන්න ලැබෙන කතා මීටත් වඩා දරුණුයි. 

දවසින් දවස කඩා වැටෙන ආජෙන්ටිනියානු ආර්ථික පීඩනය සහ රජයෙ බල වියරුවෙන් පීඩනය එක්ක රජයට විරුද්ධ ජනතා නැගීසිටීම් ක්‍රමයෙන් උත්සන්න වෙනව. ඒ අතරෙ මිලිටරි රජය, බ්‍රිතාන්‍යට අයත් සහ ආජෙන්ටිනාව ආසන්නයේ තිබෙන ෆෝක්ලන්ඩ් දූපත ආක්‍රමණය කරනව. මීට බ්‍රිතාන්‍යයෙන් ලැබෙන ප්‍රතිප්‍රහාර හමුවේ ආජෙන්ටිනා හමුදාව දරුණු පරාජයක් ලබනව. මේ හැමදෙයක්ම එක්ක 1983 දී එරටේ මිලිටරි ආණ්ඩුව බලය අතහරිනව. ඒත් සමඟම පැවැත්වුණු ජනාධිපතිවරණයකින් අපේක්ෂක Raul Alfonsin ජනපති විදිහට  පත්වෙනව. පසුගිය මිලිටරි රජය විසින් සිදුකළ අපරාධ සහ මානව හිමිකම් කඩකිරීම් වෙනුවෙන් ආණ්ඩුවේ හිටපු ප්‍රබලයන් වුණු ඉහළම හමුදා නිලධාරින් කිහිප දෙනෙකුට එරෙහිව නඩු පවරන්න නව ජනපති ක්‍රියාකරන්නෙ ඉන් පසුව. පැමිණිල්ල මෙහෙයවන්න රජය විසින් තෝරා ගනුලබන්නෙ එරට ප්‍රමුඛ පෙළේ නීතීඥවරයෙකු වුණු Julio César Strassera ව. චිත්‍රපටය මූලික වශයෙන්ම ගොඩනැගෙන්නෙ Strassera ගෙ චරිතය මුල්කරගෙන. (Strassera ගේ චරිතය නිරූපණය කරන ලෝප්‍රකට ආජෙන්ටිනියානු රංගවේදී Ricardo Darin සුපුරුදු පරිදි අති විශිෂ්ට රංගනයක යෙදෙන බව නොකියා බැහැ) කාරණාව ඉතා බරපතළ සහ ඓතිහාසික වශයෙන් වැදගත් එකක් නිසා විත්තිකරුවන්ට එරෙහිව ගොඩනගන චෝදනාව ඉතා ප්‍රබල සහ නොසෙල්විය හැකි ආකාරයෙන් ඉදිරිපත් කළ යුතු යි. Strassera ඒ වෙනුවෙන් ගන්න උපාය මාර්ගය චිත්‍රපටය නැරඹුවොත් ඔබට දැකගන්න පුලුවන්. මේ සිදුවීම දෙවනි ලෝක යුද්ධය වෙනුවෙන් ජර්මනියේ නියුරම්බර්ග් නුවර පැවති නඩු විභාගයට පසුව පැවති විශාලම යුධ අපරාධ නඩුව විදිහට සැලකෙනව.

හමුදාව විසින් සිදුකළ අපරාධවලට  එරෙහිව නීතිය ක්‍රියාත්මක වෙද්දි ආරක්ෂක අංශ කියන්නෙ කොයි ආකාරයෙන් වත් චෝදනාවට ලක්නොකළ යුතු ජාතියේ මුරදේවතාවුන් කියල හිතා ඉන්න කණ්ඩායම් ඊට එරෙහි වුණා. මොකද තමන්ගේ ලේ වැකුණු මර්ධනකාරී වැඩපිළිවෙළ සාධාරණීකරනය කරන්න මිලිටරි ආණ්ඩුව ගෙන ගිය ප්‍රචාරණය තමා මේ වාමාංශික විප්ලවකාරයින් මැඩපැවැත්වීමෙන් තොරව රට දියුණු කල නොහැකියි කියන කරුණ. මේව පිළිගත්ත මිනිස්සු ඒ රටේ හිටිය. නමුත් ඒ අපරාධකාරයින් ගේ සෑබෑ මුහුණු පෙනෙන්නට පටන් ගන්න මොහොතේ එහෙම මිලිටරිවාදී අදහස් දැරුවන්ට පවා තමන්ගේ මතය වෙනස් කරගන්න වුණු හැටි ඔබට දැකගන්න පුලුවන්. Argentina 1985 අවසන් වෙන්නෙ, නීතියෙ ආධිපත්‍යය වචනයට පමණක් සීමාවුණු රටක, මිලිටරිය දේවත්වයෙන් පුදන අන්ධභක්තික බහුතර ජනතාවක් ඉන්න රටක කොහොමද කවදාකවත් මේ වැනි දෙයක් බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ කියන ප්‍රශ්නය අපිට අපෙන්ම විමසාගන්න ඉඩක් තබමින්. (යුධ අපරාධ වලට ගොදුරු වී තවමන් යුක්තිය ඉටුනොවුණු උතුරේ ජනතාව වෙනුවෙන් නීතිය? පාස්කු ප්‍රහාරය වෙනුවෙන් නීතිය?) වර්ගවාදයෙන් සහ නොදැනුවත් භාවයෙන් දෑස අඳ කරල තියන සමාජයක් අඩුවෙශයෙන් තමන්ගේ ජීවිත අගාධයට ඇදදමමින් ඉන්න මේ පාලකයින්ට එරෙහිව (ආයෙම වතාවක්?) නැගීහිටින්නෙ, මේ අසාධාරණයට ලක් වූවන් වෙනුවෙන් යුක්තිය ඉටු වෙන්නෙ කවදාද කියන තැන ප්‍රශ්නාර්ථයක් පමණයි අවසානෙ ඉතුරු වෙන්නෙ..

The Banshees of Inishirin (2022)

2017 අවුරුද්දේ ආව Three Billboards Outside Ebbing, Missouri හොඳ films හොයාගෙන බලන කෙනෙකුට නම් අමතක වෙන්න ඉඩක් නෑ. මට නම් ඒ අවුරුද්දට ආව oscar worthy ම වැඩේ ඒක (හැබැයි හම්බුණේ වෙන එකකට). කොහොම හරි  ඒ script එක ලියල direct කරපු Martin McDonagh ගේ අලුත්ම Film එක The Banshees of Inishirin මේ අවුරුද්දේ release වුණා සෑහෙන හොඳ ප්‍රතිචාර මැද්දෙ. 2023 පවත්වන්න නියමිත Golden globes වලත් awards 8 කට ම nomination ලබාගන්න දැනටමත් The Banshees සමත් වෙලා තියනව. The Banshees කියන්නෙ slow burn, unsettling වැඩක්. ඒ කියන්නෙ ටිකක් මන්දගාමී, drama ගතිය වැඩි සහ නිශ්චිත අවසානයක් නැති කතාවක්. ඒවගේම සමහර තැන්වලදි කෙනෙකුට දැනෙන්න පුලුවන් too wired ගතියක්. මේක  විවේචනය කරන අය කියන්නෙ dull, boring සහ unsettling ගතිය නිසා over rated වෙච්ච වැඩක් කියල. මට දැනුණ විදිහට නම් මේක සෑහෙන interesting සහ විවිධාකාර පැති වලින් හිතන්න දේවල් ඉතුරු කරන චිත්‍රපටයක්.

කතාව ගැන කෙටියෙන් කිව්වොත් චිත්‍රපටයට පසුබිම් වෙන්නෙ 1923 අවුරුද්දේ  අයර්ලන්තය සමීපයෙ තියන Inishire නම් කුඩා දූපත (මේ අවුරුද්දේ අයර්ලන්තය ගැන කතාකරනව වැඩි ද කියල හිතෙනව). මේක පොඩි දූපතක් නිසා ඇතුළෙ ඉන්නෙ එකිනෙකා හොඳට හඳුනන ටික දෙනෙක් පමණයි. දූපත්වාසින් ගේ ජීවිත රටාවත් බොහොම සරලයි. ඒත් කිසිම අලුත් දෙයක්, සිත්ගන්නාසුලු යමක් දූපතේ නම් නොවුණු ගාණයි. ඒ හින්ද දූපත්වාසී ජීවිතේ පොඩි ඒකාකාරී බවක් තිබුණා තමයි. පොඩ්‍රික් කියන්නෙ ඔය දූපතේ ඉන්න තවත් එක ගැමියෙක්. පොඩ්‍රික් ජීවත් වෙන්නෙ එයාගෙ එකම සහෝදරී ෂොබෑන් එක්ක. දෙන්නට අමතරව මේ ගෙදර හිටිය දෙන්නම බොහෝම ආදරෙන් හුරතලයට හදපු පොඩි බූරු පැටියෙක්. (පොඩ්‍රික් ගේ ගති සොබාවයන් ගැන සංකේතාත්මක නිරූපණයක් ????) දූපතේ පොඩ්‍රික්ට හිටපු හොඳම යාලුවා කොලම් නම් වයලීන වාදකයා. පොඩ්‍රික් දවසේ වැඩපල ඉවරකරල කොලම් එක්ක ගමේ පබ් එකට ගිහින් අයිරිෂ් ස්ටවුට් වීදුරුවක් තොලගාන ගමන් පොඩි කතාවක් දාගෙන ඉන්න පුරුදු වෙලා හිටිය. දවසක් පුරුදු විදිහට පොඩ්‍රික් ඇවිත් කොලම්ට පබ් එකට යන්න කතා කරත් එදා නම් කොලම් පොඩ්ඩක්වත් පොඩ්‍රික් ව ගණන් ගන්නෙ නැති බව එයා දැක්ක. දැන් මේක හරි ප්‍රශ්නයක්. එක පාරටම කිසි හේතුවක් නැතුව මෙහෙම තරහ වෙන්නෙ ඇයි කියල පොඩ්‍රික් කොලම් ගෙන් අහනව. එතකොට කොලම් කියනව පොඩ්‍රික් කතාකරන්න පටන් ගත්තම කියවන තේරුමක් නැති වල්පල් අහගෙන නිකම් නාස්ති කරන්න කාලයක් නැති බවත් තමන් වගේ කලාකාරයෙකුට මානසික නිදහස ඊට වඩා වටින බවත්. ඒත් ඊයෙ හොඳ යාලුවෙක් වගේ හොඳට කතා කරල අද අඳුරන්නෙ නෑ වගේ මගඇරල යන්න මනුස්සයෙකුට පුලුවන් ද එහෙම. පොඩ්‍රික් මේක ලේසියෙන් අතාරින්න සූදානම් වෙන බවක් පේන්නෙ නෑ. මේ 1923 අවුරුද්ද අයර්ලන්තයට ඉතාම වැදගත් කාලසීමාවක්. මොකද මේ කාලයෙ තමා බ්‍රිතාන්‍ය පාලනයෙන් නිදහස ලබාගැනීම වෙනුවෙන් අයර්ලන්ත නිදහස් සටන ඇවිලී ගියේ. Inishire දූවට නම් මේ යුද්ධය දැනෙන්නේ ඉඳහිට ඈත ඉඳන් ඇහෙන වෙඩි හඬවලින් විතරයි. හිතල බැලුවොත්, යාලුවො දෙන්න ගෙ විරසකයත්, ඒ පසුබිමේ ඈතින් ඇහෙන යුද්ධයත් කියන්නෙ එකිනෙක හොඳ හැටි පෑහෙන සිදුවීම් දෙකක්!

Martin McDonagh, 2017 Three Billboards වලට පසුබිම් කරගන්නෙ ඇමරිකාවේ මියූරි ප්‍රාන්තය වුණත් මෙවර ඔහු තෝරාගන්නෙ අයර්ලන්තය සමීපයෙ තියන Inishirin දූපත. කෙටියෙන් කිව්වොත් අයර්ලන්ත සංස්කෘතිය. අයර්ලන්ත සොබා සෞන්දර්ය ගැන කලින් පෝස්ට් එකකත් කිව්ව නිසා ඒ ගැන මොකවත් ආපහු කියන්නෙ නෑ. මේ චිත්‍රපටයෙත් ඒ දේවල් ඉතාම හොඳින් දැකබලා ගන්න ලැබෙන බව කියන්නම්. අයර්ලන්ත ජන සංගීතය තැන් කීපයකදිම ඔබට අහන්න පුලුවන්. Banshee කියන්නෙ අයර්ලන්ත ජනශ්‍රැතිවල එන විලාප දෙන ගැහැනු ආත්මයක්. Banshee කෙනෙකු ගෙන් සංකේතවත් වෙන්නෙ මරණය. ඒ අනුව Banshee කියන්නෙ කතාවෙ අන්තර්ගතය එක්ක පෑහෙන හොඳ රූපකයක්. 

චිත්‍රපටයෙ අධ්‍යක්ෂ ඇතුළු ප්‍රධාන රංගවේදින් සියලුම දෙනා අයර්ලන්තයේ හැදුණු වැඩුණු අය. ඒ නිසා කතාබහේ තියන අයිරිෂ් බව නිරායාසයෙන්ම ඔවුන්ට ලැබෙන්න ඇති. විශේෂයෙන් කියන්න ඕන පොඩ්‍රික් ගේ චරිතය කරන අයිරිෂ් නළු Colin Farrell ගේ රඟපෑම මේ අවුරුද්දේ දකින්න පුලුවන් හොඳ ම රංගනයක් බව. චිත්‍රපටය ගැන කතාකරන සෑහෙන දෙනා වැඩියෙන්ම අගය කරන කාරණාවත් Colin Farrell ගේ මේ සුපිරි ගණයේ රඟපෑම. කොහොමත් මේ අවුරුද්ද Colin Farrell ට නම් හොඳ එකක්ම වුණා. ඔහු රඟපෑව චිත්‍රපට තුනක් ම සාර්ථකව තිරගත වුණා (The Batman, Thirteen Lives, The Banshees of Inishirin). කොලම් ගේ චරිතය කරන Brendan Gleeson ගේ රඟපෑමත් අගය නොකර බැහැ. ඒ වගේම තමයි පොඩ්‍රික් ගේ සහෝදරිය ෂොබෑන් ගේ චරිතය කරන Kerry Condon සහ තවත් Inishirin ගැමි තරුණයෙක් විදිහට රඟපාන Barry Keoghan. මේ අය ගැන ළඟ එන Oscar season එකේ දි නම් නැවතත් අපිට අහන්න ලැබෙන බව සහතිකයි.

නිකම් යාලුවො දෙන්නෙක් තරහ වෙන සිද්දියක් මෙහෙම චිත්‍රපටයකට මාතෘකා කරගන්න ඕන ද? Martin McDonagh වගේ සිනමාකරුවෙක් මෙහෙම පුංචි සිදුවීමක් මෙතරම් බරපතළ විදිහට සිනමාවට ගේන්න හිතන්නෙ ඇයි. බුදු දහමෙ තියන "වෛරයෙන් වෛරය නොසන්සිඳේ" වගේ එක යෙදුමකට මුලු කතාවම ලඝු කරන්න පුලුවන් නේද කියල ඔබට හිතන්න පුලුවන්. නමුත් කලිනුත් කිව්ව වගේ පොඩි සිදුවීමක් ඇතුළෙ වුණත් හිතන්න සෑහෙන දේවල් ඉතුරු කරන චිත්‍රපටයක් මේ. උදාහරණ විදිහට කලාකරුවෙකුගේ ජීවිතය කොහොම එකක් විය යුතු ද කියන කාරණය ගැන කොලම් ට තියන දැක්ම සහ අතිශ්‍ය සාමාන්‍ය "එදාවේල" මනුස්සයෙක් වුණු පොඩ්‍රික් ට ජීවිතේ ගැන තිබුණ අදහස් එකිනෙක ගැටෙන මොහොත අරගන්න පුලුවන්. කලාකරුවෙක් කියන්නෙ සමාජයෙ අනෙක් මිනිසුන් අතර ඉන්න සුවිශේෂ කෙනෙකුට ද? නැත්නම් ඔහු තවත් එක සාමාන්‍ය මනුස්සයෙක් පමණ ද? ඔහු ගතකල යුතු සාමාන්‍ය ජීවිතයක් ද? එහෙනම් එදිනෙදා ජීවිතේ වෙනුවෙන් වෙහෙසෙන අතරෙ කෝ ඔහුට තමන්ගෙ කලාව වෙනුවෙන් වැය කරන්න වෙලාවක්? විවේක බුද්ධියක්? චිත්‍රපටය අවසානෙ, ප්‍රධාන තේමාවට අමතරව, ඔබට මේ කරුණු කාරණා ගැනත් විමසා බලන්න පුලුවන්. Cinematography, අති විශිෂ්ට ගණයේ රඟපෑම්, පසුබිම් සංගීතය වගේ දේවල් එක්ක The Banshees of Inishirin මේ වසරේ හොඳ ම චිත්‍රපටයක් විදිහට නම් කරන්න පුලුවන් ඒ නිසයි.

The Wonder (2022)

ඊයෙ දවසත් අදත් මුහුණු පොතේ නිවුස් ෆීඩ් එක පිරිල තියෙන්නෙ සඳකත් නම් තරුණයගෙ වීඩියෝව ගැන නොයෙක් අය කියා තිබුණු අදහස්වලින්. සඳකත් කාගෙ කවුද කියන්න ඔබ දැනටමත් දන්න නිසා ඒ ගැන කියන්නෙ නෑ. නමුත් අනිවාර්යයෙන් යම් පසුබිමක් ඇතුව එන කෙනෙක් බව ඔහු මෙතෙක් කරල තියන content වලින් පැහැදිලිවම පෙනෙන්න තියනව. (මේ ගැන තවමත් දන්නෙ නැත්නම්  යූටියුබ් එකට ගිහින් Anarchysaurus කියන චැනල් එකේ තියන "ආගමික චින්තනය" කියන වීඩියෝ එක බලන්න). සමාජය පුරා මිත්‍යාමත වපුරමින් බඩවඩාගන්නන්ට නිර්මාණශීලීව සහ හරි දැනුමක් ඇතුව උත්තර දෙන්න පුලුවන් පිරිසකගෙ අඩුවක් තිබුණ නම් ඩිජිටල් අවකාශෙ මේ සඳකත් වගේ කෙනෙකුගෙ ආගමනය ලොකු බලපෑමක් වෙන්න පුලුවන් ඒ හිස් තැන පුරවන්න. මොකද අපේ සමාජය ගිලිලා තියෙන්නෙ නොදැනුවත්කමේ මහ අඳුරක. කරුණු සහිතව හේතු සාධක මත පදනම් වෙලා හිතන්න තවමත් අපේ බහුතරයකට පුරුදු නැති නිසා ඊයෙ සඳකත් අතින් සිය වස්ත්‍රය ගලවා ගන්නට යෙදුණ මුතුගල ලා වගේ අයට බොහෝම ලේසියෙන් පුලුවන් ආගම සහ ජාතිකත්වයේ ලේබල් එක ඉස්සරහට දමාගෙන ඕනැම මිත්‍යාමතවාදයක් වපුරල සමාජයෙ වැජඹෙන්න. මේවට උදාහරණ පහුගිය කාලෙ විශේෂයෙන් 2019 ජනාධිපතිවරණය කිට්ටුව වගේ කාලෙක අපි ඕන තරම් දැක්ක සහ ඒ අයට උවමනා වෙලා තිබුණෙ මොකක්ද කියන දේ ත් හොඳ හැටිම දැකගන්න ලැබුණ. 

මෙහෙම ආගමික භක්තිය ඉස්සරහට දමාගෙන තමන්ගෙ අරමුණුවලට යන්න උත්සාහ කරන කණ්ඩායම් කොයි ආකාරයෙන් සමාජෙ ඉන්න පුලුවන්ද සහ මේ විශ්වාසයන්  overdose වෙලා මිනිස්සු කොයිතරම් අන්තගාමී තැනකට වැටෙන්න පුලුවන් ද කියන කාරණේ ගැන පෙන්නා දෙන්න පුලුවන් හොඳ ම උදාහරණයක් මේ අවුරුද්දේ තිරගත වුණ The Wonder චිත්‍රපට ය. The Wonder නිර්මාණය වෙන්නෙ මේ නමින්ම ලියා පළ වුණු නවකතාවක් මුල් කරගෙන. කතාවට පසුබිම් වෙන්නෙ 19 වෙනි ශතවර්ෂයෙ බ්‍රිතාන්‍ය යටතේ පැවතුණ අයර්ලන්තය.1845 ඉඳන් 1849 වෙනකම් කාලය අයර්ලන්ත ඉතිහාසයෙ සඳහන් වෙන්නෙ අඳුරු යුගයක් විදිහට. රට පුරාම පැතිරිලා තිබුණු සාගතය නිසා කන්න නැතුව මිනිස්සු බොහෝම දුක් පීඩා විඳපු කාලයක්. මේ සාගත යුගය අවසන් වෙනවත් එක්කම වගේ එක පිටිසරබද අයර්ලන්ත ගැමි ගෙදරකින් අහන්න ලැබෙනව අදහගන්න බැරි පුදුමාකාර සිදුවීමක්. මේ ගෙදර ඉන්න ඇනා නම් පුංචි ගෑනු ලමයෙක් මාස හතරක් තිස්සෙ කිසිම කෑමක් නොකා යාච්ඥාවේ බලයෙන් ජීවත් වෙන බව කියවෙනව. ඇනා ම කියන විදිහට ඇය ජීවත් වෙන්නෙ ස්වර්ගයෙන් ඇයට ලැබෙන මන්නා නම් දිව්‍යමය ආහාරයෙන්. පැරණි වික්ටෝරියානු සම්ප්‍රදාය අනුව පොඩි ගෑනු ලමයින්ගෙ මේ ප්‍රාතිහාර්‍ය පෑමෙ සිද්ධිවලට ලොකු තැනක් ලැබී තිබුණ. ඉතින් ඇනා ගේ මේ ප්‍රාතිහාර්‍යය නිරීක්ෂණය කරන්න මේ ගමේ ප්‍රධාන පූජකයා, වෛද්‍යවරයා සහ තව කීපදෙනෙක් එකතුවෙලා හදාගත්ත කමිටුවකින් එළිසබෙත් නම් තරුණ හෙදියව යොදවන්න තීරණය කරනව. එළිසබෙත් ට තියෙන්නෙ ඇනාව මුළුමනින්ම නිරීක්ෂණය කරමින් ඇය කිසිම ආහාරයක් නොගෙන ජීවත් වෙන බව තහවුරු කිරීමින් ඇනා යනු සැබෑම ප්‍රාතිහාර්‍යයක් බව සනාථ කරන්න දායක වීම. හෙදියක් සහ වෛද්‍ය විද්‍යාව ගැන දැනුමක් ඇති කෙනෙක් විදිහට කරුණු සහිතව හිතල බැලුවම ආහාර නොගෙන කෙනෙකුට ජීවත් වෙන්න මොනම ක්‍රමයක්වත් නැති බව දන්න එළිසබෙත් මෙතැන මොකක් හෝ වෙනත් යමක් ඇති බව සැක කරනව සහ ඇය ඒ ගැන හොයල බලනව. ඇත්තටම මෙතන වෙන්නෙ මොකක්ද කියල දැනගන්න නම් ඔබට The Wonder චිත්‍රපටය බලන්න වෙනව.

Elizabeth නම් හෙදිය ගේ චරිතය කරන Florence Pugh නම් නැගී එන හොළිවුඩ් රංගවේදිනිය නිසා චිත්‍රපටයට ටිකක් වැඩිපුර අවධානය ලැබුණ කියල හිතනව. ඇය සුපුරුදු විදිහට තමන්ගෙ කොටස හොඳින්ම කරනව. මේ අවුරුද්දේ ම ආව The Quite Girl චිත්‍රපටය වගේම අයර්ලන්ත ගැමි පරිසරය ඉතාම ලස්සනට කැමරාවට අල්ලගන්න මේ නිර්මාණකරුවන් සමත් වෙලා තියනව. අවසානයත් එක්ක චිත්‍රපටයෙ සැබෑම වටිනාකම මතුවෙනව කියල හිතනව. ස්වර්ගයෙන් ලැබෙන භෝජනයට වඩා සැබෑම ප්‍රාතිහාර්‍යයන් සිදුවෙන්නෙ මිනිස්සු තමන්ගෙ ජීවිතයටත් අනුන්ගේ ජීවිතවලටත් ආදරය කරන්න පුරුදු වෙන තැන.

"සිහින රුදුරු වේවි

උහුලාගමු අපම නේද අපගේ දෙවියන්"

The Wonder ඔබ තවමත් බලල නැත්නම් මිත්‍යාවත්, ආගමික චින්තනයත්, ආගම විකුණාගන්න ව්‍යාපාරිකයුනුත්, හේතු සහගත චින්තනයත් ගැන සංවාදයක් ඇතිවෙලා තියන මේ මොහොත චිත්‍රපටය බලන්න හොඳම මොහොත බව කියන්නම්. 

Triangle of Sadness (2022)

 මේ අවුරුද්දෙ Cannes Film Festival එකේ Palme d'Or දිනපු Triangle of Sadness බැලූ ගොඩක් දෙනා ඇත්තටම මේක Palme d'Or දිනන්න තරම් worthy ද කියන ප්‍රශ්නය මතුකරල තිබුණා. Nominate වුණු අනිත් films නොබලා ඒ ගැන මොකවත් කියන්න අමාරුයි. 2017 අවුරුද්දේ Palme d'Or දිනපු The Square ෆිල්ම් එකේ director and writer වුණු swedish ජාතික සිනමාකරු Ruben Östlund ම යි මේ අවුරුද්දේ Triangle of Sadness නිර්මාණය කරන්නෙත්. (හතරැස කින් ත්‍රිකෝණයට) මේක trialogy එකක් වෙන්න තවත් චිත්‍රපටයක් නිර්මාණය කරන බව ඔහු කියනව. Square බලල නැති නිසා ඒ ගැන මොකවත් කියන්න බෑ. Triangle of Sadness නම් Dark Comedy ගණයට වැටෙන්නෙ. Comedy කිව්වම ඇත්තටම හිනා යන සහ ගැඹුරක් තියන විහිලු එක්ක මොහොතක් වත් boring නොවී බලන්න පුලුවන් හොඳ entertaining වැඩක්.

මොකක්ද මේ Triangle of Sadness කියන්නෙ? චිත්‍රපටය මුල්ම ඒ ගැන සඳහන් වෙනව සහ අධ්‍යක්ෂවරයත් චිත්‍රපටය ගැන කතාකරන තැනක දී ඒ ගැන කියනව. Fashion industry එක ඇතුළෙ මේ නම භාවිත වෙන්නෙ මුහුණෙ යම් වේදනාවක දුකක හැඟීමක් මතුවෙන මොහොතේ ඇහිබැම දෙක අතරෙ ඇති වෙන කුඩා ත්‍රිකෝණාකාර සලකුණට. You have a deep triangle of sadness, කෙනෙක් දුකින් ඉන්න බව මුහුණෙන් ප්‍රකාශ වෙනව නම් මෙන්න මෙහෙම කියන්න පුලුවන්. 

නමුත් මේ නමින් අරුත් ගැන්වෙන විෂම ත්‍රිකෝණය වෙනත් යමක් වෙන්න බැරි ද? චිත්‍රපටයෙ අන්තර්ගතය ගැන සලකල ඒ ගැන තවදුරටත් හිතල බැලුවොත් මෙහෙම අදහසක් ගන්න පුලුවන්. සමාජයෙ බලය බෙදීයන ධූරාවලිය නිතරම පිහිටන්නෙ ත්‍රිකෝණාකාර ස්වභාවයකින්. සමාජයෙ අති බහුතරයක් දෙනා ඉන්නෙ පතුළේ. ඔවුන් තමයි වැඩිපුර පීඩාවට ලක්වෙන්නෙ අසාධාරණයට ලක්වෙන්නෙ. නමුත් ඉහළින් ඉන්න සියලුදෙනා පවතින්නෙ ඔවුන්ගේ කරමතින්. (මේ ආකෘතිය චිත්‍රපටයෙ "සුඛෝපභෝගී විනෝද බෝට්ටුව" එක්ක සසඳන්න පුලුවන්. පතුලෙ එන්ජින් කාමරවල වැඩකරන බහුතරය සහ උඩ තට්ටුවල උපරිම සැප විඳින ටික දෙනා). පතුලට පස්සෙ තියනව තව ස්ථරයක්. ඔවුන්ට අර පහළම කාණ්ඩයට වඩා ටිකක් වරප්‍රසාද තියනව. නමුත් ඉහළින් එන පීඩනයට ඔවුනුත් යට යි. ඉන්පස්සෙ ඉන්නව මුදුනේම වැජඹෙන ටික දෙනෙක්. ඔවුන් තමයි සමාජයෙ ඉහළින්ම ස්ථරවල ඉන්න කාණ්ඩය. ඔවුන් ගණනින් අඩුයි. නමුත් සියලුම වර්ප්‍රසාද සැප සම්පත් භුක්ති විඳින්න හැකියාව තියෙන්නෙ ඔය කාණ්ඩයට පමණයි. ඔය ඉහළ කාණ්ඩය අහසේ වළාකුළු වල පාවෙමින් ඉන්න කොටසක්. ඔවුන්ට පහළ පොළව ගැන දැනීමක් නෑ. එදිනෙදා ජීවිතේ ගැටගහගන්න අවශ්‍ය සරල දැනුම ඔවුන්ට නෑ. (එක අතකට, හදිස්සියකට සතෙක් දඩයම් කරගැනීම, කෝටු කෑල්ලකින් ගින්නක් පත්තු කර ගැනීම වගේ දැනුමකින් අද කාලෙ කාටද වැඩක් තියෙන්නෙ). චිත්‍රපටයෙන් මේ සුඛෝපභෝගී ජීවිත වල පළමු පැලැන්තියෙ අධි පරිභෝජනවාදී ජීවිතේ වගේම සමාජයෙ ඉහළට ඒමෙ ආශාවෙන් පෙළෙන පහළ පැලැන්තියෙ හැසිරීමත් එක වගේ උපහාසයට ගන්නව. (මේක ඕන නම් 2019 ආපු Parasite එක්ක සසඳන්න පුලුවන්. Parasite යන්නෙ Crime/ Thriller පැත්තට වුණාට මේක ඔය පන්ති විෂමතාව සහ දියුණුවීමේ අරගලය දකින්නෙ Comedy ඇහැකින්) පමණට වඩා දේශපාලනිකව නිවැරැදි වෙන්න උත්සාහ නොකර කාගෙ කාගෙත් සමාජ සමයං වලට එක වගේ පහර ගහන හරි අපූරු සිනමාත්මක වෑයමක් විදිහට Triangle of Sadness හඳුන්වාදෙන්න පුලුවන්.

චිත්‍රපටයෙ නම ගැන තවත් එක කියවීමක් තියනව. මූලික වශයෙන්ම මිනිස් ජීවිතයට බලපෑම් කරන්නෙ ප්‍රධාන සාධක තුනක් එනම් ධනය, බලය, ලිංගිකත්වය. ජීවිතය කියන්නෙ මේ කරුණු තුන වෙනුවෙන් කරන්න සිදුවෙලා තියන නොනවතින අරගලයක් විදිහට අරගෙන Triangle of Sadness කියන්නෙ ඒ ගැන පෙන්වා දෙන විවරණයක් විදිහට හඳුනාගන්නත් පුලුවන්.

චිත්‍රපටයෙ Main female role එක කරන දකුණු අප්‍රිකානු ජාතික නිරූපණ ශිල්පිනියක් වන Charlbi Dean චිත්‍රපටය තිරගත වෙන්නත් කලින් අවාසනාවන්ත විදිහට ජීවිතයෙන් සමුඅරන් තියනව. ඇය වැනි තරුණ ආකර්ශණීය රූපකායක් සිනමාවට අහිමි වීම ලොකු පාඩුවක්. සමස්තයක් විදිහට හැම රංගන ශිල්පියෙකුගෙන්ම හොඳම output එක අරගන්න අධ්‍යක්ෂවරය සමත්වෙලා තියනව. අධ්‍යක්ෂවරය චිත්‍රපටය හැදුණු ආකාරය ගැන කතා කරද්දි නලු නිලියන්ට පිටිපතේ සමහර තැන් වෙනස් කරන්න ඔහු ඉඩ නොදුන්නත් සමහර තැන්වලදි පිටපතෙන් පිට තමන්ගෙම යමක් චරිතය වෙනුවෙන් එකතු කරන්න ඔහු ඉඩදුන් බව කියනව. චිත්‍රපටයෙ සමස්තයක් විදිහට විශේෂයෙන් නැව ඇතුළෙ දර්ශනවල cinematography ඉතාම ඉහළ මට්ටමක තිබුණ. සමහර විට මේ අවුරුද්දේ හොඳම අධ්‍යක්ෂණය විදිහට Ruben Östlund ගෙ නම Academy Awards වලට Nominate වෙන්න හොඳටම ඉඩකඩ තියනව.

මේ හැම දෙයක්ම එක්ක ලෝකයේ වැදගත්ම සිනමා සම්මාන උළෙලක් වුණු Cannes Film Festival එකේ වැදගත්ම සම්මානයක් වන Palme d'Or දිනන්න තරම් Triangle of Sadness වටිනවද කියන දේ ගැන යම් ප්‍රමාණයකින් හරි තීරණයකට එන්න චිත්‍රපටය නරඹන ඔබට පුලුවන්.

The Quiet Girl (2022)

අයර්ලන්තයේ ගම්බද වටාපිටාවක පැතිරගිය තෘණ භූමිවල තැවරුණු කොළ පාට වගේ, අතරින්පතර සරුවට වැඩුණු සුවිසාල ගස් අතු ඉති අගිසි වලින් බේරෙන රත්තරන් පාට ඉර එළිය වගේ හදවතට දැනෙන හරි සෞම්‍ය සිනමා අත්දැකීමක් The Quiet Girl කියන්නෙ. මේ අවුරුද්දට මෙතෙක් බලපු චිත්‍රපට අතරින් වැඩියෙන්ම හිතගත්තු එකක් බවට නම් කරන්න පුලුවන් සැකයකින් තොරවම. 2022 අවුරුද්දේ තිරගත වුණු චිත්‍රපට අතර The Quite Girl කියන්නෙ ඇස් බොඳවෙන තරම් සැර ආලෝකයක් නොදෙන, ඒත් බොහෝම සියුම්ව එළිය විහිදුවන සහ වටිනකමෙන් අඩුවක් නොවෙන මැණිකකට.

2023 අවුරුද්දේ පවත්වන්න නියමිත 95 වන  ඔස්කාර් සම්මාන උළලේ විදෙස් භාෂා අංශයේ අයර්ලන්ත නියෝජනය විදිහට තෝරාගැනෙන්නේත් The Quiet Girl ම යි. කියවන්න ලැබුණ තොරතුරුවලට අනුව නම් Quite Girl අයර්ලන්ත සිනමාපටයකට ලැබුණ ඉහළම ආදායම් වාර්තාව තියන්න සමත්වෙලා තියනව මේ වෙනකොට. ඒක එහෙම නම් සෑහෙන සතුටට කාරණාවක්. ඒවගේම චිත්‍රපටය IFTA (Irish Film & Television Academy Awards) ඇතුළු ජාත්‍යන්තර සිනමා උළෙල ගණනාවකදී ම මේ වෙනකොට ඇගයීමට ලක්වෙලා තියෙනව. චිත්‍රපටය මූලිකවම ගොඩ නැගෙන්නෙ Cait නම් පුංචි ගැහැනු ලමයෙක් වටා. ඇයගෙ චරිතය රඟදක්වන Catherine Clinch නම් දැරිය ඉතාම අපූරුවට තමන් රඟදක්වන් චරිතය ඇතුළෙ ජීවත්වන ආකාරය චිත්‍රපටය බැලුවොත් ඔබට දැකගන්න ලැබේවි.

අයර්ලන්ත ලේඛිකා Claire Keegan රචනා කළ Foster නම් කෙටිකතාව ඇසුරෙනුයි චිත්‍රපටය නිර්මාණය වෙන්නෙ. මම හිතනව කෙටිකතාවේ තියන උණුහුම, මානුශික ගුණය එක්ක මුහුවුණු සාහිත්‍ය ඒ ආකාරයෙන්ම නැවත සිනමා භාෂාවෙන් ප්‍රකාශනය කරන්න මේ නිර්මාණකරුවන් සමත්වෙලා තියනව කියල. චිත්‍රපටියෙ කතාවත් ඉතාම සරල සුන්දර එකක්. ලොකු සංකීර්ණ දේවල්, මනස වෙහෙසවලා හිතල ප්‍රෙහෙලිකා විසඳන්න දේවල් මෙතන නැහැ. කුඩා සිදුවිමක් අරගෙන එය සෑහෙන හෘදය සංවේදී ආකාරයෙන් මතු කිරීම යි චිත්‍රපටයෙන් කරන්නෙ. කෙටිකතාවක් පදනම් කරගෙන නිර්මාණය කරල තියන හින්ද, කෙටිකතාව කියන සාහිත්‍ය ප්‍රවර්ගයටම අනන්‍යවෙන "ස්වල්පයකින් බොහෝ දේ කියවෙන" ගුණය චිත්‍රපටයටත් නිසඟයෙන්ම ආගමනය වෙලා තියනව කියල හිතන්න පුලුවන්. කොහොම වුණත් මේ කතාව ගැන වැඩිදුරටත් නොකියා චිත්‍රපටය බලන ඔබටම වටහ ගන්න ඉඩ තියන්නම්. දරුවන් ඉන්න දෙමව්පියෙක් නම්, නැත්නම් දරුවන් එක්ක වැඩිපුර ගැවසෙන කෙනෙක් නම් ටිකක් වැඩිපුර මේ කතාව ඔබට දැනේවි.  ශාමෙල් ජයකොඩි මහත්මිය ගෙ මෑතක කියවල ඉවර කරපු "කුමර කොබෙයි" පොතේ තිබුණු සහ මතකයෙ රැඳුණු එක කියමනක් පමණක් අවසානෙ සඳහන් කරන්නම්. මම හිතනව චිත්‍රපටයෙ ඇතුළාන්තය එක්ක මේ කියමන හොඳ හැටි ගැලපෙනව කියල. 

"දරුවෙක් ඉද්දි අපේ ජීවිත ලස්සන වෙන්නේ දරුවාගේ සුරතල් හින්දා වත් වයසට යද්දි දරුවො ළඟ ඉන්න හින්දාවත් නෙමෙයි. හැම හොඳ දේම දරුවකුට දෙන්න හදන ඒ හැඟීම තමයි මේ ලෝකයේ අපව උසස් තත්වයකට ගේන්නේ."

කැඩපතේ මිනිසා...

යහමින් සරුව අතමිට,

සිහසුනේ නුඹව හිඳවූ පසු ලෝකය,

සොයාගොස් කැඩපතක් හනිකට

බලන්න ඉන් පෙනෙන මිනිසා දෙස...

අසන්න ඔහුට කීමට ඇති ‌දෙය....

පියාත් නොවෙයි ඔබේ මවත් බිරිඳත් නොව,

ගනු ලැබුවෙ ඔබ නමින් තීරණ,

ඔහුයි තෝරාගත්තෙ බොහෝ දෙය,

මිනිසා කැඩපතේ සිටින....

සතුටු කළ යුත්තෙ නුඹ ඔහුවයි,

නිතර ඔබ අසලින්ම වෙසෙන..

පසු කරන්නට රුදුරු මාවත්,

මිතුරෙක්ම විය යුතුයි ඔහු ඔබට....

"හරි අපූරුම කෙනෙක් මම නම්"

ඔබ ගැනම ඔබ හිතන්නට පුලුවන් 

ළමා කවි ගීතයක ඉන්නා

ළදබොළඳ ළදරුවෙක් විලසින්..

ඔහුට කැඩපත තුළින් පෙනෙනා

පලක් නෑ ඔය කිසිම කිසිවක්,

ඔබ නිකම් නිකමෙක් ය ඔහු හට

ඔහු දෑස දෙස බලනු බැරි නම්...

ගෙවා සිව්සිය වසර ගණනක්

ඔබට රවටනු හැකියි මුලු ලොව...

බොහෝ මිනිසුන් මුවින් නි‍රතුරු

ගායනා වෙනු ඇති ඔබේ ගුණ..

එහෙත් සුසුමන් කඳුළැලි ද හා

හදවතේ රිදුමක් ම පමණයි,

ඉතිරිවන්නේ ඔබට අවසන,

රැවටුවොත් කැඩපතේ මිනිසා ඔබ...

.

.

From a poem written by Peter Wimbrow

සාදයකි මෙතැන...

මධ්‍යධරණී පොළවේ

දූවිලි වළාවන්ට ඉහළින්

උදා වෙයි චෙරි පුසුඹැති මඳ හිරු.. 

කඳුකරයට යන පාරේ

වේගයෙන් දුවයි පුංචි ළමයා

කෝ කොහෙද අසමින්

මගේ මිතුරාගේ නිවහන...

තෝකියෝ නගර පෙදෙසේ

ෆූජි කන්ද පාමුලින් පටන් ගෙන

හමා යයි සිහිල් සුළඟක්

රෂොමොන් දොරකඩ සිඹිමින්..

ඒ සුළඟින්

මෑත් වෙයි යුවතියක මුහුණේ

වැසුණු වේල් පොට මොහොතකට...

ඇගේ රූ සිරියෙන්

මත් නොවී සිටින්නු හැකිවෙයිද කාට...

එහෙත් අර 

සිඟිති උයනේ ඔංචිල්ලාවේ

මියයමින් සිටින මිනිසාට නම්

වගක් නැති ගාණයි මේ කිසිවක්..

දුර ඈත තරුවකින් ගිලිහුණු

එළියකි ඔහුගේ දෑසේ..

පුරා සඳ මෙන් පිරුණු

සිනහවකි ඒ මුහුණේ...

ඒ මොහොතේම නතර වෙයි

සේද මාවත දිගේ පැමිණි

ටෙහෙරාන් වාහනයක් එතැන..

මරණය සොයායන

එක් පර්සියන් මිනිසෙක්

බසියි සිනාමුසු මුහුණින් 

වාහනෙන් පිටතට...

මල්බෙරි පඳුරු අතරින්

බටහිරින් පැමිණි පවනකට

මුහුවෙයි සකුරා මලක සුවඳ

ඔලිව් පත් සර සර ගා හැලෙන

සාදයකි දැන් මෙතැන..

Image - Abbas Kiarostami/ Akira Kurosawa

විමසනා කළ ඔබෙන්, විස්තර කරන්නැයි මා..

විමසනා කළ ඔබෙන්, 

විස්තර කරන්නැයි මා..

මට අවැසි ඔබට, සිහිවන්න වැසි දවස්

ගිගුම් දෙන අකුණු මාරුත..

කළු වළාකුළු සහ අළු පැහැති අහස..

දුර ඈත වන පෙතක

හුදෙකලාවේ වෙසෙනා සිංහ දෙනක

මට අවැසි ඔබට

සිහිවේ නම් බියකරු දේ සියලුම..

සිතන විට මා ගැන ඔබ

මට අවැසි ඔබට දැනෙන්නයි

වසන්තයෙ විල්තෙරක නිසල බව..

මල් පිපෙනයුරු එහි ඉවුරුබඩ..

අවැසි මා හට

සිහිවෙන්නටයි ඔබට

ලොවැති මිහිරි ම මෘදු ම දේ සියලුම

සිතන විට ඔබ මා ගැන...

‍.

.

.

From a poem written by Neha Radharapu

All Quite on the Western Front (2022)

1930 ගණන්වල ජර්මනියේ ආඥාදායක හිට්ලර්ගේ පාලන සමයේ සිදුවුණු පොත් පුළුස්සා දැමීමේ මහා ව්‍යාපාරය ලෝක ඉතිහාසයෙම එක්තරා අපකීර්තිමත්ම සිදුවීමක් විදිහට නම් කළ හැකියි. නාසිවාදී අදහස්වලට ප්‍රතිවිරුද්ධ, යුදෙව් ජාතිකයින් අතින් ලියවුණු වගේම සමාජවාදය, ලිබරල්වාදය, ලිංගිකත්වය වගේ කරුණු කාරණා ගැන විවෘතව රචනාවුණු පොත් පත් ප්‍රසිද්ධ ස්ථානවල දහස් ගණනින් ගොඩගසල පුළුස්සා දැමීමයි මෙතනදි වුණේ. කාල් මාක්ස්, ඇල්බට් අයින්ස්ටයින්, හෙලන් කීලර් වගේ අයගෙ පොත් පවා මේ ආකාරයෙන් තොග පිටින් පුලුස්සා දැමීමට ලක්වුණා. මේ පොත් විනාශ කිරීමේ ව්‍යාපාරය මෙහෙයවනු ලැබුවෙ ජර්මනියේ නාසිවාදී ශිෂ්‍ය ව්‍යාපාරය විසින්. All Quite on the Western Front කියන්නෙ මේ විදිහට පුලුස්සා දැමූ පොත් අතරට අනිවාර්යයෙන්ම ඇතුළත් වුණු ප්‍රසිද්ධ නවකතාවක්. පළමු ලෝක යුද්ධයෙ අත්දැකීම් ආශ්‍රයෙන් 1929 අවුරුද්දේ දි Erich Maria Remarque නම් ජර්මානු ජාතික ලේඛකයා ජර්මානු බසින් රචනා කල මේ නවකතාව පසුව ලෝකයෙ භාෂා ගණනාවකටම පරිවර්තනය වෙලා සෑහෙන ජනප්‍රියත්වයට පත්වුණා. තවමත් මේ පොත එදාමෙදාතුර ලියවුණු හොඳම යුධ විරෝධී නවකතාවක් විදිහට සැලකෙනව. 1930 දි පොත මුල් කරගෙන එම නමින්ම නිර්මාණය වෙන හොලිවුඩ් චිත්‍රපටයත් සම්මානනීයත්වයට පත්වෙමින් ඇමරිකානු සිනමා ඉතිහාසයෙ ඉහළම කෘතියක් විදිහට සැලකුම් ලබනව. 2022 අවුරුද්දේ නිර්මාණය වුණු All quite on the western front කියන්නෙ මේ නවකතාවෙම ජර්මානු ප්‍රතිනිර්මාණය. 2023 අවුරුද්දේ පවත්වන්න නියමිත 95 වන ඔස්කාර් සම්මාන උළලේ විදෙස් භාෂා අංශයෙ ජර්මානු නියෝජනය විදිහට මේ චිත්‍රපටය දැනටමත් තෝරාගෙන තිබෙනව. All quite on the western front සුවිශාල දර්ශන තල, ගණනින් විශාල අතිරේක නලු නිලියන් ප්‍රමාණයක්, සුවිශේෂ කැමරා කෝණ වගේ දේවල් එක්කල, වචනෙ අර්ථයෙන්ම දැවැන්ත නිර්මාණයක්. චිත්‍රපටය බැලුවොත් මේ දැවැන්ත බව ඔබට දැකගන්න ලැබේවි. Saving Private Rayan නැත්නම් Hacksaw Ridge වල වගෙ පුපුරන බෝම්බ වෙඩිවරුසා මැද්දෙ යුදබිමේ හිටගෙන ඉන්න බවක් ඔබට දැනේවි. ඒ මේ චිත්‍රපටයෙ එක විශේෂත්වයක්.

චිත්‍රපටයට පසුබිම් වෙන්නෙ 1917 පළමු ලෝක යුද්ධයේ අවසාන කාල සීමාව. පාසල් වයස නිමා කරන යාලුවන් හතර දෙනෙක්, ඉස්කෝලෙදි නිතරම අහන්න ලැබෙන දේශප්‍රේමී කතා වලින් උද්දාමයට පත්වෙලා රට වෙනුවෙන් යුතුකම ඉෂ්ටකරන්න සොල්දාදුවන් විදිහට යුධ සේවයට බැඳෙන්න තීරණය කරනව. නමුත් යුදබිමේදි මේ තරුණයන්ට දකින්න ලැබෙන්නෙ නොයෙක් කතන්දරවලින් මෙතෙක් ඔවුන්ගෙ මනස් තුළ මැවූ චිත්‍රයට වඩා හාත්පසින්ම වෙනස්, ලේ ගඳ ගහන කටුක යථාර්ථයක්. දේශාභිමානයෙන් ඔද වැඩුණු තරුණයන් අත්දකින සැබෑම යුද්ධ භූමිය තමයි All quite on the western front චිත්‍රපටයෙ දකින්න ලැබෙන්නෙ. ජෙනරල් ෆ්‍රෙඩ්‍රික් වගේ බලලෝභීන් ගේ දේශපාලන අරමුණු ඉෂ්ටකරගන්න සදාකල් ඔවුන් රජ පුටුවල වැජඹෙන්න පෝල් ලා, ලුඩ්විග් ලා, ඇල්බර්ට් ලා වගේ තරුණයින් බිල්ලට දීම යුද්ධ නමින් නම් කරන්න පුලුවන්. ජාතික රණ දෙරණ මත ගැටී වැටී මැරෙන සැබෑම මොහොත ඒ ගැන ලියවෙන කවි සින්දුවල කියවෙනවට වඩා බොහෝම වෙනස් එකක්. 1917 ජර්මනිය පමණක් නොවෙයි  2000 ගණන්වල මේ ශ්‍රී ලංකාද්වීපයේ කතාවත් ඕකම බව ටිකක් හිතා බැලුවොත් ඔබට වැටහෙන්න ඕන.

Three horror films from this year

Pearl

හොඳ character buildup එකක් එක්ක slasher ගුණයත් අඩු නැතුව mix වුණු එකක්. Horror වලට වඩා Psychological පැත්තට බර Film එකක්. සාමාන්‍යයෙන් horror film වල දකින්න ලැබෙන අඳුරු මළානික වර්ණ වෙනුවට සෑහෙන bright colours භාවිතා කරල තිබීම මේ film එකේ විශේෂත්වයක්. 2022 අවුරුද්දේම මුලින් ආව X film එකේ Origin story එක විදිහට මේක නිර්මාණය වෙන්නෙ. X direct කරපු Ti West මයි මේකත් Direct කරන්නෙ. Pearl අවසාන වුණු විදිහට කතාව සම්පූර්ණ වෙන්න නම් තවත් කොටසක් එන්න ඕන. බොහෝවිට අනික් කොටසත් ඉක්මණින් ඒවි. එහෙම වුණොත් X කියන්නෙ Horror/ Slasher genre එක ඇතුළෙ උඩින්ම තියන්න පුලුවන් Trialogy එකක් වෙනව. Pearl සෑහෙන සාර්ථක වෙන්න හේතුව යථාර්ථවාදී වගේම කලින් කියපු විදිහට හොඳ character buildup එකක් ඇතුළත් වෙලා තිබීම. ඒ අතින් මේක Joker (2019)ට ටිකක් සමාන කරන්න පුලුවන්. Main Character එක කරන Mia Goth ගෙ act එකට තමයි මේ සාර්ථකත්වයෙ ලොකු credit එකක් යන්නෙ. එක scene එකක් තිබ්බ Mia එක දිගට විනාඩි ගාණනක් නොනවත්වා දෙබස් කියාගෙන යන. ඒ scene එක දෙබස් මතක තියාගෙන කොහොම කළාද කියල හිතාගන්න බැරි මට්ටමේ එකක්. Award එක නොලැබුණත් Oscar nomination එකක් වත් deserve ඒ act එක. ඉක්මණින්ම ඉවරවුණා වගේ ගතියක් දැනෙන එක ඇරෙන්න අනික් හැම අතින්ම Top Notch වැඩක් Pearl කියන්නෙ.

**********************************************************

Smile

First half එකේ develop කරන horror feeling එක නිකම් ඇඟේ මයිල් කෙළින් කරවන, තනියම බලනව නම් heart attack හදවන මට්ටමේ එකක්. හැබැයි ending එකත් එක්ක ඒ ගොඩනගපු feeling එකට සාධාරණයක් කළා ද කියන ප්‍රශ්නෙ මේක බලපු ගොඩ දෙනෙක් අහල තිබ්බ. ඒක චිත්‍රපටය බලන ඔබම තීරණය කරන්න. ඒත් මගෙ අදහස overall, average මට්ටමට වඩා ඉහළින් තියන්න පුළුමන් horror film එකක් Smile කියන්නෙ. මේකටත් හොඳ මට්ටමේ origin story එකක් ආවොත් මරුවට තියෙයි කියල හිතනව. කතාව නම් ටිකක් It Follows film එකේ වගේ. ඒ හැර වැඩිදෙයක් කියන්නෑ. මේක බැලුවට පාඩු නෑ.

**********************************************************

Barbarian

Tess කියන්නෙ තරුණ ගෑනු ලමයෙක්. හදිස්සි වැඩකට Detroit නගරයට එන Tess නවාතැන් ගන්න ගෙයක් කුලියට අරගන්නව. ගෙදරට ගිහින් බැලුවම, තමන්ට කලින් වෙනත් කෙනෙක් මේ ගේ අරගෙන තියන බව Tess දකිනව. ඔහු ගෙ නම Keith. ගෙවල් කුලියට දෙන එක සමාගමකින් එදාමයි ඔහුත් මේ ගෙදර අරගෙන තියෙන්නෙ. ඒ මොහොතේ මේ පටලැවිල්ල විසඳගන්න වෙන ක්‍රමයක් නෑ. හොඳටම රෑ වෙලා සහ එළියෙ තදින්ම වහිනව. Tess ට වෙන යන්න තැනකුත් නෑ. Keith ඇරයුම් කරනව Tess ට අද මේ ගෙදර නවාතැන් ගන්න. අකැමැත්තෙන් වුණත් වෙන කරන්න දෙයක් නැති නිසා Tess ට ඒ ඇරයුම බාරගන්න සිද්දවෙනව. ටිකක් කතාබහ කරනකොට Keith කියන්නෙ තමන්ටම ගැලපෙන අදහස් තියන හරි අපූරු තරුණයෙක් බව Tess දැනගන්නව. 

දැන් මේක Romantic කතාවක් ගොඩනැගෙන්න හොඳ පසුබිමක් නේද කියල ඔබට හිතෙන්න පුලුවන්. නෑ.. ඒක එහෙම වෙන්නෙ නෑ. Romantic කතාවකට මෙතැන ඉඩක් නෑ. ඒක වෙන්නෙ කොහොමද කියන දේ දැනගන්න නම් චිත්‍රපටය බලන්න. මේ අවුරුද්දට ආව තවත් හොඳ horror film එකක් Barbarian කියන්නෙ. ඒත් අවසානය පොඩ්ඩක් typical ending එකකට තල්ලුවෙලා ගියාද කියල හිතෙනව. නමුත් සමස්තයක් විදිහට බලන්න recommend කරන්න පුලුවන් horror film එකක් බව කියන්න ඕන.

ස්වල්පව, ගෙවා දමනට සිතුවෙමි මා දිවිය..

ස්වල්පව, එහෙත් නුවණැතිව,

ගෙවා දමනට සිතුවෙමි මා දිවිය..

යදින්නට දෙවිඳුන්, බලා අහස...

දුර ඇවිදයන්නට සැඳෑවනු පෙර,

තුනී වන තුරු මා හද, පිටාරව යන දුක..

කැලෑ බාර්ඩොක් පඳුරු සැලෙනා කළ,

සර සර හඬින් කඳු මුහුණු මත,

රෝන්බෙරි ගෙඩි ඉදෙන සමයට

පොකුරුවල රතු කහ පැහැතිව

සතුටු කවි පබැඳිය හැකියි මට,

දිනෙන් දින වැහැරෙන දිවියක 

සොඳුරු බව ගැන....

ආපසු පැමිණි විට මා,

ලොම් පිරුණු අර කුඩා බළලා

සිඹිනු ඇත මගෙ අත්ල,

පුරු පුරු හඬ දිදී ඉමිහිරිව...

වැව දෙසින් ඇති කම්හලේ කොත මත,

උණුහුම්ව ඇවිලෙයි ගිනි දැල්ල...

වහලයේ කොකුන් නඟනා හඬ

බිඳ දමයි හාත්පස නිහඬ බව..

ඔබ ඇවිත් දොරට තට්ටු කරනා කළ

සමහරවිට නෑසෙනු ඇත මට....

~ Translation of a poem written by Anna Akhmatova

Where the crawdads sing (2022)

ඇමරිකාවේ නැගෙනහිර වෙරළ ඉවුරේ උතුරු කැරොලිනා ප්‍රාන්තයෙ පිහිටා තියන වගුරුබිම් කියන්නෙ සුවිසාලව පැතිරුණු නිහඬබවත්, හුදෙකලාවත් එක්ක අමුතුම අභිරහස් ගුප්ත ස්වභාවයකින් නිතරම පිරිලා තියන සහ මේ කලාපයටම ආවේණික ජලාශ්‍රිත ජීවී සමූහයකින් පිරුණු අපූරු බිම්කඩක්. ලුණු මිශ්‍රිත කලපු වතුරේ කෙළවරක් නැතිව වැඩිලා තියෙන්නෙ සිහින් තෘණපඳුරු. ඒ එක්කම ගංගාවේ මිරිදියේ හැදිලා තියන දැවැන්ත සයිප්‍රස් ගස් පෙනෙනේ වතුරේ තැන් තැන්වල, පෙඳ පාසිවර්ග අතු ඉති අගින් එල්ලා ගෙන හිටගෙන ඉන්න යෝධයින් වගේ. මේ සියලු දෙයින් මැවෙන්නෙ වගුරටම අනන්‍ය රූපමය සෞන්දර්යක්. කැරොලිනා වගුරුබිම්වල වැඩිලා තියන Bald cypress ගස් දැනට හඳුනාගන්න පුලුවන් ඉපැරණිම ගස් වර්ගයක් බව ස්වභාවධර්ම විද්‍යාඥයින් කියනව. මේ එක ගහක් අවුරුදු දෙදහක් පමණ පැරණි බවයි ඔවුන් කියන්නෙ. ස්වභාවධර්ම විද්‍යාඥයින්ට අනුව කැරොලිනාවේ වගුරුබිම් කියන්නෙ මිහිමත වෙනත් කොහේවත් දක්නට නොලැබෙන අසමසම පරිසර පද්ධතියකට. 

ඒ අතර අපේ කතාව ලියවෙන්නෙ 1950 යුගය පසුබිම් කරගෙන. අපේ කතා නායිකාව, තරුණ ගැහැනු ලමයෙක් වුණු Catherine Clark නැත්නම් කවුරුත් කියන විදිහට Kya. ඇයත් හැදී වැඩෙන්නෙ උතුරු කැරොලිනා ප්‍රාන්තයේ මේ වගුරුබිමේ. Kya ගෙ ගෙදර තියන්නෙ වගුර මැද්දෙමයි. ගෙදරට අවශ්‍ය දේවල් අරගෙන එන්න නම් බෝට්ටුවක නැගිල නගරයට යන්න ඕන. Kya සහ එයාගෙ අම්මයි තාත්තයි සහෝදර සහෝදරියනුයි හැමෝම හිටියෙ මේ ගෙදර. නමුත් ගෙදර ජීවිතේ නම් සාමකාමී එකක් වුණේ නෑ. Kya ගෙ අම්මයි තාත්තයි නිතරම රණ්ඩු වුණා. තාත්තා ගොඩක් දවස්වල බීගෙන ඇවිත් දරුවන්ටයි බිරිඳටයි හොඳටම පහර දුන්නා. බැරිම තැන අම්මා මේ ගෙදර අතහැර දාල යනව. ඉන්පස්සෙ සහෝදරියන් දෙන්නාත්, එකම සහෝදරයාත් අවසානෙ තාත්තත් හැමෝම වගුරේ නිවස අතහැරල පළායනව. අවසානෙ ගෙදර ඉතුරු වෙන්නෙ, එතකොට පුංචි ළමයෙක් වුණු Kya පමණයි. දැන් ඉතින් කොහොම හරි තනියම ජීවිතේ ගැටගහගන්න ඕනෙ. Kya මේ හැමදේකටම ඉක්මණින් හුරුවෙනව. ඇගේ හොඳම මිත්‍රයා වෙන්න වගුරුබිම. ඈ බොහොම උනන්දුවෙන් වගුරේ තියන ගස්වැල් සත්තු කුරුල්ලන් ගැන ඔවුන් අතරම හැදී වැඩෙමින් ඉගෙන ගන්නව. ඈ ටිකෙන් ටික අපූරු තරුණියක් විදිහට වැඩෙනව. නගරේ අය මේ වගුරේ හුදෙකලා ගෑනුලමය ගැන නොයෙක් කයිකතන්දර කියන්න පටන් ගන්නව. ඈ මිනිස් වෙස් ගත්ත, වගුරට අධිපති යක්ෂණියක් බව මිනිස්සු කතාවෙනව. සමහරු කියන්නෙ ඇය නොදියුණු මානව විශේෂයකට අයිති කෙනෙක් බව. නගරේ සමාජය ඇයව මනුස්ස දියණියක් විදිහට පිළිගන්නෙ නෑ. ඒ හින්ද ඇයත් නගරෙ මිනිස්සු එක්ක වැඩි කතාබහකට යන්නෙ නෑ. නගරේ පිරිමි ළමයි දෙන්නෙක් එකවර ඈත් එක්ක ප්‍රේමයෙන් බැඳෙන්නේ ඔය අතරෙයි. Kya ගේ නිදහස් නිවහල් ජීවිතේ තවත් අමාරු සහ දුක් වේදනාවන්ගෙන් පිරුණු එකක් බවට පත්වෙන්න පටන් ගන්නෙ ඉන්පස්සෙයි. ඔය අතරෙ වගුරේ අබිරහස් මරණයක් සිද්දවෙනව. ඒ මරණය ගැන චෝදනාව එල්ල වෙන්නෙත් Kya ට. නීතිය ඉදිරිපිටට යන සහ හිතවත් කිහිප දෙනෙක් ඇරෙන්න වෙන කා එක්කවත් කතා නොකරන ඈ වෙනුවෙන් කතා කරන්න ඉදිරිපත් වෙන්නෙ කවුද? සමාජයෙන් සම්පූර්ණයෙන් බැහැර කරල තියන ඈ වගේ කෙනෙකු කියන දෙයක් ඇත්තටම කවුරුත් විශ්වාසකරාවි ද? මේ ප්‍රශ්නවලට උත්තර දැනගන්න නම් බලන්න Where the crawdads sing.

Where the crawdads sing කියන්නෙ මේ අවුරුද්දට මම දැක්ක visually ලස්සනම වැඩක්. වගුරු බිමේ ස්වභාවය සෞන්දර්ය දිය සායම් සිතුවමක වගේ උපරිමයෙන් මතුවෙන විදිහට කැමරාව මෙහෙයවිලා තිබුණා. කතාව කියවෙන 1950 යුගයත් වගේම ප්‍රේමණීයබවටත්, ශෝකය මුහුවෙන අඳුරු ගුප්ත ස්වභාවයටත් ගැලපෙන වර්ණ භාවිත කරල තිබුණ. චිත්‍රපටය නිර්මාණය වෙන්නෙ 2018 අවුරුද්දේ Delia Owens නම් ලේඛිකාව මේ නමින්ම ලියා පළකල නවකතාව ආශ්‍රයෙන්. ඒ හින්ද ඉතාම දීර්ඝව විස්තර වියයුතු දේවල් රූපමය භාෂාවෙන් සංක්ෂිප්තව ඉදිරිපත් කරල තියන ආකාරය නරඹන්නන් වටහාගන්න ඕන. මේ අධ්‍යක්ෂවරිය වුණු Olivia Newman ගේ දෙවන චිත්‍රපටය. රංගනයේ යෙදෙන පිරිසත් අපි වැඩිපුර දැකපුරුදු අය නොවෙයි. නමුත් Kya ගෙ චරිතය නිරූපණය කරන Daisy Edgar-Jones ගේ රඟපෑම සෑහෙන හොඳ මට්ටමක තිබුණු බව කියන්න ඕන. ඒ රඟපෑම මේ අවුරුද්දේ දැක්ක female performance for leading role අතරෙ අමතක නොවෙන තැනක තියන්න පුලුවන්. Taylor Swift මේ චිත්‍රපටය වෙනුවෙන්ම ලියල ගායනා කරන Carolina නම් ගීය අහන්න ලැබෙනව චිත්‍රපටය අවසානෙ දි. බොහෝම විචාරකයන් අතින් ධනාත්මක වගේම ඍණාත්මක ප්‍රතිචාර වැඩිපුර ලැබුණත් චිත්‍රපටය ආදායම් අතින් සෑහෙන සාර්ථක වුණා. ඒ දේවල් කොහොම වුණත් Where the crawdads sing කියන්නෙ නවකතාවක් වගේ හෙමින් කියවාගත හැකි, පරිසරය ගැන ඇඳුණු දියසායම් චිත්‍රයක් වගේ ඇස් දෙකට සනීප සිනමා අත්දැකීමක් බව කියන්න කැමතියි.

හිතුවක්කාරයෙකු සමඟ සංලාපය

සිය මරණයට සිව් වසරකට පෙර, එනම් වර්ෂ 1990 දී, ලොස් ඇන්ජලීස් නගරයේ වාසය කළ, ජර්මන් සම්භවයක් ඇති ඇමරිකානු කවියෙකු වන Charles Bukowski තම ජීවිතය හා ලේඛනය පිළිබඳව ලබා දුන් සම්මුඛ සාකච්ඡාවකි මේ. Bukowski මාධ්‍ය වෙත ලබා දී ඇති සම්මුඛ සාකච්ඡා කිහිපයක් Sunlight, Here I Am නමින් ග්‍රන්ථයක් ලෙස 2003 වර්ෂයේදි ප්‍රකාශයට පත්විය. Poetic Outlaw අඩවියේ පළවූ, එහි උපුටාගත් එක් කොටසක පරිවර්තනයි පහත සංවාදය. Bukowski මෙහි පළකරන අදහස් විමසා බලන කළ ඔහුගේ අසම්මත, හිතුවක්කාරී ගති ස්වභාවය මැනවින් නිරාවරණය වේ. ඔබද මමද අනුගතව සිටින මේ දෛනික ඒකාකාරී නීරස ජීවිත රටාව දෙස ඔහු බලනුයේ සෝපහාසික ඇසකිනි. Bukowski ගේ කවිවලද බොහෝවිට ඇත්තේ දෛනික හිස් බව ඉක්මයා යන නිදහස් මිනිස් ආත්මයකි. එමෙන්ම ඒ කවිවලින් ඇමරිකානු සමාජයේ ආගමික අධිපතිත්වයටද වානිජ්‍යත්වය මුල්කරගෙන භෞතික දියුණුව හඹායන  තරඟකාරීබවටද එරෙහි ඔහුගේ විරෝධාකල්පය  හෙළිවෙයි. ඔහු පළ කර ඇති අදහස් සමග ඔබට එකඟ වීමට හැකි මෙන්ම නොහැකි කරුණු කාරණා තිබිය හැකිය. එහෙත් Bukowski ගේ ම කවියක කියවෙන ආකාරයට ඔහු මියගොස් වසර ගණනාවක් ගත වූවත් තවමත් අපි ඔහු ගේ ලේඛන කියවයි නම්, ඒවා ගැන කතා කරයි නම් ඔහු සාර්ථකත්වය ලබා ඇත. 

***************************************

Reporter:

ලිවීම හරහා ඔබ පැහැදිලි කිරීමට උත්සාහ කළේ කුමක් ද?

Bukowski: 

මගේ ලිවීම්වලින් මොකක් හෝ දෙයක් පැහැදිලි වෙනවද කියන්න මම නම් දන්නෙ නැහැ. ඒත්, ඒක මොකක් වුණත්, මට නිතරම දැනෙනව එය ලියා තැබීම වඩා හොඳ බව. මට අනුව, නිර්මාණකරණය කියන්නෙ පැවැත්මට දක්වන එක් ප්‍රතිචාරයක් පමණයි. එය තවත් ආකාරයකට වරක් ගත කළ ජීවිතය දිහා දෙවනි වතාවටත් හැරී බැලීමක්. ජීවිතේ ඇතුළෙ ඔයාට යමක් සිද්දවෙනව, ඉන්පස්සෙ මොකවත් නොවී හිස් කාලසීමාවක් ගතවෙනව. ඔයා ලියන කෙනෙක් නම් ,ඔයා ඒ දෙය දිහා නැවතත් බලල ඒක අකුරු බවට හරවනව. එයින් කිසිම දෙයක් වෙනස් වෙන්නෙවත්, අමුතුවෙන් විස්තර වෙන්නෙවත් නැහැ. ඒත් ලිවීමේ දැහැනට සමවැදුණාම සතුටුදායක අමුතු හැඟීමක් දැනෙන්න පටන් ගන්නව. ඒක එක්තරා ආකාරයක උණුහුමක්, සුවපත් වීමක්, නැත්නම් මේ හැමදෙයක්ම එකවර සිදුවීමක්. ගොඩක් වෙලාවට, මගෙ එහෙම අත්දැකීමක් මුල්කරගෙන ලියන්න පටන්ගන්න කොට මට බොහෝම යහපත්, හොඳ හැඟීමක් ප්‍රබලව දැනෙන්න පටන් ගන්නව. ඇත්තටම සම්පූර්ණ ප්‍රබන්ධයක් එක්ක වැඩරද්දී පවා ඒකට මුල් වෙන්නෙ නිශ්චිතවම කොහෙන් හරි ඇහුව දුටුව, හීනෙන් හරි හිතුව දෙයක් තමයි. යමක් අලුතෙන් නිර්මාණය කිරීම කියන්නෙ පුදුමාකාර ප්‍රාතිහාර්‍යයකට.

Reporter:

ඔබේ බොහෝම ලිවීම් අඳුරුයි. ඒත් ඒව ඍණාත්මකයි කියල මම කියන්නෙ නෑ. ඔබේ අම්මා වරක කියල තිබුණ "මිනිස්සු කැමති සතුටු දායක දේවල් කියවන්න" කියල. මේ ගැන ඔබ හිතන්නෙ මොකක් ද?

Bukowski: 

මගෙ ලිවීම්වල මොකක් හරි අඳුරක් තියනව නම් ඒ මම ආලෝකය බවට හරවන්න උත්සාහ කළ අඳුරක්. මට ඒක ආලෝකය බවට පත්කරන්න බැරි වුණා නම් ඒක කොහොම හරි කොතන හරි නිතරම අපිත් එක්කම තියන අඳුරක්. 

මගෙ අම්ම ගැන කියනව නම්, එයා එයාට උගන්වා තිබුණ හැම දෙයක්ම එහෙමම විශ්වාස කළා. ඊට විරුද්ධව තියන කිසිම දෙයක් ගැන හොයා බලන්න එයාට ඕන වුණේ නැහැ. සහතිකවම එයාට මේ විශ්වාසයන් ගෙන් ගැලවිලා යන්න අරමුණක් තිබුණෙ නෑ. එයා බොහොම සාමාන්‍ය විදිහට හිතපු කෙනෙක්. මගෙ ළමා කාලෙ පුරාම එයා මට කිව්ව "හිනාවෙන්න, හෙන්රි. සතුටින් ඉන්න" කියල. මම කියන්නෙ, එයා හිතුව මම හිනාවෙනව නම් මට සතුටින් ඉන්න පුලුවන් වෙයි කියල. තරුණ කාලෙ මම සමහර දේවල් ලියල ලාච්චුවේ හංගල තිබ්බ. මගෙ තාත්තට ඒව අහුවුණා. "මේ විකාර කවුද කියවන්නෙ" කියල එයා කිව්ව. හැබැයි එයා කිව්වෙ ඇත්ත. අවුරුදු පනහ වෙනකම් මට එහෙම ලොකු වාසනාවක් තිබ්බෙ නෑ. එයාට මං ගැන තියන අන්තිම මතකය, ලාබ නවාතැන්වලට වෙලා ඉඳගෙන පිස්සු ගෑනුත් එක්ක බොන එකෙක් ය කියල. 

Reporter:

 "ඔබ සෑහෙන විශාලව වැඩෙන්න ඕන. කොයි ක්‍රමයෙන් වත් දිනන්න බැරි ක්‍රීඩාවක යෙදෙන අතරේ අත්වැරදි ටිකකුත් කරන්න පුළුවන් කම තියෙන්න ඕන"

ඔබ වතාවක් මෙහෙම කිව්ව. ලේඛනය කියන සන්දර්භයෙන් එළියට අරගෙන පොදුවෙ හිතල බැලුවොත් ඔබ මෙයින් අදහස් කලේ මොකක්ද ?

Bukowski:  

පොදුවෙ මිනිස්සු අතරට දාල මේ ගැන හිතුවොත් දකින්න ලැබෙන්නෙ ලොකු විනාසයක්. එහෙම හිතුවොත් එයාල බාරගන්නෙ නෑ පැය අටක රස්සාවක්, යාන වාහන, රූපවාහිනී වැඩසටහන්, අමාරුවෙන් ගොඩගහගත්තු සල්ලි, ඔක්කොම එයාල කරන මෝඩ වැඩ. එහෙනම් ඔයාට දකින්න ලැබෙන්නෙ හිස් වෙච්ච බැංකු, ගිනිගන්න ජනාධිපති මන්දිරේ, හිස් වෙච්ච දේවස්ථාන, පාර පුරා වැටිල ඉන්න බේබද්දො වගේ දේවල්. සාමාන්‍ය මිනිස්සුන්ට විශාලව වැඩෙන්න බැහැ. ඒ අය අත්වැරදි කරනව තමයි ඒත් ලොකුම වැරද්ද එයාලමයි. සාමාන්‍ය මිනිස්සුන්ට එයින් ගැලවෙන්න ඕන නෑ. ක්‍රෙඩිට් කාඩ් බිලක් ගෙවන එක වගේ දෙයක් තමා එයාලට ලබන්න පුලුවන් ජයග්‍රහණ. එයාලට පමණට වඩා වැරද්ද පටවන්නත් බෑ, මොකද එයාලට විකල්ප නෑ. මේ ජීවිතේ කඩා බිඳගෙන ගිහින් නිදහස් වෙන්න පුලුවන් ඇත්තටම මොකකටවත් බය නැති ආත්මයකට විතරයි.

Reporter:

- තවත් ඒවගේම ප්‍රශ්නයක් 

"මේ පොළවේ අපේ කාලය තමයි මේ. ඇයි ඉක්මණින්ම ජීවිතේ අතහැරල පහුබහින්නෙ?"

ඔබට මේ වාක්‍ය තව දුරටත් විස්තර කරන්න පුලුවන් ද ?

Bukowski: 

මිනිහෙක් පසුබැහැල ඉන්නකොට එයාට මොකක්වත් හරියට කරගන්න බෑ. අඩුගානෙ හරියට ඇවිදගන්නවත් බෑ. ගොඩක් මිනිස්සු වළලන්න සෑහෙන කාලෙකට කලින් මැරෙන්නෙ. ඒකයි මළගෙවල් මේ තරම් දුක. මිනිස්සු හරි ඉක්මණ්ට හැම දෙයක්ම අතහැරදානව. ඉක්මණින්ම පරාජය පිළිගන්නව. එයාල කිසිම වටිනකමක් නැති දේවල් වෙනුවෙන් සටන් කරල වටිනාකමක් නැති ජීවිත බවටම පත්වෙනව. හැම කෙනෙක්ම විශේෂ වෙන්න ඕන නෑ. ඒත් වැඩි දෙනා මෝඩකම වෙනුවෙන්, හරි ආත්මවිශ්වාසයකින් තරඟෙට දුවනව. 

Reporter:

ගොඩක් මිනිස්සු මඟහැරගෙන තියන මොකක් හරි දෙයක් තියනව ද? දෙවියන් විශ්වාස නොකරන කෙනෙකුට නම් ජීවිතේ කියන්නෙ මහ භයංකාර අත්දැකීමක් වෙන්න පුලුවන්. ඔබට තවමත් තියනවද බලාපොරොත්තුවක්, නැත්නම් ඔබ ජීවිතේ අතහැරල ද? පිහිටක් වෙන්න පුලුවන් කිසි දෙයක් නැත් ද? ජීවිතේ කිසි අර්ථයක් නැත්නම් සතුටක් වගේ යමක් අපි අත්පත් කරගන්නෙ කොහොමද?

Bukowski: 

මිනිස්සුන්ට හැමදෙයක්ම මගහැරිල. හොඳ සිතුවම්, පොතපත, සම්භාව්‍ය සංගීතය වගේ ගොඩක් දේවල්. මූල්‍යමය වශයෙන් සාර්ථක වෙන එක ජීවිතේ ජයගැනීම බවයි ඒ අය හිතන්නෙ. ගොඩක් වෙලාවට දෙවියන් අදහන අයට තමයි ජීවිතේ භයංකාර අත්දැකීමක් වෙන්නෙ. එයාලගෙ ඔලුගෙඩි ඇතුළෙ පිරිල තියෙන්නෙ අවුරුදු දහස් ගණනක් පරණ මතවාද. 

ජීවිතේ මම බාරගන්නෙ  ඒ අයුරින්ම. මම හොඳටම බංකොලොත් වෙලා ඉන්නකොට ඒක දෙවියන්ගෙ කැමැත්ත බව කියන්නෙ නෑ. ඒවගේම මම මොකක් හරි විශේෂ සාර්ථකත්වයක් ලබනකොට උඩ බලල ඒකට ස්තුතියි කියන්නෙ නෑ. මම මේ ලෝක සම්මුති වලින්, විශ්වාසයන්ගෙන් නිදහස්වයි පුලුවන් තරම් මගෙ මනස මෙහෙයවන්නෙ. මරණය ගැන කිව්වොත්, මම ලෑස්තියි මරණෙට, මම මගෙ ජීවිතේ ගතකලා වගේ මගේම විදිහකට මම ඒක වැළඳගනීවි. සතුට සහ අර්ථය ගැන කිව්වොතින්, කවුරුන් හරි කලින් හදල දීල තියන නීති රීති අනුගමනය කරනවට වඩා, ඇත්තටම අපි කැමති දේ අපිට උවමනා විදිහට නිදහසේ කරන්න පුලුවන් තත්ත්වයක් හදා ගන්න හැකි නම් ඔය දෙකම අපිට අත්පත් කරගන්න පුළුවන් කියල මම හිතනව. ඒක සරල වගේම සටන් කරන්න වටින යමක් තමා. බොරු දේවල් ඉස්සරහ දණ නමස්කාර කරන කාටත් අන්තිමට උරුම වෙන්නෙ නාස්ති කරල දැම්ම ජීවිතයක වේදනාව විතරයි.

සැලී උද්‍යානය කෙළවර...

සැලී උද්‍යානය කෙළවර

හමුවුණමි මා මගේ ප්‍රේමිය..

හිම කුමරියක සේ සුමුදු

දෙපා තබමින් ඇය

ඇවිද ගියේ සැලී උයන පසුකර....

අයැද සිටියා ඇය මගෙන්

ඉවසිලිවන්ත වන්නැයි ප්‍රේමයෙහි

බිඳෙන් බිඳ දළු දමන්නා සේ තුරු පත්...

ඒහෙත් තුරුණුව අනුවණව සිටි මා

ඒකඟ නොවූවෙමි ඇය හා.....

ගංගාව අබියස කෙතෙහි..

සිටියෙමි මම මගේ ප්‍රේමිය සමග

හිම කුමරියකගේ මෙන් වූ

කුඩා ඇගෙ දෑත

දවටමින් මා කෙසඟ උරහිසෙහි

අයැද සිටියා ඇය මගෙන්

ඉවසිලිවන්ත වන්නැයි ජීවිතයහි

ගං ඉවුර මත ඇති තෘණ මෙන්

ඒහෙත් තුරුණුව අනුවණව සිටි මා

පසුවෙමි කදුලින්ම දැන්....

A traditional Iris folk song modified into a poem 

~William Butler Yeats

කුමර කොබෙයි

මිනිසා ස්වභාවයෙන්ම සංචාරය ප්‍රිය කරන්නෙකි. ලැබෙන කුඩා හෝ විවේකයෙන් අපි බලන්නෙ කොහේ හෝ ඇවිදින්න යාමටයි. මේ සංචාරය කිරීම, පරිණාමිකව මිනිස් වර්ගයාට උරුම වුණු නම්‍යතාවයකි. හෝමෝ සේපියන් මානවයා මේ නොදුටු ඉසව් සොයා ගමන් යාමෙ කුතුහලයෙන් නොපෙළී, ගුහාවාසීව පහසුවෙන් සොයා ගත හැකි සුලු අහරකින් යැපීමට හුරු වූ බව සිතන්න. එසේ නම් අප්‍රිකා මහද්වීපයේ එක් අඳුරු මුල්ලකින් බිහි වුණු මේ මානවයා අන්දමන් දූපත් සිට ඇලස්කාව දක්වාත්, සයිබීරියාවේ සිට මැඩගස්කරය දක්වාත් මේ මුළු පොළෝ තලය පුරා විසිරී පැතිරී යන්නට ඉඩකඩක් නොමැත්තේම ය. නමුත් නිතර අලුත් දෑ කෙරෙහි කුතුහලෙන් පසුවූ ඔහු තම පැවැත්ම සංකීර්ණත්වයෙන් වඩා සංකීර්ණත්වයට ගෙන ගියේ ය. ඒ නිසා අද මිනිසුන් ගේ මේ ගමන් බිමන් ද වඩා පැතිරුණු අරුමුණු අනුව විසිරී ඇත. බොහෝ විට මේ ගමන් මාර්ග වැටී ඇත්තේ මිනිස් වර්ගයාම නිර්මාණය කරගත් එකිනෙකට මුළුමනින්ම වෙනස් ද නොවන සමාන ද නොවන නොයෙකුත් සංස්කෘතීන් හරහා ය. භෞතික වශයෙන් දූපතකට සීමාවීම නිසා ලාංකික අපට මේ සංස්කෘතික විවිධත්වය අත්විඳගන්න ඉඩ ලැබෙන්නේ, මහද්වීපික වැසියන්ට සාපේක්ෂව අඩුවෙනි.

ශමෙල් ජයකොඩි ලේඛිකාවගේ, "කුමර කොබෙයි" නවකතාව පදනම් කරගන්නේ  ශ්‍රී ලංකාවේ ඉපදී පසුව මාතෘ භූමියෙන් වෙන්ව ඇමරිකාවේ විප්‍රවාසගතව දිවිගෙවන ඉන්දිකා නම් මැදි වයස් ගැහැනිය සිය පෙම්වතා මුල්වරට මුණගැසීමට ඇමරිකානු මහද්වීපය හරහා යන දීර්ඝ සංචාරයයි..

ඇමරිකාවේ නිව් ජර්සි නගරයෙ දිවි ගෙවන ඉන්දිකාට තවමත් ගැලපෙන සහකරුවෙක් නොසිටීම ඇගේ ඇමරිකානු සමාජයට ද යම් ආකාරයක ගැටලුවක් වෙයි. අඩුවශයෙන් ඇය මැදිවයස ඉක්මයාමට පෙර දරුවෙකු හෝ සිටිය යුතු බව ඒ සමාජයෙන් ඇයට ලැබෙන අවවාදයයි. ඉන්දිකා එය ප්‍රතික්ෂේප කරන්නේ නැත. නමුත් ඈ පැතූ ලෙස ආදරය ඇගේ ජීවිතය තුළ හටනොගැනීම ඇයව වේදනාවට පත්කරයි. ඉන්දිකා වැඩිපුරම බියවන්නේ නිසි වයස ඉක්මගොස් දරුවෙකු ලැබීමට නොහැකිවේ යන කරුණටයි. ඇමරිකාවේ වැනි අතිශ්‍ය නිදහස්කාමී සමාජයක වුවද මවක වීමට ගැහැනියක සතු ස්වභාවික නම්‍යතාව වැදගත්‍ ලෙස පිලිගැනෙයි.

ඇමරිකාවේ බටහිර ඉවුරේ සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝ නගරයේ වෙසෙන අනවසර පදිංචි කරුවෙකු වන කාලිංගව ඉන්දිකාට දැන හඳුනා ගන්නට ලැබෙන්නෙ මේ අතරයි. ඇමරිකානු මහද්වීපයේ ඒකොණ සහ මේකොණ වෙසෙන ඔවුන් දෙදෙනාට හමුවන්නට ඉඩ ඇත්තේ දුරකතන මාර්ගයෙන් පමණි. සැතපුම් පන්දහසක් පමණ දුර ගෙවා කාලිංගව මුණගැසීමට යාමට ඉන්දිකා සූදානම් වෙයි. මේ ගමනට ඇය හා එක් වන්නෙ ඇගෙ හොඳම මිතුරිය නිර්මලා ය. නිර්මලාගේ මිතුරියක් වන අරුන්දතී ද ඔවුන් හා එක්වෙයි. "කුමර කොබෙයි" මේ ගැහැනු තුන්දෙනා ඇමරිකානු මහද්වීපය හරහා කරන සංචාරයේ වෘතාන්තයයි. 

 "කුමර කොබෙයි" ප්‍රධාන වශයෙන් ගැහැනු තිදෙනෙක් මුල් කරගෙන ලියවී තිබෙයි. එයිනුත් කතාව අපට ඉදිරිපත් වන්නේ ඉන්දිකාගේ දෘෂ්ටිකෝණයෙනි. ඒ නිසා එය නිරායාසයෙන්ම ස්ත්‍රීත්වය ආත්මය කොටගන්නා නවකතාවකි. මාතෘත්වයද එයින් වෙන් නොකළ හැකි කොටසක් බවට පත්වෙයි. ඉන්දිකා, නිර්මලා සහ අරුන්දතී මේ තිදෙනාම ජීවිතේ මැදි විය ගෙවාදමමින් ඉන්නා අය යි. ජීවිතේ බොහෝ කඩඉම් පසුකර අත්දැකීම් ලබා සිටින අය යි. මේ තිදෙනාගේම එකිනෙකට වෙනස් අරුම ආදර කතා ගමන අතර මැද ක්‍රමයෙන් නිරාවරණය වෙයි. එවිට ක්‍රමයෙන් ඉන්දිකාත්, නිර්මලාත් අරුන්දතීත් ශමෙල් ජයකොඩි ලේඛිකාවගෙන් මිදී ඇය ලවා ඔවුන්ගේ කතාව තමන්ම කියවාගන්නා තිදෙනෙක් බවට පත්වෙයි. චරිත නිර්මාණය කිරීමේදී ඔවුන් මහපොළව මත පය ගසා සිටින සැබෑම මිනිසුන් බවට පත් කිරීමට කතුවරිය සමත්වී ඇත්තේ ඒ ආකාරයට යි.

කිසියම් ආකාරයකට මහා මාවතක සිදුවන ගමනක් කේන්ද්‍රකොට ගෙන නිර්මාණය වෙන චිත්‍රපට Road movies ලෙස හැඳින්වෙන්නා සේ ම මේ නවකතාවද Road novel ලෙස හැඳින්වීම සුදුසු දැ යි නොදනිමි. නමුත් මෙය ලාංකික නවකතාව තුළ අලුත් අත්දැකීමක් බව සහතික ය. මේ ගමන තුළ නගරයෙන් නගරයට සිදුවන පාරිසරික වෙනස්කම් මැනවින් චිත්‍රණය කරන කතුවරිය පාථකයාටද ඉන්දිකාලාගේ මෝටර් රථයේ අසුනක් වෙන්කර ඔවුන් සමග මේ ගමන යාමට ඉඩ සලස්වයි. මේ ගැහැනු තිදෙනාගේ කතා අතර ඔවුන්ගේ ජීවිතාන්දර මෙන්ම තවත් අතකින් ඇමරිකානු සමාජයද නිරාවරණය වෙයි. එරට පවතින අති දියුණු ආර්ථිකයේ බර දරා සිටින කුලුණු වන සැලසුම් සහගත උන්නතිකාමී පුරවැසි ජීවතයේ සැබෑ ඇතුළාන්තය ඒ සංවාදයන් ඔස්සෙ මතුවෙයි. ඉන්දිකා මේ ඇමරිකානු දියුණුවේ ආලෝකධාරාවන් ගෙන් දෑස් අඳ කර නොගන්නට වෙර දරන තැනැත්තියකි. නමුත් මේ ගැහැනු තුන්දෙනාම පොදුවේ මාතෘභූමියෙන් වියෝ වීමේ සියුම් වේදනාවකින් පෙළෙති. 

ගමනක නම් දිශානතියක් අරමුණක් සේම යන මාර්ගයද වැදගත් වෙයි. ඉන්දිකාගේ සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝ ගමනද ඒ අතර අරුන්දතී සහ නිර්මලාගේ ජීවනාන්දර වෙත නිරාවරණය වීමෙන් ආත්මිකව ඇය අත්විඳින වෙනස නවකතාවේ මතුවෙයි. අවසානයේ සැන් ෆ්‍රැන්සිස්කෝහි නතර වන්නේ නිව් ජර්සි නගරයෙන් පිටත්වන ඉන්දිකා නොව, වඩා බලාපොරොත්තු සහගත, ආදරය අබිමුව ජීවිතේ ඕනෑම අභියෝගයකට මුහුණ දීමට සූදානම් මනසකින් යුත් වෙනස්ම ඉන්දිකා කෙනෙකි. පිලා කෝෂයක සිට උපත ලබන සමනලියක සේ ඇයට අලුතෙන් ජීව්තට මුහුණපෑමට පන්නරය වන්නේ ඇගේ හොඳම මිතුරිය නිර්මලාත් අතරමග හමුවූ අරුමැසි ගැහැනිය අරුන්දතීත් බව කීම වරදක් නොවේ. "කුමර කොබෙයි"  නවකතාව  ඇමරිකානු සමාජය මෙන්ම ආදරය, විවාහය, මාතෘත්වය සබැඳිව ගැහැනියකගේ ආත්මයේ සියුම් ජීවන කම්පනයන් නිරාවරණය කරයි. 

ශමෙල් ජයකොඩි මහත්මිය මුණගැහුණු මොහොතක ඇය කීවේ "කුමර කොබෙයි" පොතට ගැහැනු පාර්ශවයෙන් වැඩිපුර හොඳ ප්‍රතිචාර ලැබුණු බවයි. ගැහැනියකගේ ජීවිතය මුල් කරගෙන ඇයගේ සියුම් සිතුම් පැතුම් නිරාවරණය කරමින් ලියවී ඇති නිසා එය එසේ වූ බවට උපකල්පනය කල හැකියි. නමුත් පොදුවේ එය මිනිස් ජීවිතයේම එක් පැතිකඩක් නිසා වෙනසකින් තොරව විඳගත හැකිවූ බව කියමි. ශමෙල් ජයකොඩි මහත්මියගේ කිසිදු ලේඛනයක් මින් පෙර කියවා නොතිබීම ගැන මටම දොස් පවරගමි. ඇය මඟ නොහැර කියවාගත යුතු ලේඛිකාවක බව සිතමි. ඇගේ ඉදිරි ලේඛන ජීවිතයට හද පිරි සුබ පැතුම් එක්කරමි!

සමාවනු මැනවි මට...

කහවන්ව පැතිරෙයි  සැඳෑලෝකය,

අප්‍රියෙල් සිහිලස සිනිඳුයි...

ප්‍රමාදයි ඔබ වසර ගණනක්,

එහෙත් ඔබ පැමිණීම ගැන සතුටුයි..

හිඳගන්න දැන් මා ළඟින්,

බලන්න මා දෙස තුටින් පිරි දෑසින්...

මෙන්න මගෙ නිල් පැහති සටහන් පොත,

පිරී ඇති මගෙ ළමා කවිවලින්...

සමාවනු මැනවි මට...

ස්වල්පයක් සතුටු වී හිරු එලියේ..

ශ‌ෝකයෙන් දිවිගෙව්වට...

සමාවෙන්න මට 

සමාවෙනු මැනවි හිතවත..

බොහෝ අය ඔබ යැයි

වරදවා වටහාගත්තට....

Anna Akhmatova ගේ The Evening Light is Broad and Yellow පැදිය ඇසුරෙන්

Image - "Portrait of Anna Akhmatova" by Nathan Altman