The Roses (2025)

ලොකු පාටියක් දාලා විවාහයක් සමරන්න ඕන බඳින දවසට නෙමේ බැඳලා අවුරුදු විස්සක් විසිපහක් විතර ගිහිල්ලා දරුවොත් හදලා ඒ දරුවො හොඳ මිනිස්සු විදිහට සමාජගත කළායිනුත් පස්සෙයි කියලා ගයාන් පෙරේරා Hari tv එකේ ළහිරු එක්ක කරලා තිබ්බ ඉන්ටවිව් එකකදි කියලා තිබ්බා. එහෙම වෙන්නෙ මොකද පුලුවන් තරම් ලොකුවට වෙඩින් ගත්තට ගොඩක් අයගෙ ජීවිත වල ඒ ලස්සන ඊට පස්සෙ මැකිලා ගිහින් අන්තිමට නතර වෙන්නෙ මොන එකකට මේක කරගත්තද කියලා එකිනෙකාගෙන් වෙන් වෙන තැනටම ඇවිල්ලා. අවුරුදු ගාණක් වෙන් නොවී ඔය විවාහය පවත්වගන්න එක තමා එහෙම බැලුවාම සමරන්න කාරණේ වෙන්න ඕන. මොකද එක මනුස්සයෙක් එක්ක එකම ගෙදරක කාලාන්තරයක් තිස්සෙ එකට ජීවත් වෙනවාය කියන්නෙම අමාරු වැඩක්. ඒකට සෑහෙන ලොකු ඉවසීමක් ඕන. දෙන්නෙක් අතරෙ රොමාන්තික බැඳීමක් ඇති වෙන මුල් කාලෙ නම් හරි ලස්සනයි සුන්දරයි. මොකද ඔය රොමැන්ටික් කාල සීමාවේදි මොළයෙන් නිකුත් කරන රසායනිකයන් එක්ක අනිත් මනුස්සයාගෙ වැරැද්දක් තිබුණත් ඒක නොපෙනී යනවා, තමාගෙ වැරදි අඩු පාඩු අනිත් කෙනාගෙන් වසන් කරලා පරිපූර්ණ ප්‍රතිරූපයක් මවා පෙන්වන්න උත්සාහ කරනවා. නමුත් කාලයක් ගත වෙද්දි ඔය රසායනිකය නිකුත්කරන එක ශරීරයෙන්ම නතර වෙනවා. "පෙම් ලොව දී දුටු ඔහුමද මේ, මොහුටද මා අන්ධ වුණේ" කියල කියවෙන්නෙ එතකොට තමා. කොහොමත් කාලයක් එකට ජීවිතේ බෙදාහදා ගන්න දෙන්නෙකුට මේ රොමාන්තික යුගය ඉවර කරලා ගැටළුකාරී යුගයකට අඩිය තියන්න වෙනවා. අමාරු කාලෙ ඇතුළෙ නම් පවතින්න පුලුවන් වෙන්නෙ දෙන්නා අතර තියන අවබෝධය, ඉවසිලිවන්තකම, ස්වයං විනය වගේ දේවල් එක්ක. එතනදි තමන්ව දැනෙන සහ හරි තේරුම් ගැනීමක් තියන කෙනෙකුව තෝරාගෙන ඉන්න එක වැදගත්. අමාරු කාල එද්දි ඒව පහු කරගෙන යන්න තරම් හොඳ බැඳීමක් ඇති වෙන්නෙ එහෙම තෝරාගැනීමක් ඇතුළෙ තමා. කතාවටත් කියන්නෙ දෙන්න දෙමහල්ලො අතර ප්‍රශ්න ඇති වෙන්නෙ බත් හැලිය ඉදෙනකම් විතරයි කියල නේ. නමුත් කොහොම වුණත් විවාහ ජීවිතයක් කාලයක් පවත්වාගෙන යන්න වෙන්නෙ අමාරුකම් විඳ දරාගනිමින්මයි. විවාහයක් අවසාන වෙන තැනට එන්නෙ මේ දරාගැනීමේ සීමාව ඉක්මවා යද්දි සහ කෙනෙකුව තෝරාගන්නකොට තමන් සෑහෙන වැරදීමක් කරගෙන තියනව කියලා නැත්නම් සෑහෙන රැවටීමකට ලක්වෙලා තියනව කියලා තේරුම් යද්දි.

සුප්‍රසිද්ධ සිනමාකරු ඉන්ග්මාර් බර්ග්මාන් ගේ 1974 අවුරුද්දෙ තිරගත වුණ Scenes from a Marriage කියන චිත්‍රපටියෙ ඇතුළත් වෙන්නෙ අවුරුදු දහයක් සාමකාමී විවාහ ජීවිතයක් ගත කිරීම සමරන යුවළක් ගැන. චිත්‍රපටිය ඇතුළෙ මේ දෙන්නා ගෙ විවාහය දෙදරා යන්න පටන් ගන්නෙ අවුරුදු දහයක් ගෙවිලා ගියාට පස්සෙයි. ජීවිතේට දුෂ්කර කාල එන්නෙ නොහිතනම වෙලාවල් වල. 2025 ආව The Roses කියන්නෙත් මේ වගේම කතාවක් තියන චිත්‍රපටියක්. චිත්‍රපටිය ඇතුළෙ අපි දකින්නෙ තියෝ සහ අයිවි දෙන්නගේ විවාහයේ කතාව. තියෝ කියන්නෙ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පය තමන්ගෙ ආත්මය කරගත්ත මනුසයෙක්. දවසක් අවන්හලකදී එයාට මුණගැහෙනවා සූපශාස්ත්‍රය ආත්මය කරගත්ත එක්තරා ගැහැනියක්. මේ දෙන්නා අතර ඇති වෙන්නේ "දැක්ක ගමන් හිත බැඳුණා, වාසනාවෙ දොර ඇරුණා" වර්ගයේ ක්ෂණික බැඳීමක්. ඉන්පස්සෙ කාලය අවුරුදු ගණනාවක් රිවයින් කරලා බැලුවාම අපි දකින්නෙ සැමියා සහ බිරිඳ විදිහට එක ගෙදරක ජීවත් වෙන සහ කර දඬු උස් මහත් වෙන වයසේ ළමයි දෙන්නෙක් ඉන්නා තියෝ සහ අයිවි කෙනෙක්ව. දෙන්නා හරි ආදරෙන් සාමදානෙන් ජීවිතේ ගෙවන වගක් අපිට පේනවා. නමුත් කාලය ගත වෙන්නෙ නොහිතු විදිහෙ වෙනස් කම් දෙන්නාගේ ජීවිත ඇතුළේ ඇති කරලා, කිසි ප්‍රශ්නයක් නැති ව අවුරුදු ගණනාවක් එක වහළක් යට ජීවත් වුණු තියෝ සහ අයිවි එකිනෙකා නොරුස්සන දෙන්නෙක් බවට පත්කරලා. දෙන්නා දෙමහල්ලෝ අතරේ දිගින් දිගටම ඇදි ඇදී යන මේ විරසකය කොතනින් කොහොම කෙළවර වෙයිද කියලා තමා අපිට බලා ඉන්න තියෙන්නෙ.

මුලින්ම බර්ග්මාන්ගෙ Scenes from a Marriage චිත්‍රපටිය ගැන සඳහන් කළත් The Roses කියන්නෙ ඒවගේ බරසාර ෆිල්ම් එකක් නෙවෙයි. කොමඩි/ ඩ්‍රාමා ටයිප් එකේ වැඩක්. මේක කොමඩියක් වෙන්න පුලුවන් ද කියලා කෙනෙකුට හිතෙන්න පුලුවන්, විශේෂයෙන් දික්කසාදය වගේ සීරියස් මාතෘකාවක්. තමන්ට නැත්නම් තමන්ට හිතවත් කෙනෙකුට මෙහෙම අත්දැකීමක් තියනව නම් එහෙම හිතෙන එක වරදක් නෙවෙයි. ලංකාවෙ නීතිය අනුව මම දන්න තරමින් දික්කසාදය කියන්නෙ කාලයක් ගත වෙන අමිහිරි අත්දැකීමක්. හැමදාම ළඟින් ඉන්නා බවටත් දුකේ දීත් සැපේ දීත් අතනොහරින බවට පොරොන්දු වෙලා විවාහ වෙන අය පස්සෙ එකිනෙකාට විරුද්ධව එදිරිවාදීන් වෙලා උසාවියක් ඉස්සරහට එන එක ඉතාම අසුන්දර දෙයක්. The Roses කියන්නෙ එහෙම බැලුවාම අඳුරු ප්‍රහසනයක් විදිහට අරගන්න පුලුවන් චිත්‍රපටියක්. ෆිල්ම් එක බලලා අපි හිනා වෙනවා. නමුත් අපි හිනා වෙන්නෙ ජීවිතේ තියන ඇත්තම ඛේදවාචකයන්ට. 

The Roses බලන්න හේතුවක් වුණේ ප්‍රධාන චරිත රඟපාන  Benedict Cumberbatch සහ Olivia Colman මගේ ප්‍රියතම අය වීම. දෙන්නාම වර්තමානයේ සිනමාව ඇතුළෙ ඉහළින්ම නම තිබ්බ රංගවේදීන් දෙන්නෙක්. ඉතින් මේ දෙන්නගෙ සුසංයෝගය බලා ඉන්න අපූරු දෙයක් වුණා මට නම්. විශේශයෙන් දෙන්නගෙම බ්‍රිතාන්‍ය පන්නයේ ඉංග්‍රීසි කතා විලාසය. චිත්‍රපටිය නිර්මාණය වෙලා තියෙන්නෙ ස්වයං විනාශකාරී යුවළක් මුල් කරගෙන ලියැවී තියෙන The war of the Roses නම් නවකතාව මුල් කරගෙන. 1989 අවුරුද්දෙ මේ කතාවෙන් The war of the Roses නමින්ම චිත්‍රපටියක් නිර්මාණය වෙලා තියනවා, 2025 අවුරුද්දෙ ආව The Roses කියන්නෙ මේ නවකතාවෙන් හැදෙන දෙවනි චිත්‍රපටිය. (නවකතාවෙදි ප්‍රධාන චරිත දෙක නම් වෙන්නෙ Jonathan Rose සහ Barbara Rose නම් වලින්. කතාවෙ නම එන්නෙ මේ නම් වලින් කියලා මම හිතන්නෙ)

ෆිල්ම් එක ගැන ඉන් එහා යමක් කියන්නෙ නෑ. Romantic/ Comedy ශානරයට කැමති අයට මේක අල්ලලා යාවි කියලා හිතෙනවා. 

ආයු

පහුගිය කාලෙක කියවපු Mark Manson ගේ The Subtle Art of Not Giving a F*ck පොතේ තිබ්බ මගේ හිතගත්ත එක කියමනක් ආපහු මේ සයිබර් අවකාශ දි දැකගන්න ලැබිලා ආයෙමත් මගේ ඔලුව ඇතුළේ ඒක නිතර ඇහෙන්න පටන් අරගෙන තියනවා. කතාව මේකයි. Mark Manson කියනවා ජීවිතය කියන්නෙ වියමනක් කියලා. නොයෙක් වර්ගවල නූල් වලින් තමා මේක ගෙත්තම් වෙලා තියෙන්නෙ. දුක් වේදනාවන් කියන්නේ ජීවිත වියමනේ තියන තවත් එක නූලකට. හැබැයි මේක ගලවලා අයින් කරන්න බැරි තරමට ජීවිතේ එක්ක පෑහිලා තියෙන්නෙ. අපි දුක කියන මේ නූල ජීවිත වියමනෙන් ගලවලා දාන්න උත්සාහ කිරීමෙන් සිද්ද වෙන්නෙ ඒ වියමනම ලෙහිලා විනාශ වෙලා යන එක. අපි දුක්වේදනාවන් එක්ක පොරබදන තරමට අපි තවත් වේදනාවෙම ගිලිලා යනවා. අපි මේ අනිවාර්ය දුක් වේදනාවන්ට අනවශ්‍ය තරම් අවධානයක් නොදී ඉඳීමයි කළ යුතු වෙන්නේ කියන කාරණාව Mark එයාගේ පොත පුරාම පැහැදිලි කරනවා. ජීවිතේ සැනසීමේ, සංහිඳීමේ මාර්ගය වැටිලා තියෙන්නේ මේ දුකත් එක්ක ඇලීම, ගැටීම නතර කරන තැනින්. මේක එක්තරා ආකාරයකට බෞද්ධ දර්ශනය එක්කත් සම්බන්ධ කමක් තියනවා. බුදුන් වහන්සේ දේශනා කරලා තියෙන්නේ මම දන්න තරමට, දුක කෙළවර කිරීම ආරම්භ වෙන්නේ පැවැත්මේ තියෙන මේ අනිත්‍යතාව සහ ඒ හේතුවෙන් හට ගන්න දුක්සහිත බව මැදහත් සිතකින් තේරුම් ගැනීමත් එක්ක. මිනිස්සු වශයෙන් ස්වභාවයෙන්ම අපි ඇතුළේ තෘෂ්ණාවත්, කෙළස් සහගත බවත් පවතිනවා. ඒ නිසා අපි දුකක් බව දැන දැන වුණත් ජීවිතය ඇතුළේ නොයෙක් දේවල් එක්ක දැඩි ආශාවකින් බැඳෙනවා. ස්ථිරසාර විදිහට දුක නිදහස් වීම කරන්න පුළුවන් මේ කෙළෙස් ප්‍රහීන කරලා තෘෂ්ණාව දුරු කර ගැනීමෙන් බවයි බුද්ධ දේශනාවේ සඳහන් වෙන්නේ.

මේ දවස්වල තිරගත වෙන ආයු චිත්‍රපටිය බලද්දී මගේ මතකයට ආවෙ අර ජීවිත වියමනේ කතාව සහ දැන් වෙනකොට සරලවම පින් පව් කර්ම වගේ දේවල් එක්ක සමාජය ඇතුළේ ඇත්ත දාර්ශනික ගැඹුර අහිමි වෙමින් තිබෙන බුදු දහම. වේදනාවේ නූල් පටින් ජීවිතේ ඇතුලේ අඳුරු ගෙත්තම් මවද්දී නමුත් තමන්ගේ ඇතුළාන්ත ආලෝකය නැති කර නොගන්න වෙරදරන චරිත කිහිපයක් එක්කයි චිත්‍රපටිය ගලා යන්නේ. ආයු කියන්නේ රූපයම මාධ්‍යයෙන් ලියවුණු කවියක්. මේක ඇතුළේ කරන දෘශ්‍යමය ගොඩනැංවීම ඒ තරම් සෞදර්යාත්මකයි, සංකේතරූපියි. රූපය පමණක් නොවෙයි මේ චිත්‍රපටියේ සංගීතයත් ඒ වගෙයි. චිත්‍රපටියේ හිස්කම මකා දැමීමට එහා ගිහින් කතාව ඇතුළේ ඒ සියුම් භාවයන් මතු කරන ආකාරයෙනුයි චිත්‍රපටිය ඇතුළේ සංගීතය භාවිත වෙලා තියෙන්නේ. ලෝක සිනමාව ඇතුළේ මේ කාව්‍යමය සෞන්දර්ය අපි අත්විඳලා තියනවා තර්කොව්ස්කි, බර්ග්මාන්, කිසලොව්ස්කි, කොරීඩා, ටෙරන්ස් මලික් වගේ අයගේ සිනමාපට ඇතුළේ. අපේ රටේ මේ වගේ චිත්‍රපටියක් දකින්න ලැබෙන එක ලොකු සතුටක්. මොකද ලංකාවෙ සිනමාව පණගැහිලා නැගිටගෙන එන මේ කාලේ එක පැත්තකින් ප්‍රේක්ෂකාගාර පුරවන සිනමාවක් වගේම අනෙක් පැත්තෙන් ආත්මය පුරවාලන සිනමාවක් අපිට අවශ්‍ය නිසා. ආයු චිත්‍රපටිය ඉෂ්ට කරන්නේ ඒ බලාපොරොත්තුව. චිත්‍රපටිය බලන මුළු වෙලාවෙමත් චිත්‍රපටි ශාලාවෙන් නැගිටලා ගියායින් පස්සෙත් පුදුම තරම් සැනසිල්ලක් සංහිඳීමක් මට අත් විඳගන්න ලැබුණා. මම විශ්වාස කරනවා චිත්‍රපටිය බලන්න එන කෙනා නොවෙයි ශාලාවෙන් පිටවෙලා යන්නේ, දශමයක් හරි ඇතුළාන්තයෙන් නිවිලා කියලා. ඒක තමා මනස සුවපත් කරන මේ කාව්‍යමය සිනමාවේ මැජික් එක.

මං බොහොම තදින් විශ්වාස කරනවා සොබාදහම ආශ්‍රයෙන් අපිට මේ ජීවිත සත්‍යතාවන් බොහොම පැහැදිලිව තේරුම්ගන්න පුළුවන් කියලා. මොකද මනුස්සයා කියන්නේ ස්වභාව ධර්මයේම කොටසක්ම තමයි. අපේ ජීවිත යථාර්ථයන් ස්වභාවික ලෝකයේ ධර්මතාවන් එක්ක හරි ලස්සනට සමපාත වෙන හැටි ඒ ගැන හිතලා බැලුවොත් අපිට වටහාගන්න පුළුවන්. කලාවෙන් කරන්නෙත් මේ සත්‍ය එක්තරා රසවින්දනාත්මක ආකාරයකට නැවත ගොඩනැංවීම. ආයු කියන්නෙත් එහෙම නිර්මාණයක්. ප්‍රධාන වශයෙන්ම මුහුද ප්‍රබල සංකේතයක් විදිහට චිත්‍රපටිය පුරාම පවතිනවා. මුහුද කියන්නෙත් හරි අපූරු කතන්දර කියන්නෙක්. රැළි රැළි පෙරළිලා ඇවිත් කිරි සුදු පාටට වෙරළේ විසිරිලා යන හැටි, අප්‍රමාණ ගැඹුරක් හංගගෙන දියඹ ඈතට වෙලා නිහඬවම බලා ඉන්න හැටි, මතුපිටින් සුළිකුණාටු හට ගත්තත් පතුළේ මුතුඇට, කොරළ්පර, වෛවරණ මාළු හැංගිලා ඉන්න හැටි, වෙනම හිතලා බැලුවොත් මේවාත් එක්තරා ආකාරයක කතන්දර තමයි. ආයු චිත්‍රපටියට වස්තු විෂය වෙන්නේ මුහුදු වෙරළ ඉස්සරහා ගෙවිලා යන එක්තරා කෙනෙකුගේ, දෙන්නෙකුගේ ජීවිත කතන්දර. මේක සත්‍ය කතාවක් ඇසුරෙන් නිර්මාණය වුණු බවට චිත්‍රපටය ආරම්භයෙදිම සඳහන් වෙනවා. මනුස්ස සම්බන්ධකම් වල ගැඹුරු මානයන් ඒ කතාව ඇතුළේ ඉසියුම්ව ස්පර්ශ වෙනවා. ඒ කතාව ගැන කිසිවක් නොකියා ඉන්නම්, මොකද චිත්‍රපටිය බලනවා නම් ඔබ ඒ කිසිවක් නොදැන හිස් වුණු මනසකින් සිනමාශාලාවට යන එක වඩාත් සුදුසු නිසා. ඒ කම්පනයත් වගේ නිවීමත් ඔබම විඳගත යුතු යි. නමුත් කතාවේ ඇතුලාන්තය ගැන මට දැනුණ මේ ටික කියන්නම්. මිනිස්සු විදිහට අපි ගොඩක් වෙලාවට ජීවිතය දිහා බලන්නේ තෘෂ්ණාවේ පැත්තෙන් හිටගෙන. අපි අපේ දියුණුවේ අනාගත සැලසුම් හදන්නේ, මිනිස්සු එක්ක නොයෙක් සම්බන්ධකම් හදා ගන්නේ මේ ආශාවේ තෘෂ්ණාවේ පැත්තෙන් බලලා. නමුත් එක මොහොතක් එනවා සියළුදේම අපිට අහිමි වෙලා යනවා කියලා දැනෙන. අපි අල්ලාගෙන ඉන්න ලෝකය අපේ අතින් ගිලිහිලා යනවා. එතකොට ලෝකය අල්ලා ගැනීමේ පැත්තෙන් බැලුවාම අපි දුක් මහන්සි වෙලා ගොඩනගා ගත්තු සියළුදේම අහිමි වෙලා යන්න නියමිත බව පේන්න පටන් ගන්නවා. අන්න එතකොටයි අපි අතහැරීමේ පැත්තෙන් ජීවිතය දිහා බලන්නේ. අතහැරෙන්න නියමිත දේවල් එක්ක සාමයෙන් පවතින්න පුළුවන් අපිට එතකොට විතරයි. තෘෂ්ණාවෙන් නොබැඳී අවබෝධයෙන් ජීවිතය දිහා බලන්න අපිට පුළුවන් වෙන්නේ එතකොටයි. චිත්‍රපටිය ඇතුළෙම දෙබසකින් ඒ ගැන කියවෙනවා මෙහෙම.

"භෟතික ජීවිතයයි මනසයි කියලා කියන්නේ එකම කාසියක දෙපැත්තක්. මිනිස්සුන්ට මොළයක් දීලා තියෙන්නෙ ඇයි? තේරුම් ගන්න තේරුම් අරන් ජීවත් වෙන්න"

චිත්‍රපටියේ රඟපෑම් ගැන මේ ටික නොකියා බෑ. ප්‍රධන චරිතය වුණ නිෂ්මි විදිහට රංගනයෙන් දායක වෙන සැන්ඩ්‍රා මැක් ඒ චරිතය වෙනුවෙන් හොඳ සාධාරණයක් කරනවා. සැන්ඩ්‍රා එයාගෙ ඉන්ටවිව් එකකදි කියනවා එයා කලින් 2002 අවුරුද්දේ වගේ බූඩි ගේ "සත්‍යා" ටෙලි නාට්‍යයේ ප්‍රධාන චරිතයක් කළා කියලා. එතකොට තමයි මම එයාව අඳුනගත්තේ. සත්‍යා ඒ කාලේ ගිය ටෙලි නාට්‍ය අතරින් වෙනස්ම වැඩක් විදිහට මගේ මතකයේ තියනවා. ඒ නාට්‍යයේ සැන්ඩ්‍රා ගේ රෑපකාය මට යන්තම් වගේ මතකයි. ඉන් අවුරුදු විසිගාණකට පස්සෙයි තිරයක් මත මම ආපහු එයාව දකින්නේ. සැන්ඩ්‍රා මේ නිශ්මි ගේ චරිතයට වෙනස්ම ආකර්ශණයක් අරගෙන එනවා කියලා මම හිතනවා. (සැන්ඩ්‍රා ගේ ඉන්ටවිව් එක වුණු "මතක පද" වැඩසටහන මුල සිට මම බැලුවා. මුළු වෙලාවෙම මම බලා හිටියේ එයා කතා කරන විදිහ දිහා, වචන පෙළගස්වන විදිහ දිහා, තමන්ගේ වෘත්තීය ඇතුළේ එයාට තිබ්බ passion එක දිහා, එයා හරි inspirational මනුස්සයෙක්. මට දැන් සැන්ඩ්‍රා හැර නිෂ්මි ගේ චරිතයට ගැළපෙන කෙනෙක් ඉන්නවද කියලා හිතාගන්න බැරි තරම්) ජගත් මනුවර්ණ මේ චිත්‍රපටියේ රඟපෑවද? මම නම් දැක්කේ සචින් කෙනෙක්ව, එයාගේ පෙනුම ජගත් මනුවර්ණ වගේ තමා. එතනින් එහාට ඒ රඟපෑම ගැන කියන්න දෙයක් නැහැ. සියළු අගය කිරීම් ඒ ඇතුළේ තියනවා කියලා මම හිතනවා. ලැබෙන සුළු කාල පරාසය ඇතුළේ වුණත් නලින් ලුසේනා, ප්‍රියන්ත සිරිකුමාර, අශාන් ඩයස්, තුමිදු දොඩංතැන්න මේ හැමෝම හොඳ රංගනයක් කරනවා. මාලනී ෆොන්සේකාව තිරය මත දකිද්දී සියුම් දුකක් දැනුණා. මේ ඇයගේ අවසාන රංගනයත් වෙන්න ඇති සමහර විට. 

හැකි තරම් කෙටියෙන් මේ ටික ලියුවේ තවමත් ආයු නොබැලූ කෙනෙක් ඉන්නව නම් ළඟම තියන සිනමා ශාලාවට ගිහින් මේක බලන්න කියන්න. ඒ නිවීම සැනසීම විඳගන්න කියන්න. 

මේ වැනි චිත්‍රපටියක් නිර්මාණය කිරීම ගැන අධ්‍යක්ෂ වරයා ඇතුළු සමස්ත කණ්ඩායමටම මගේ ආචාරය!!

.

.

.

"කෙලෙස් පිරිච්ච ජීවිතේ හරියට දූවිලි බාධක තියන පාරක් වගේ. කෙලෙස් අතහැරියාම දැනෙන්නේ අහසේ නිදහස් පියාඹන කුරුල්ලෙක් වගේ. කුරුල්ලොත් හුළං පාරට අහුවෙනවා. මෝසම් හුළඟට අහු වුණාම කුරුල්ලෝ යන්නේ වෙනම දේශයකට. කුරුල්ලෝ ඒ ගැන දුක්වෙන්නෙ නෑ. ඒක උන්ට වෙනම ලෝකයක්. උන් දන්නවා මේ ලෝකෙ කාටත් උන් ගැන ගාණක් නෑ කියලා."

- ආයු

Both sides now

ජීවිතේ කියන්නෙ පරස්පරතාවන්ගෙන් පිරිච්ච තැනකට. ජීවිතේ ඇතුළෙ ඕනැම දෙයක් අරගත්තොත් ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධ යමක් ඒත් එක්කම වෙන් කරන්න බැරි විදිහට බැඳිලා තියනව. හැම ආලෝකමත් යමක් පිටිපස්සෙම එයින් වෙන් කරන්න බැරි අඳුරකුත් තියනවම තමයි. හරියට හඳ වගෙයි. හඳ කිව්වම අපිට මතක් වෙන්නෙ අන්ධකාර රාත්‍රිය ඇතුළේ එළිය දෙන හරි සෞම්‍ය සුන්දර වස්තුවක් විදිහට නෙ. නමුත් ඇත්තටම ගත්තොත් හඳේ එක පැත්තක් එළිය වෙද්දි අනෙක් පැත්ත සම්පූර්ණ අඳුරෙන්ම වැහිලයි තියෙන්නෙ. හඳ එයාගෙ මේ අඳුරු මූණ පෙන්වනව කාලෙන් කාලෙට. ඒක එතකොට අර හඳ ගැන කවි සින්දුවලින් කියන සුන්දර වස්තුව නෙමේ. ජීවිතේ සම්බන්ධයෙනුත් දේවල් සිද්ධ වෙන්නෙ ඔය ආකාරයට. ආදරය ගත්තොත් උදාහරණයක් විදිහට, ආදරය හරි ලස්සන, සුන්දර, ජීවිතේට සැනසීම අරන් එන හැඟීමක් විදිහට ඒ ගැන කල්පනා කරද්දී අපි හිතනව. නමුත් ආදරයක් ජීවිතේ ඇතුළෙ පවත්වගෙන යද්දී ඒ වෙනුවෙන් ලොකු වැයවීමක්, කැපවීමක් අපිට දරන්න සිද්ද වෙනවා. අපි ආදරය කරන්නෙ යම් කෙනෙකුට නම් ඒ කෙනාගෙ අපි ආස ගති ගුණාංග වගේම අපි ඒ තරම් ආස නොකරන දේවලුත් තියනව. ඒ දේවල් එක්ක ගනුදෙණු කරන එක බොහොම වෙලාවට සුන්දර අත්දැකීමක් නෙමේ. නමුත් ඔය සුන්දර වගේම අසුන්දර දේවලුත් එකට බැඳිච්ච දෙයක් තමා ආදරය. මේ දෙක එකින් එක වෙන් කරලා අපි ආස දේ විතරක් බාරගෙන ආස නොකරන කොටස ප්‍රතික්ෂේප කරන්න පුළුවන් කමක් නැහැ. එතනදි අනිවාර්යයෙන් ඔය දෙපාර්ශවයම සම සිතින් බාරගන්න අපිට සිද්ද වෙනවා. 

මේ ටික මෙහෙම ලියන්න හිතුණෙ Joni Mitchell ගෙ Both sides now සින්දුව කාලෙකට පස්සෙ අහපු හින්දා. Joni මේ සින්දුව ඇතුළෙ කියන්නෙ ජීවිතේ තියන මේ එකිනෙක ප්‍රතිවිරුද්ධ ස්වභාවයන් ගැන. එයා මුලින්ම පටන්ගන්නෙ වළාකුළු ගැන කියලා. එයා කියනවා එයා මුලින්ම වළාකුළු දැක්කෙ අහස පුරා පැතිරිච්ච මැජික්මය සෞන්දර්යක් තියන දෙයක් විදිහට කියලා. නමුත් ඒ වළාකුළුම තවත් වෙලාවක සූර්‍යාලෝකය වළක්වනවා. වැස්ස, හිම කුණාටු අරගෙන එනවා කියල එයා කියනව. එන්පස්සෙ එයා ජීවිතේ ගැනත් එහෙමම කියනවා. මුලින් ලස්සනයි සුන්දරයි කියලා පේන්න තියන දේවල් වල අඳුරු පැතිකඩ පහුකාලීනව අපිට පේන්න පටන් ගන්නවා. විශේෂයෙන් වයසත් එක්ක දේවල් වල සංකීර්ණ බව අත්දකින්න ලැබෙද්දී අපි දේවල් දිහා දකින විදිහ වෙනස් වෙනවා. Joni ගේ සින්දුව පුරාම තියෙන්නෙ ඒ අත්දැකීම් ආශ්‍රයෙන් එයා ලබන ජීවිතාවබෝධය, ජීවිතාවලෝකය. විශේෂයෙන් එයා සින්දුව කියන tone එක සහ සින්දුවෙ melody එකත් Music Arrangement එකත් එක්ක ජීවිතේ තිත්ත කටුක යථාර්ථයන් හමුවේ තමන්ගෙ හදවතේ ලස්සන නැති කර නොගත් සහ පැහැදුණු හිතකින් දේවල් දකින කෙනෙකුගේ නිවුණු මිහිරි ස්වරය සින්දුව පුරා ඇහෙනවා. ඒ බව අහන අපිටත් දනවන්න ඒ music එක සමත් වෙනවා. මේ සින්දුව මං අහන්නෙ ඔළුව ඇතුළෙ පැටලිච්ච මොකක්දෝ නමක් නොදන්නා අඳුරක් ලෙහාගන්න උත්සාහ දරමින් ඉන්න වෙලාවක. මේ අකුරු ඒ ලෙහා දැමීමේ වෑයමක කොටසක්. Music වල තියන සුවපත් කිරීමෙ ගුණය අමතක වෙමින් තියන කාලෙක Joni Mitchell ගෙ මේ සින්දුව ඒ වැහි බර අහසක් වගේ හිත පුරා පැතිරිලා තිබ්බ අඳුර මැද්දෙන් ආලෝක තිතක් ඇවිලුවා. කුඩා වුණත් ඒ ප්‍රහර්ශය බෙදාහදා ගැනීම වෙනුවෙන්මයි මේ කෙටි සටහන. සින්දුව අහල නැති කෙනෙක් ඉන්නව නම් අහල බලන්න. හිත අඳුරෙන් බර වෙලා තියන වෙලාවක, ඔලුව ඇතුළෙ පීඩාකාරී සිතුවිලි පැටලෙන මොහොතක, ජීවිතේ තේරුම් ගන්න බැරි හරස්පද ප්‍රෙහේලිකා විසඳලා හති වැටිලා ඉන්න වෙලාවක ඇහුම්කන් දීලා ඒ රිදුම් නිවාගන්න, සැහැල්ලු වෙන්න ඕනෑම කෙනෙකුට මම නිර්දේශ කරනවා මේ සින්දුව.

කාංසාව යටපත් කරගන්නේ කොහොමද?

 "How to cope with anxiety"  නමින් Olivia Remes විසින් සිදුකරන ලද TedTalk කතාවේ සංක්ෂිප්ත සිංහල පරිවර්තනය.

හිතන්න ඔයා පාටියකට යන්න ලෑස්ති වෙනව කියලා. ඔයාට පොඩි අපහසු ගතියක් දැනෙන්න පටන් ගන්නවා, ආමාශය හිරිවැටිලා යනවා වගේ තේරෙනවා, එතනදි මොකක් හරි නරක දෙයක් වේවි කියලා හිතෙනවා. ඔයා හිතනවා මෙහෙම, "මම එතනට ගිහින් කාටද කතා කරන්න ඕන. කවුරුවත් මාව ගණන්ගත්තෙ නැත්නම් මොකද වෙන්නෙ?", ඔයා පාටියට යනවා. ගිහින් මුණගැහෙන කෙනෙක් එක්ක කතා කරනවා. ඒ වෙලාවෙ ඔයාගෙ මනස හරියට කලබල වෙලා තියෙන්නෙ. හදවත ගැහෙන්න පටන් ගන්නවා වේගයෙන්. "පොඩ්ඩක් ඉවසීමෙන් වැඩකරන්න". ඔයා ඔයාටම කියාගන්නවා. ඒත් ඔයාට ඒක කරන්න බෑ. ටික වෙලාවකින් ඔයා එක්ක කතා කළ මනුස්සයා යන්න යනවා. ඔයාට දැනෙන්නෙ මහ පරාජිත හැඟීමක්. සමාජය ඇසුරෙදී ඔයාට මේක නිතර දැනෙනවා වෙන්න පුළුවන්. සෙනග ඉන්න තැනකට ගියාම ඔයාට හරි අපහසු ගතියක් දැනෙන්න පටන්ගන්නවා. මහ පිරිසක් මැද්දෙ වුණත් ඔයාට තනිකමක් පාළුවක් දැනෙනවා. ඔයාට තියෙන්නේ "කාංසාමය සංකූලතාවක්" (anxiety disorder). 

මම කියන්නේ මිනිස්සු හිතනවට වඩා කාංසාව හරි සාමාන්‍ය තත්වයක්. දැන් මේ මොහොතෙදි ලෝකයේ ඉන්න හැම 14 දෙනෙකුගෙන්ම එක්කෙනෙක් කාංසාමය සංකූලතාවයෙන් පෙළෙනවා. මේ නිසා ඇතිවෙන මානසික රෝගී තත්ව වලට ප්‍රතිකාර කරන්න අවුරුද්දකට ඩොලර් බිලියන 42 ට වඩා වැය වෙනවා. කාංසාව, විෂාදය (depression) ඇතිවෙන්න, වගේම සියදිවි නසාගැනීම්වලටත් හේතු වෙනවා. කාංසාවෙන් පෙළෙන කෙනෙකුට අවධානය දීලා වැඩක් කරන්න අපහසුයි. සම්බන්ධතා ඇතුළේ ඉන්න අපහසුයි. ඒත් මිනිස්සු ගොඩක් වෙලාවට මේ ගැන දන්නෙ නෑ. මේක නිකන්ම යටපත් කරලා දැමිය යුතු දුර්වල කමක් කියලා මිනිස්සු හිතන්නෙ ඒ හින්දා. කාංසාව ඊට වඩා ප්‍රබලයි. සාමාන්‍ය කාංසාව සහ කාංසාමය සංකූලතාවක් වෙන්කරලා හඳුනාගැනීම අවශ්‍යයි. පීඩාකාරී තත්වයක් ඇතුළේ අපිට දැනෙන අපහසු කම සාමාන්‍ය කාංසාව. එදිනෙදා ජීවිතේ වැඩ එක්ක, රස්සාවේ Deadlines ඇතුළේ වැඩකරනකොට ඔයාට දැනෙනවා අපහසු ගතියක්. මේක යහපත් එකක්. ඒකෙන් ඔයාට වෙන්නෙ හොඳක්. ඒත් සමහර වෙලාවට මේ කාංසාව සීමාව ඉක්මවා යනවා. ඇත්තටම තර්ජනයක් නැති වෙලාවටත් ඒක ඇතිවෙනවා. කාංසාමය සංකූලතාව කියන්නේ මෙන්න මේකට. මේ තත්වයෙන් පෙළෙන අය දේවල් සම්බන්ධයෙන් අනවශ්‍ය තරම් කරදර වෙනවා. මේ නිතර පසුතැවීම පාලනය කරගන්න එයාලට අමාරුයි. කලබලකාරී බව, බය වීම, නින්ද නොයාම, අවධානයෙන් වැඩ කරන්න බැරි වීම වගේ තත්ව වලින් ඒ අය පෙළෙනවා. ඔයාට දැනෙන කාංසාව මොකක් වුණත් ඒක අඩු කරගන්න ඔයාට පුළුවන්. 

ප්‍රතිකාර එක්ක මානසික රෝග සමනය කරගන්න පුළුවන් වුණාට කාලයක් ගතවෙද්දී ඒවා ආයෙම මතුවීමේ ඉඩකඩක් තියනවා. නමුත් කේම්බ්‍රිජ් විශ්වවිද්‍යාලයෙ අපි කරල තියන සමීක්ෂණවලට අනුව අපිට හොයාගන්න ලැබුණු දේ තමා ප්‍රතිකාරවලට අමතරව තමන්ගේ උත්සාහයෙන් කාංසාව යටපත් කරගැනීමේ ක්‍රමයක් සොයාගන්න වෙරදැරූ අයට සාර්ථක ප්‍රතිඵල ලබා ගන්න පුළුවන් වුණු බව. අද මම කතා කරන්නේ ඒවගේ ක්‍රම තුනක් ගැන. 

පළවෙනි එක, ඔයාගේ ජීවිතේ පාලනය කරන්නේ වෙන කවුරුත් නෙවෙයි ඔයාමයි කියලා හිතන්න. තමාවම දමනය කරගන්න පුළුවන් පුද්ගලයාගෙ මානසික සෞඛ්‍ය බොහොම ඉහළ මට්ටමකයි තියෙන්නේ. සමීක්ෂණ වලින් අපි හොයාගත්තු විදිහට, තමාව පාලනය කර ගැනීමේ හැකියාව ඔයාට අඩුයි නම් ඒ හැකියාව ඔයාට ලබාදෙන අත්දැකීම් ඔයා වැඩිපුර ලබාගන්න ඕන. ඒ මොකක්ද කියලා මම ඔයාට පැහැදිලි කරලා දෙන්නම්. 

සමහර වෙලාවට ඔයා ගොඩක් දේවල් මගහරිනවා, මොකද ඒ දේට ඔයා සූදානම් නැහැ කියල ඔයා හිතනව. සමහර වෙලාවට ඔයාට කරන්නෙ මොනවද කියල තීරණේ කරගන්න බැහැ. කන්නෙ මොනවද, අඳින්නෙ මොනවද කියන තැන පටන් තෝරගන්නෙ මොන රස්සාවද කියන තැන දක්වා පරාසයක මේක විහිදෙනවා. කිසිම දෙයක් තීරණය කරගන්න බැරුව ඔයා සෑහෙන කාලයක් නාස්තිකරනවා. එහෙම වෙන්නෙ ඔයාට ඔයාගෙ ජීවිතේ පාලනය කරගන්න බැරි වුණාම. GK Chesterton  කියන ලේඛකයා මෙහෙම කතාවක් කියල තියනවා. "මොකක් හරි දෙයක් කරන්න තරම් වටිනව නම්, පළවෙනි පාර වැරදුණත් කමක් නෑ, ඒක කරන එක වටිනවා". මේ විදිහට හිතලා වැඩ කිරීම ඔයා දෙයක් පටන් ගන්න බැරුව කල්පනා කරමින් කාලය ගෙවා දැමීම වලක්වනවා. හැම තිස්සේම අපිට අවශ්‍ය සර්ව සම්පූර්ණ අය වෙන්න. අපි බලාපොරොත්තු වෙනවා පමණට වඩා දේවල්. නමුත් අන්තිමට අපි කිසි දෙයක් කරලා නැහැ. අපි නිතරම සර්ව සම්පූර්ණ වෙන්න උත්සාහ කළොත් ඉතුරු වෙන්නෙ පීඩනයක් විතරයි. වැරදුණත් කමක් නැහැ කියලා යමක් කරන්න පටන් ගන්න එක ඔයාට නිදහස් හැඟීමක් අරගෙන එනවා. අන්තිමට ඔයා හිතන තරම් ඒක නරක නැහැ. මේ විදිහට හිතලා වැඩ කරන්න පටන් ගත්තු කාංසාවෙන් පෙළුණු මගේ යාළුවෙක් මට මෙහෙම කිව්වා. "මේ කතාව හින්දා මගේ ජීවිතේම වෙනස් වුණා. මට හිතුවට වඩා ඉක්මණින් සමහර වැඩ ඉවර කරන්න පුළුවන් කියලා මම හොයාගත්තා. වෙනස් දෙයක් කරන්න, අවදානමක් ගන්න මට හැකියාව ලැබුණා. ඒකෙන් මගේ කාංසාවන් දියවෙලා ගිහින් මාව සතුටින් පිරුණා." ඒ නිසා වැරදියට හරි කමක් නෑ, යමක් කරන්න බය වෙන්න එපා. ඔයාට පුළුවන් ඒ දේ වැඩි දියුණු කරගන්න. 

දෙවනි ක්‍රමය, ඔයාටම සමාව දෙන්න. මේක ඔයා හරි විදිහට පාවිච්චි කරනව නම් සෑහෙන ප්‍රයෝජනවත් කාරණාවක්. කාංසාවෙන් පෙළෙන අය ගොඩක් කරදර වෙනවා එයාලට වරදින්නේ මොනවද කියලා. එයාලා අනවශ්‍ය තරම් දේවල් ගැන කණගාටු වෙනවා. හිතන්න ඔයාගෙ වැරදිම කියන යාළුවෙක් ඔයාට ඉන්නව කියලා. ඔයා පුළුවන් ඉක්මණට ඒ යාළුවගෙන් ඈත් වෙනවා, එහෙම නේද? කාංසාවෙන් පෙළෙන අය තමන්ටම කරගන්නෙත් ඕක තමයි. ඒ අය තමන්ට කාරුණිකව සලකන්නෙ නැහැ. ඉතින් අපි අපිටම කාරුණික වෙන්න, අපිටම සහය වෙන්න ඕන වෙලාව මේක තමයි. මීට ටික වෙලාවකට කලින් ඔයා අතින් වෙච්ච අත්වැරැද්දට වගේම දුර අතීතයක ඔයා කළ දේට ඔයාටම සමාව දීමෙන් තමයි මේක කරන්න පුළුවන් වෙන්නෙ. කෙනෙකුට යම් දෙයක් කියන්න ඔයාට තදබල උවමනාවක් තිබුණා, නමුත් ඔයාට ඒක කියන්න බැරි වුණා, දැන් ඒ ගැන දුක්වෙන්න එපා. ඒක අමතක කරලා දාන්න. ඔයාට ඔයා දිහාම කාරුණිකව බලන්න පුළුවන් වෙන්නෙ එතකොටයි. ඔයා මේක කරන්න පටන් ගන්න තුරු ඔයාට සුවපත් වෙන්න බැහැ. 

අන්තිම කාරණාව. ජීවිතයට අරමුණක් සහ අර්ථයක් ඇතිකර ගැනීම සුවපත් වීමේ වැදගත් ක්‍රමවේදයක්. ජීවිතේ ඇතුළේ අපි මොනවා කළත්, මොන වැඩේ අපි කෙරුවත්, කොයිතරම් මුදලක් අපි හම්බකරගත්තත් තව කෙනෙකුට අපිව ඕනැ කියලා දැනෙන තුරු, අපේ ඇසුර තවත් කෙනෙක් බලාපොරොත්තු වෙනව කියලා අපිට දැනෙන තුරු අපිට සම්පූර්ණයෙන් සතුටු වෙන්න බැහැ. ජීවත් වෙන බව දැනෙන්න නම් අපිට අවශ්‍ය අනික් අයගේ හොඳ වචන විතරක් නෙවෙයි. තවත් කෙනෙක් වෙනුවෙන් දෙයක් අපි නොකරන තුරු අපේ මානසික තත්වය දුර්වල අඩියකට වැටෙන්න ලොකු ඉඩකඩක් තියනවා. සුප්‍රසිද්ධ ස්නායු විශේෂඥ Viktor Frankl මෙහෙම කියල තියනවා. "ප්‍රශ්නෙ තමා ජීවිතේට අරමුණක් නැහැ ජීවිතයෙන් කිසි දෙයක් බලාපොරොත්තු වෙන්න බැහැ කියන මිනිස්සුන්ට ජීවිතය ඒ අයගෙන් යමක් බලාපොරොත්තු වෙන බව තේරුම් කර දීම."

තවත් කෙනෙක් වෙනුවෙන් යමක් කරන එක අමාරු කාලවලදී ඔයාට ගොඩක් උදව් කරනවා. ඔයාගේ පැවැත්මට හේතුව ඔයා දැනගන්නවා, ඕනෑම දෙයක් විඳදරාගන්න ඔයාට හැකියාව ලැබෙනවා. 

ඉතින් ප්‍රශ්නෙ තමා ඔයා තවකෙනෙක් වෙනුවෙන් මොනවද කරලා තියෙන්නෙ? ඒක ස්වෙච්ඡාවෙන් කරන උදව්වක් වෙන්න පුළුවන්, නැත්නම් අද ඔයා ලබන මේ දැනුම තවත් කෙනෙක් එක්ක බෙදාහදා ගැනීම වෙන්න පුළුවන්, විශේෂයෙන්ම ඒක අවශ්‍යම කෙනෙකු එක්ක. ප්‍රතිකාර ගන්න හැකියාවක් නැති නමුත් කාංසාමය සංකූලතාවයෙන් පෙළෙන ගොඩක් අය ඉන්නවා. මේ දැනුම එයාලට දෙන්න. ඒක ඔයාගෙත් මානසික සෞඛ්‍ය ඉහළ නංවනවා. 

ඉතින් මං කැමතියි මේ කතාව මෙහෙම අවසාන කරන්න: ඔයා තවත් කෙනෙක් වෙනුවෙන් කරන්න පටන් ගන්න දෙයක් සමහර විට තව පරම්පරා ගණනාවකට ප්‍රයෝජනවත් යමක් වෙන්න පුළුවන්. සමහර විට ඔයා මිනිස්සු වෙනුවෙන් කළ දේවල් ඒ අය තේරුම් ගන්නෙ නැති වේවි. ඒකට කමක් නැහැ. මොකද ඔයාගෙ ජීවිතේ අර්ථාන්විත එකක් සහ සුවිශේෂ එකක් බව අවසානෙදි ඔයා වටහා ගනීවි.

ස්තුතියි.

.

.

.

~Translated by hAsH~

කවදාවත් මගහැර නොගතයුතු කාරණා කීපයක්.

ඔයාගෙ ශරීරය ඔයාට නිතරම කතා කරනවා. ප්‍රශ්නෙ තමා මේ කටහඬ මහ මොරගැසීමක් වෙනතුරුම ඔයා ඒකට ඇහුම්කන් නොදීම. ඒවගේ ඔයා අනිවාර්යයෙන් අවධානය දෙන්න ඕන කාරණා කීපයක් සහ ඒ සම්බන්ධයෙන් ඔයා කළ යුතු දේවල් කිහිපයක් තමයි මේ තියෙන්නෙ.

- අවුරුද්දක් ඇතුළත කිහිප වතාවක්ම රෝගී වීම.   

- මෙහෙම වෙන්නෙ බොහෝ දුරට ඔයාගෙ ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය දුර්වල වුණාම.

මේ තත්ත්වය නැති කරගෙන්න නම් හොඳ පෝෂණදායි, එළවලු, පලතුරු සහ පුලුවන් තරම් ස්වභාවික ආහාර වැඩිපුර ඇතුළත් ආහාර පුරුද්දක් ඇති කර ගැනීම, දවසම ඒකාකාරී ඉරියව්වලින් නොඉඳ පුලුවන් තරම් ව්‍යායාමයක් ශරීරයට ලබා දීම, ප්‍රමාණවත් නින්ද සහ ආතතිය අවම කර ගැනීම ඔයා කරන්න අවශ්‍යයි.

- අකලට හිසකෙස් හැලී යාම.

- බොහෝ දුරට ආතතිය, හෝමෝන අසමබරතාව, පෝෂණ ඌණතාවන් නිසා සිදුවෙන දෙයක්.

හොඳ මානසික සමබරතාවක් පවත්වගන්න, පීඩනය අවම කරගන්න. තයිරොයිඩ් පරීක්ෂාවක් කරගන්න. ශරීරයේ යකඩ සහ විටමින් ඩී ප්‍රමාණය ගැන සැලකිලිමත් වෙන්න.

- බර අඩු කරගන්න තියන අපහසුව.

- ඔයාගෙ උත්සාහයේ ප්‍රමාණවත් මදි කමක් නෙවෙයි. සමහරවිට ශරීරයෙ පරිවෘතීය ක්‍රියාවලියෙ (ඒ කියන්නෙ අපි ගන්න ආහාර ශක්තිය බවට පරිවර්තනය කරන ශාරීරික ක්‍රියාවලියෙ) නැත්නම් හෝමෝනවල අසමතුලිත කමක් නිසා මෙහෙම වෙන්න පුලුවන්.

ස්වභාවික ආහාර වලට මූලිකත්වය දෙන්න වගේම සාමකාමීව ආහාර ගන්න. තයිරොයිඩ් සහ රුධිරයේ සීනි මට්ටම පරික්ෂා කරගන්න.

- අධික තරබාරුව, විශේශයෙන් ආමාශය ආශ්‍රිතව. 

- ආමාශගත තරබාරුවට හේතුව cortisol කියන ආතති හෝමෝනය වැඩියෙන් ශ්‍රාවය වීම සහ වැරදි ජීවිත රටාවන්.

ක්ෂණික ආහාර බැහැර කරන්න. සමබර ආහාරවේලක් ගන්න. ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් වැඩිපුර කරන්න. භාවනාව වගේ ක්‍රමයකින් මානසික ආතතිය සමනය කරගන්න.

- රාත්‍රියේදි කිහිප වතාවක්ම නින්දෙන් අවදිවීම.

- නින්ද අඩු වීම ශරීරයෙත් මනසෙත් යහපැවැත්මට හානි කරනව.

රාත්‍රිය බොහොම සන්සුන්ව ගතකරන්න. ඩිජිටල් තිර වලින් ඈත්වෙන්න. කෝපි වගේ කැෆේන් අඩංගු ආහාර අඩු කරන්න. නින්දට කලින් හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාම නැත්නම් භාවනාව වගේ මනස සැහැල්ලු කරවන ක්‍රියාකාරකමක නිරතවෙන්න. 

- දවස පුරාම තදබල වෙහෙසක් දැනීම.

- කල්පවතින තෙහෙට්ටු ගතිය කොහෙත්ම සාමාන්‍ය දෙයක් නෙවෙයි.

හොඳ නින්දක් ලබාගන්න. අවශ්‍ය තරමට වතුර බොන්න. ශරීරික ක්‍රියාකාරකම් කරන්න. පෝෂණදායක ආහාර ගන්න. කල්පවතිනව නම් විටමින් ඌනතාවක් ගැන නැත්නම් තයිරොයිඩ් සම්බන්ධව පරික්ෂාවක් කරගන්න.

- කාංසාව

- ඔයාගේ ස්නායු පද්ධතිය දුර්වල මට්ටමක තියෙන්නෙ.

හොඳ සිහිය පවත්වාගැනීම පුරුදු කරගන්න. සීනි අඩංගු බීම වර්ග, කෝපි වගේ උත්තේජක අවම කරන්න. ඔයාට දැනෙන අදහස් සිතුවිලි ලියන්න. හුස්ම ගැනීමේ ව්‍යායාම පුරුදු කරන්න. කල්පවතින තත්ත්වයක් නම් ප්‍රතිකාර ගන්න. 

- හැම දෙයක්ම සම්බන්ධව කලකිරෙන ස්වභාවයක් ඇති වීම.

- අතෘප්තිය කියන දේ ඇත්තටම ජීවිතේ අත්විඳින්න ලැබෙන යමක්.

ජීවිත තරඟේ දුවන එක පොඩ්ඩක් නතර කරලා ඔයා වෙනුවෙන් ඉඩක් ලබා දෙන්න. ඔයා ආස දේවල් කරන්න, ඔයාගෙ විනෝදාංශ වලට කාලයක් දෙන්න. සොබාදහම එක්ක ගැවසෙන්න. අවශ්‍ය දේවල් සම්බන්ධයෙන් නිවැරදි සීමාවක් පවත්වාගෙන යන්න. 

- නිතරම පීඩිත ස්වභාවයක් දැනීම.

- ඔයාගෙ මනස නොයෙක් දේවල් වලින් පමණට වඩා පිරිලා තියෙන්නෙ.

ඔයාගෙ වැඩ කටයුතු පුලුවන් තරම් සරල කරගන්න. ඇත්තටම ඔයාට අවශ්‍ය දේවල් මොනවද කියල තෝරබේරා ගන්න. භාවනාව පුරුදු කරන්න. හොඳ සිහිය පවත්වාගන්න. වරදකාරී හැඟීමක් නැතුව අනවශ්‍ය දේවල් අතහරින්න පුරුදු වෙන්න.

මතක තියාගන්න, මහ හඬින් කරන මොරගැසීම් වලට කලින් සියුම් කෙඳිරුම් විදිහටයි මේවා ඔයාගේ ශරීරයෙන් මතු වෙන්නේ. ඒ සියුම් දේවල් මගහරින්න එපා, ඒවට ඇහුම්කන් දෙන්න, සුවපත් වෙන්න.

.

.

.

~ Extracted and translated from the page "Buddhism"

ඇතුළාන්ත ලෝකය ගැන සැලකිලිමත් වෙන්න

අපි ජීවත් වෙන්නෙ නිතරම අපේ අවධානය ගන්න බලාගෙන ඉන්න ලෝකෙක. සමාජ මාධ්‍යවලින් එන Notifications, අපි කරන වැඩ වල deadlines, කෙළවරක් නැති වගකීම් අපේ ස්නායු පද්ධතියට ලොකු පීඩාවක් කරනවා. ගොඩක් වෙලාවට මේවා නිසා අපි සාංකාවට පත්වෙනවා, නොසන්සුන් වෙනවා, ලොකු වෙහෙසක් අපිට දැනෙන්න පටන් ගන්නවා. ඒත් මේ හැමදෙයක්ම එක්ක ජීවිතේ සමබරතාවයක් පවත්වගෙන යන්න අපිට පුළුවන්. ක්ෂණික ක්‍රමවලින් නෙවෙයි. එදිනෙදා ජීවිතය ඇතුළේ අපේ ශරීරය, මනස, ආත්මය පෝෂණය කරන පුරුදු වලින්.

- මනස සන්සුන් කරන නිහඬබව - ඝෝෂාවෙන්, කලබලකාරි බවෙන් ඈත් වෙන්න. විනාඩි 10 ක කෙටි නිහඬතාවකට වුණත් පුළුවන් ඔයාගේ ඇතුළාන්ත සාමය ආපහු පණගන්වන්න.

- දිග දුරක් පයින් ඇවිදීම - පයින් ඇවිදීම ඔයාගේ ආත්මයට අළුත්බවක් අරගෙන එනවා. හොඳ සිහියෙන් ශරීරය ක්‍රියාවේ යෙදවීම ඔයාගේ මනස පැහැදිලි කරවනවා.

- ගෙවීගිය ශක්තිය යළි වඩවන හුදෙකලා කාලය - හුදෙකලාව කියන්නේ තනිකම නෙවෙයි, තමන්ගේ ආත්මය එක්ක සම්බන්ධවීම බව අත්විඳින්න.

- පරිපූර්ණත්වය අතහැරලා සැබෑ ඔබ බවට පත්වීම - ඔයාට ඔයා අඩුපාඩු සහිත කෙනෙක් කියලා බාරගන්න පුළුවන් නම් එතන නිදහස තියනවා. ඒ අවංක බව ඔයාව සුවපත් කරනවා.

- හොඳ මිත්‍රයන් ඇසුරේ ලැබෙන සිනහව - සතුට කියන්නේ ඖෂධයක්. ඒකෙ වටිනාකම අවතක්සේරු කරන්න එපා.

- කරන්නට බැරිතරම් වැඩ රාජකාරි ගොඩගසා නොගැනීම - ඔයා කරන වැඩ ප්‍රමාණය ඔයා ඒවෙනුවෙන් කැප කරන ඇතුළාන්ත සාමය තරමට නොවටිනා වෙලාවක ඒ හැම දෙයක්ම අතහරින්න. 

- මෙතුවක් ආ දුර ගැන ඇති අගයකිරීම - තමන්ට කාරුණික වෙන්න. ඒක ලොකු ශක්තියක්. ගමනාන්තය විතරක් නෙවෙයි. යන ගමනත් රසවිඳින්න.

- සොබාදහම එක්ක කාලය ගතකිරීම සහ එහි සාමකාමී බව විඳගැනීම - සොබාදහම අපේ ස්නායු පද්ධතිය නැවත සකස්කරනවා. ඊට ඉඩ දෙන්න.

- වරදකාරී හැඟීමක් නැතිව ලබන විවේකය - විවේකය හැම අතින්ම අර්ථවත්. ඔයා ලබන මේ විරාමය ඇතුළේ ඔයාගේ ශරීරයට තමාවම අලුත්වැඩියා කරගන්නවා.

- කාරුණික වෙන්න - විශේෂයෙන්ම තමන්ට, ඔයා ඔයත් එක්කම කතා කරන භාෂාවේ ස්වභාවය අනික් හැම දේටම වඩා වැදගත්. ඔයාගේ ස්නායු පද්ධතිය තමා ඔයාගේ පදනම. ඒක සමබරව පවත්වාගන්න. ජීවිතේ අනෙක් හැමදේම, ඔයාගේ අවධානය, සෞඛ්‍ය, සම්බන්ධකම්, සතුට මේ දේවල්, වඩා යහපත් අතට හැරෙන බව ඔයාට දැනේවි. 

ඔයාගේ ඇතුළාන්ත ලෝකය ගැන සැලකිලිමත් වෙන්න. බාහිර ලෝකයත් සැහැල්ලු බව ඔයාට විඳගන්න ලැබේවි.

.

.

.

~ Extracted and translated from the page "Buddhism"

අමාරු වෙලාවක වුණත් ආදරය තෝරගන්න

කවදාවත් රණ්ඩු කර නොගැනීම, හැම දේකටම එකඟවීම සහ සර්ව සම්පූර්ණව ජීවත් වීම සැබෑ ආදරය එක්ක සම්බන්ධයක් නෑ. ආදරය කියන්නෙ දේවල් වඩාත් අපහසු වෙනකොට ඔයා කරනදේ ට.

තරහව එනකොට මමත්වය මුමුණනවා : මෙතනින් නතරවෙන්න, අතහැරල යන්න, ආපහු රිදවන්න කියලා. ඒත් ආදරය කතා කරන්නෙ වෙනස් විදිහකට: ඇහුම්කන් දෙන්න, අතනොහැර ඉන්න, මොනාවුණත් රැකබලා ගන්න. මොකද ඇත්ත ආදරයක් නම් ඒක ඉක්මණින්ම නැතිවෙලා යන්නෙ නෑ. කුණාටුවක් මැද්දෙ වුණත් ඒක නොසැලී පවතිනවා. 

තරහෙන් ඉන්න වෙලාවකත් කෙනෙකුව රැකබලා ගන්නව කියන්නෙ තාවකාලික හැඟීමකට වඩා ඒ බැඳීම ඔයාට වටිනව කියන එක. එහෙම වෙනකොටයි ඔයා ගැටීම වෙනුවට සම්බන්ධකම වැදගත් කියලා සලකන්නෙ, වාද කරලා දිනනවා වෙනුවට තේරුම්ගැනීම තෝරාගන්නෙ. අහංකාරයට වඩා සාමය අගය කරන්නෙ. 

අපි වාදවිවාද කරගන්න දේවල් දවසෙ අන්තිමට මැකිලා යනවා, ඒත් ඒ අපහසු වෙලාවන් වලදී අපි අනෙකාට සලකපු විදිහ මතකයක් විදිහට හැමදාම රැඳිලා තියනවා. ඔයාගෙ වෛරයට වඩා ඔයාගේ ආදරයට විශාල වෙන්න ඉඩ දෙන්න. සම්බන්ධකම් දුෂ්කරතාවන් හරහා පවතිනවා විතරක් නොවෙයි, ඒවා වර්ධනය වෙන බව ඔයා තේරුම් ගනීවි. 

අමාරු වෙලාවක වුණත් ආදරය තෝරගන්න. අපේ තියන ගැඹුරුම බලය රඳාපවතින්නෙ එතන.

~ Extracted and translated from the page "Buddhism"

The Life of Chuck (2024)

බුදුන් වහන්සේ වතාවක් කියල තියනවා මම බඹයක් පමණ මේ ශරීරය තුළ මුළුමහත් ලෝකයම පනවමි කියලා. (මේ කතාව ඇතුළත් වෙන්නේ ත්‍රිපිටකයේ සූත්‍ර පිටකයේ රෝහිතස්ස සූත්‍රයේ. රෝහිතස්ස නම් දේවපුත්‍රයෙක් සහ බුදුන් වහන්සේ අතර ඇති වෙන සංවාදයක අතර දී මේ කාරණාව මතුවෙන්නෙ. රෝහිතස්ස වරක් භාවනා කරල සිත දියුණු කරගෙන ඊතලයක වේගයෙන් විශ්වය හරහා ගමන් කිරීමේ හැකියාව ලැබූ කෙනෙක්. විශ්වයේ කෙළවර හොයා ගෙන ඔය විදිහට අවුරුදු සීයක් ගමන් කරලා කෙළවරක් නොදැක මේ රෝහිතස්ස මියැදෙනවා. අවසානෙ දේව පුත්‍රයෙක් විදිහට ඉපදෙන මේ රෝහිතස්ස තමයි බුදුන්වහන්සේ ගෙන් ලෝකයෙ කෙළවර ගැන අහන්නෙ. ඊට දෙන පිළිතුර අතරෙ උන්වහන්සේ කියනව බඹයක් පමණ මේ ශරීරය තුළ ලෝකයත්, එයින් මිදීමේ මාර්ගයත් පනවමි කියලා)

අපි අවට මුළුමහත් සියළු දේකම, මුලු විශ්වයම අරගත්තොත් මේකේ ආරම්භයක් අවසානයක් අගක් මුලක් කිසි කෙනෙකුට හිතා ගන්න බෑ. නමුත් අපි බාහිර ලෝකයේ විශ්වයේ කොයිතරම් දේවල් දැක්කත් ඇහුවත් බැලුවත් අපි ඒ දේ කරන්නෙ අපේ ඉන්ද්‍රියන් හරහා. පිටස්තර ලෝකය අපි තේරුම් ගන්නෙ අපේම මනසින්. අපේ මතක, සංවේදනා, අදහස් සිතුවිලි මේ හැම දෙයක්ම නිර්මාණය වෙන්නෙ බාහිරින් අපි ග්‍රහණය කරගන්න දේවල් එක්ක. මෙන්න මේවයින් හැදුණු විශ්වයක් ඇතුළාන්තයෙන් අපි ගොඩනගා ගන්නව. බඹයක් පමණ ශරීරයේ ලෝකයම පනවමි කියලා බුදුන් වහන්සේ කියන කතාව එහෙම අර්ථවත් කරගන්න පුලුවන්.  

එතකොට "මම" කියන්නේ නිකන්ම පුද්ගල චරිතයක් පමණක් නෙවෙයි. මගේ ජීවිතේ මම ලැබුව සමස්ත අත්දැකීම් වල එකතුව මං ඇතුළේ මේ මොහොතෙත් පවතිනවා. එකිනෙකට ප්‍රතිවිරුද්ධ ගති ලක්ෂණ මං ඇතුළේ එකට පවතිනවා. හරියට දේදුන්නක පාට හත වගේ එකිනෙකට වෙනස් ගතිගුණාංග සහිත නමුත් එක තනි පැවැත්මක් මම. ඇමරිකානු ජාතියේ කවියා විදිහට සලකන Walt Whitman ගේ Song of Myself කවියේ තැනක මේ ගැන කියැවෙනවා.

Very well then I contradict myself, 

I am large, I contain multitudes.

පොඩ්ඩක් හිතන්න "ගණකාධිකාරීවරයෙක්" කිව්වම හිතේ මැවෙන්නෙ කොයි විදිහේ රෑපයක් ද? එතකොට "නැට්ටුක්කාර ගණකාධිකාරීවරයෙක්" කිව්වොත්? හරියට කිරිහොදි සහ බෝල්ට් ඇණ වගේ නොගැළපෙන ඒ වුණත් හරි අපූරු පුද්ගල චරිතයක් එතනදි මැවෙනවා. මිනිස්සු සහ මේ මනුස්ස ජීවිතේ සරලවම ඒ වගේ පරස්පරතාවන් ගෙන් පිරිලයි පවතින්නේ. අපිට මිනිස්සුන්ව තේරුම් ගන්න බැරි ජීවිතේ තේරුම් ගන්නත් බැරි ඒක ඇතුළේ තියෙන මේ පරස්පර ස්වභාවයන් හින්දා. ඊළඟ මාසේ, හෙට දවසේ, නැත්නම් ඊළඟ තප්පරයේ ජීවිතේ අපිට අරගෙන එන්නෙ මොනවද කියන්න අපි දන්නෙ නෑ. නමුත් මේ තේරුම්ගන්න බැරි පටලැවිලි සහගත බව, ඉක්මණින්ම වියැකෙන සුළු බව සමහර වෙලාවකට ජීවිතේට වෙනස්ම ලස්සනක් අරගෙන එනවා. පොඩ්ඩක් හිතන්න හැම දෙයක්ම කෙළින් ඉරක් ගැහුවා වගේ නිශ්චිතයි නම්, අපේ ජීවිතේ අසීමිත කාලයක් පුරා පවතිනව නම් ජීවිතේ මෙච්චර වටිනා කමක් අපිට නොදැනෙන්න තිබ්බා. මේ වෙනස් කම් එක හිතින් බාර ගෙන එක මොහොතක් නෑර විඳගන්න එක තමා අපිට කරන්න පුළුවන් වැඩේ.

චිත්‍රපටියක පින්තූරයක් දාලා මෙච්චර ගොඩක් දේවල් කියන්නෙ ඇයි කියල හිතෙනව නම් මෙන්න මේ Life of Chuck කියන චිත්‍රපටියයි ඔය කාරණා ටිකයි අතරේ සම්බන්ධයක් තියනව. (විශේෂයෙන් මේ පින්තූරයම තෝරාගත්තේ චිත්‍රපටියේ මේ scene එකට මට පුදුම තරම් ආසා හිතුණ හින්දා. Pulp Fiction, La La Land වගේ චිත්‍රපටි වලට පස්සේ සිනමාව ඇතුළෙන් දැක්ක ලස්සනම Dancing scene එකක් මේක. කතාවට බලෙන් එල්ලපු කෘත්‍රිම දර්ශනයක් නොවී ස්වභාවික විදිහට කතාව ඇතුළෙන්ම මතුවන සහ කතාවට අදාළම scene එකක් හින්දා මේකේ ලස්සන තවත් වැඩිවෙනවා) කියල තියන දේවල් එක්ක Life of Chuck කියන්නෙ බරසාර, මහා දාර්ශනික, ඔලුව ඇතුළෙ සමනල් ගැට වැටෙන චිත්‍රපටියක් කියල හිතෙනව නම් ඒක වැරදියි. මේක එහෙම මහප්‍රාණ කතාවක් නෙමේ. මුලින්ම වෙන්නෙ මොනවද කියලා තේරුම් ගන්න බැරි වුණත් පස්සෙ හැම දෙයක්ම තේරුම් යන්න පටන් ගන්නවා. වෙලාවකට මියුසික් එකත් එක්ක අඩිය තියලා නටන්න හිතෙනව. තවත් වෙලාවක විශ්වයේ පැවැත්ම, පරිසර දූෂණය සහ මානව සංහතියේ ඉදිරි ගමන වගේ කාරණා ගැන අහස පොළොව ගැටලන්න කල්පනා කරන්න හිතෙනව. සරලව විඳින්න වගේම ගැඹුරට හිතන්න වුණත් කාරණා මේකෙ තියනවා. 

මේක මම දැකල තියන අමුතුම සහ වෙනස්ම වැඩක්. එහෙම වෙන්න එක හේතුවක් තියනව. ඒ තමා Stephen King. මේ චිත්‍රපටිය හැදිලා තියෙන්නෙ එයාගෙ කෙටි නව කතාවකින්. Stephen King මහත්මයගෙ පරිකල්පනය ගැන අමුතුවෙන් කියන්න ඕන නැහැනෙ. Green Mile, Shawshank Redemption, The Shining වගේ සිනමාව ඇතුළෙ සම්භාවනීය චිත්‍රපටි වල ඉඳලා Secret Window, It, The Mist, 1408, In the tall grass, The Monkey, Doctor Sleep වගේ චිත්‍රපටි ලයිස්තුවක්ම Stephen King ලියපු කතා මුල් කරගෙන නිර්මාණය වෙලා තියනව. අනෙක් හේතුව Mike Flanagan. මේ චිත්‍රපටියෙ තිර රචනාව සහ අධ්‍යක්ෂණය කරන්නෙ Mike. මෑත කාලෙදි කතා බහට ලක්වුණු horror/ thriller ගණෙයෙ රූපවාහිනී නාටක වුණු The Haunting of Hill House, Midnight Mass, The Fall of the House of Ushser කියන්නෙ Mike Flanagan ගේ අධ්‍යක්ෂණයෙන් නිර්මාණය වුණු ඒව. මේ දෙන්නම මින් පෙර කරල තියෙන නිර්මාණ දැක්කම මේකත් අමුතුම වැඩක් නොවුණොත් තමා පුදුම. අවසාන වශයෙන් The Life of Chuck කියන්නෙ මම බලපු වෙනස්ම සහ අමතක නොවෙනම සිනමා අත්දැකීමක් දුන්න චිත්‍රපටියක් බව කියන්නම්.

Sorry, Baby (2025)

 හැම හොඳ ප්‍රබන්ධයකින්ම කරන්නෙ අපිට අමතක නොවෙන චරිතයක් මුණගස්වන එක. නවකතාවකින් හරි කෙටි කතාවකින් හරි චිත්‍රපටියකින් හරි වෙන්නේ මෙහෙම එක චරිතයක් මතු කරලා අරගෙන එයාගේ විශේෂතා වගේම දුර්වලකම් එක්ක එයා ගේ සපත්තුවට බැහැලා ඇවිදන් යන්න ඉඩ සලස්වන එක. එයාගේ ඇස් දෙකෙන් ලෝකය දැකලා ඒ සිතුවිලි වලට එබීබලන්න දොරක් විවර කරලා දෙන එක. පොඩ්ඩක් හිතන්න ඇල්බෙයා කැමූ පිටස්තරයා නොලීවා නම් මාර්සෝ කෙනෙක්ව අපි දන්නෙ නෑ. මාර්කේස් කොළරා කාලේ ආලේ නොලීවා නම් ෆ්ලොරෙන්තිනෝ සහ ෆර්මිනා කෙනෙක්ව අපි දන්නෙ නෑ. කොනත් ඩොයිල් මහත්මයා රහස් පරීක්ෂක කතා නොලීවා නම් ෂර්ලොක් හෝම්ස් කෙනෙක් ගැන අපි අහලවත් නෑ. ඔය කාරණාව සිනමාවටත් පොදුයි. අපි බලන චිත්‍රපටි ඇතුලේ නොයෙක් චරිත අපිට මුණගැහෙනවා. සමහර චරිතවල තියන ගතිගුණාංගයන් එක්ක අපි ටිකක් වැඩිපුර අනන්‍ය වෙනවා. සමහර අයගෙ පෙනුම, හිතන පතන විදිහ වගේ දේවල් එක්ක අපි ටිකක් වැඩිපුර ඒ අය එක්ක බැඳෙනවා. 2025 අවුරුද්දට අදාළව එහෙම කෙනෙක් මට මුණගස්වපු චිත්‍රපටියක් ගැනයි මේ කියන්නෙ.

එයාගෙ නම ඇග්නස්. ඇග්නස් මට හමුවෙන්නෙ මේ අවුරුද්දෙ ආව Sorry, baby චිත්‍රපටියෙන්. ඇග්නස් ගේ චරිතය රචනා වෙන්නෙ, රඟදක්වන්නෙ, අධ්‍යක්ෂණය වෙන්නෙ එකම ගැහැනියක අතින්. Eva Victor ඇගේ නම. ඇමරිකානු රංගන පාසලක අධ්‍යාපනය ලබලා සිනමාවට පිවිසෙන Eva ගේ කුළුඳුල් සිනමා රචනය සහ අධ්‍යක්ෂණය තමා Sorry, baby. මේ කතාව ලියන්න ඇයට මුල් වෙන්නෙ එයාම මුහුණදීපු එක් අත්දැකීමක් බවයි කියවෙන්නෙ. එහෙම බැලුවාම ඇග්නස් කියන්නෙ මුළුමණින් Eva ගේ ප්‍රතිනිර්මාණයක්. ඇගේම ආත්ම ප්‍රකාශනයක්.

ඇග්නස් කියන්නෙ කවුද? එයා මොනවද කරන්නෙ? ඇග්නස් ගේ ජීවිතේ වෙනස් අවධීන් තුනකුයි මේ චිත්‍රපටියෙන් අපිට දැකගන්න ලැබෙන්නෙ. ඈ ඉංග්‍රීසි සාහිත්‍ය විෂයය ඉගෙන ගන්නා ශිෂ්‍යාවක් ව ගෙවුණ අවධිය, එම විශ්ව විද්‍යාලයේම සාහිත්‍යය පිළිබඳ ආචාර්‍යවරියක් බවට පත්ව සිටින අවධිය සහ ඒ අතර සංක්‍රාන්ති සමයක්ව ගෙවුණ යුගය. වතාවක් ඇය ජීවිතේ එක්තරා අප්‍රසන්න අත්දැකීමකට මුහුණ දෙනවා. මේ අප්‍රසන්න දෙය සිදුවෙන්නෙ ඈ ප්‍රිය කරන කෙනෙක් අතින්. මේ සිදුවීම ඇයට ජීවිතේ පුරා දිගුකාලීනව බලපෑම් කරන ක්ෂිතිමය අත්දැකීමක් (Trauma) බවට පත්වෙනවා. ක්ෂිතිමය ඇත්දැකීමක් නැත්නම් Trauma එකක් කියන්නෙ යම් පීඩාකාරී සහ අප්‍රසන්න සිදුවීමකට ප්‍රතිචාර විදිහට ඇතිවෙන හැඟීම් සමූහයක්, මනෝභාවයක්. සමහර විට මේක ශාරීරිකව සිද්දවෙන්නත් පුලුවන්. Trauma එක්කට මුල්වෙන්නෙ කෙනෙක් මුහුණ දෙන ප්‍රචණ්ඩකාරී සිදුවීමක්, අපයෝජනයක්, නොසලකා හැරීමක් වැනි තනි සිදුවීමක් නැති නම් සිදුවීම් මාලාවක්. මේ සිදුවීම නිසා ඇති වෙන බිය, අනාරක්ෂිත බව, අපහසුතාව දිගුකාලීනව මනස ඇතුලේ පවතිනවා. ඇග්නස් එවැනි තත්වයකටයි පත්වෙන්නෙ. නමුත් වැදගත් කාරණේ මෙන්න මේක. ඇග්නස් තමන්ගෙ පීඩනය තමන් ඇතුළෙම විඳ දරාගෙන තමන් සුවපත් වෙන්න උත්සාහ කරනවා මිස නැවත ලෝකයට පීඩාවක් වෙන්නෙ නැහැ. ඇතුළෙන්ම බිඳවැටුණු මිනිස්සු එක්ක වැඩකරන්න ගොඩක් වෙලාවට අපහසුයි. මොකද ඇතුළාන්තය අඳුරින් පිරුණු අය වටේ නිතරම පවතිනව යම් අඳුරක්. නමුත් ඇග්නස් ඒ තැනට වැටෙන්නෙ නෑ. ඇය මේ අඳුර ආලෝකයක් බවට පෙරළා ගන්නව. මම දකින ඇගේ විශේෂත්වය තමයි ඒක. ඒ වගේ ම මං හිතනව යහපත් මිතුරු ඇසුරත් ඇයට මෙතනදි බලපෑමක් කරනව කියලා. මූණට හිනා වෙලා නැති තැන දොස් කියන, වැරදිම හොයන මිතුරු වෙසින් එන සතුරන් වගේම ඉඳහිටක ඇවිත් උණුහුමක් දීලා යන කෙනෙක්, ඕනෑම දෙයක් බෙදාහදා ගත හැකි එකම විදිහට හිතන පතන මිතුරියක්, උදව් ඕනැ මොහොතක ලඟට ඇවිත් සහනයක් සැනසීමක් දීලා යන අහඹු මනුස්සයෙක්, ඇග්නස් ගේ ජීවිතේ මේ අය ඉන්නවා. ඇතුළාන්ත සුවපත් වීමකට මෙවැනි අය ගොඩක් වැදගත්.

Sorry, Baby චිත්‍රපටිය එක්ක සිනමාවට තවත් අලුත් වීරවරියක් ඇවිත් ඉන්නා බව නිවේදනය කරනවා. ඇය තමා Eva Victor. තිර රචනාව ලියලා ඒක අධ්‍යක්ෂණය කරන ගමන් තමන්ම ප්‍රධාන චරිතයත් රඟපාන එක ලේසි වැඩක් නෙමේ ඇත්තට. නමුත් මෙතනදි ඈ ඒ අභියෝගය සාර්ථකව ජය ගන්නවා. අධ්‍යක්ෂණය ගැන අත්දැකීමක් ලබාගන්න ඈ I saw the TV glow චිත්‍රපටියෙ දර්ශන තලයෙ හිටිය බව කියනවා. කොහොමින් හරි Eva ගෙ පළවෙනි වැඩෙ එයාගෙ ඊළඟ වැඩක් එන තුරු බලා ඉන්න සලස්වනවා. 2020 දි Nomadland හැදුව Cloe Zaho, 2017 දි Lady Bird හැදුව Greta Gerwig, 2023 Past Live හැදුව Celine Song වගේ මතක හිටින නිර්මාණ හරහා එළිදකින අධ්‍යක්ෂ වරියන්, නැතිනම් මෑත කාලීනව සිනමාවට ඇවිත් ඉන්නා කැපීපෙන තරුණ ගැහැනුන් අතරට Eva ගේ නමත් ඇතුළත් කරන්න දෙවරක් හිතන්න ඕන නැහැ.

නිල්පාට තිත් පෙළින් හෙළි වුණු රහස

 Émile Durkheim කියන්නෙ සමාජ විද්‍යාවෙ පීතෘවරයෙක් විදිහට සලකන කෙනෙක්. ඔහු ජීවත් වෙන්නෙ 19 වෙනි සියවසේ. Émile ඔහුගේ කෘතියක එක්තරා අපූරු ප්‍රකාශයක් කරල තියනව. ඔහු කියනවා දරුණු අපරාධ සමාජයෙන් නැත්තටම නැති වෙලා ගිය කාලෙක මොකක් වේවිද කියන දේ ගැන. අපරාධ, යුධ ගැටුම් ගැන අහන්නවත් ලැබෙන්නෙ නෑ. වංචා දූෂණ කියලා දෙයක් පවතින්නෙවත් නෑ. හැමෝම හැමකෙනෙකුටම ගරුත්වයෙන් සලකනවා මිස කොතනකවත් නරකක් නපුරක් නෑ. අපි ජීවත්වෙන සමාජය මෙහෙම තැනක් වෙනව නම් හැමෝම කිසිම ප්‍රශ්නයක් නැතිව සතුටින් ජීවත් වේවි නේද? අපි කවුරුත් කැමති සමාජය එහෙම තැනක් බවට පත් වෙනව නම්, නමුත් Durkheim ගේ උත්තරය ඔබ මම බලාපොරොත්තු වෙන විදිහෙ එකක් නොවෙයි.

ඒ ගැන කියන්න කලින් මම කැමතියි හාවඩ් විශ්වවිද්‍යාලයේ මනෝවිද්‍යාව සම්බන්ධ ආචාර්ය David E. Levari ඇතුළු කණ්ඩායමක් වතාවක් සිදුකළ එක්තරා පරීක්ෂණයක් ගැන කියන්න.  

David ඇතුළු කණ්ඩායමේ අරමුණ වුණේ මිනිස් මනසේ තිබෙන එක්තරා මනෝභාවයක් පිළිබඳව අනාවරණය කරගැනීම. පර්යේෂණයෙදි ඔවුන් සිදුකළේ මෙන්න මේ දෙය. පර්යේෂණයට ලක්වෙන අයට සිදුවුණා පරිගණක තිරයක් ඉදිරිපිට වාඩි වෙලා බලා ඉන්න. පරිගණක තිරයේ වර්ණ ගැන්වුව තිත් දාහකට ආසන්න ගණනක් වරින් වර දර්ශනය වුණා. මේ තිත් වර්ණ ගන්වා තිබුණේ නිල් පාට, දම් පාට සහ නිල් දම් අතර වර්ණ වලින්. පර්යේෂණයට ලක්වෙන අය ඉදිරියෙ බොත්තම් දෙකක් තිබුණා. එකක් Blue සහ අනෙක Not Blue විදිහට නම් කර තිබුණා. ඔවුන්ට කරන්න තිබුණේ නිල්පාට තිතක් තිරයේ පෙනුණ විට Blue බොත්තම ඔබන්නත් අනෙක් හැම තිතකටම Not Blue බොත්තම ඔබන්නත්. පෙනෙන විදිහට වැඩේ හරිම සරලයි. පරික්ෂකයින් මුලින්ම නිල්පාට තිත් වැඩිපුර තිරය මතට යොමු කළා. හැම කෙනෙකුම කිසිම ගැටලුවක් නැතිව ඊට ප්‍රතිචාර දැක්වුවා. නමුත් ඔවුන් ටිකෙන් ටික නිල් පාට තිත් තිරය මත පෙනෙන වාර ගණන අඩු කරලා නිල් සහ දම් අතර වර්ණ වැඩියෙන් තිරය මත පෙනෙන්න සැලැස්වුවා. එතනදි පරික්ෂණයට ලක්වුණු අය කළේ පැහැදිලිවම නිල්පාට විදිහට නොපෙනුණු වර්ණ පවා Blue නමින් නම් කරන එක. ඒ කියන්නෙ ඔවුන් දකින්න අපේක්ෂාවෙන් හිටි වර්ණය ක්‍රමයෙන් අඩුවෙද්දි ඊට සාපේක්ෂව දක්වන ප්‍රතිචාරය වෙනස් කරනවා වෙනුවට ඔවුන් ඒ වර්ණය හඳුනාගන්න ආකාරය වෙනස් කර ගත්තා. 

ඊළඟට මේ පරීක්ෂණයෙ ඊළඟ පියවර සිදුවුණා. පරීක්ෂකයින් පරිගණක තිරය මතට යොමු කළේ විවිධාකාර හැඟීම් පළ කරන මිනිස් මුහුණු වල පින්තූර. ඒවා තර්ජනාත්මක, මිත්‍රශීලී සහ කිසි හැඟීමක් පළ නොකරන විදිහට වර්ගීකරණය වුණා.  පරිගණක තිරය ඉස්සරහ තිබුණේ "තර්ජනාත්මක" සහ "තර්ජනාත්මක නොවන" විදිහට නම් කළ බොත්තම් දෙකක්. පර්යේෂණයට ලක් වුණ අයට කරන්න තිබුණේ තර්ජනාත්මක හැඟීමක් පළ කළ මුහුණක් දකිද්දී "තර්ජනාත්මක" කියන බොත්තම ඔබන්න. එහෙම නොවන හැඟීමක් පළ කරන මුහුණක් දකිද්දී "තර්ජනාත්මක නොවන" බොත්තම ඔබන්න. මෙතනදි පර්යේෂකයින් මුලින් තර්ජනාත්මක මුහුණු වැඩිපුර පෙන්වුවා. ඉන්පස්සෙ ක්‍රමයෙන් ඔවුන් තර්ජනාත්මක හැඟීම් පළ වන මුහුණු තිරයේ පෙන්වන වාර ගණන අඩු කළා. ප්‍රතිඵලය කලින් වතාවේ වගේමයි. තර්ජනාත්මක මුහුණු අඩුවෙන් දකිද්දි පර්යේෂණයට ලක්වුණු අය මිත්‍රශීලී මුහුණුවල පවා තර්ජනාත්මක බවක් දැක තිබුණා.

පරීක්ෂකයින් මේ ක්‍රියාකාරකම තවත් පියවරකට අරගෙන ගියා. මෙතනදි ඔවුන් පර්‍යේෂණයට ලක්වුණු අයට පෙන්වුයේ විවිධාකාර රැකියා යෝජනාවන්. සමහර ඒවා කිසිම සදාචාර සම්පන්න බවකින් තොරව ලියවුණ ඒවා වුණු අතරේ සමහර ඒවා ඉතාම සාමාන්‍ය සහ කිසිම වරදක් නැති ආකාරයෙන් ලියවී තිබුණා. ඔවුන්ට කරන්න තිබුණේ පරිගණක තිරයේ මතුවන මේ ලියවිලි සදාචාර සම්පන්න ඒවාද නැත්නම් එහෙම නොවන ඒවාද කියලා වර්ගීකරණය කරන්න. මෙතනදිත් මුලින්ම ඔවුන්ට දැකගන්න ලැබුණේ සදාචාරමය නොවන රැකියා යෝජනා වුණු අතරේ ක්‍රමයෙන් ඒවා තිරය මත දිස්වෙන වාර ගණන අඩු කරලා සාමාන්‍ය මට්ටමෙන් ලියවුණු ඒවා වැඩිපුර පෙන්වන්න පටන් ගත්තා. සිදු වුණේ පෙර සංසිද්ධිය මයි. පර්යේෂණයට ලක්වුණු අය සදාචාරමය නොවෙන ලිවීම් දකින්න ලැබුනවා අඩු වෙද්දී සමාන්‍ය ලිවීම් පවා සදාචාරමය නොවෙන විදිහට වර්ගීකරණය කරන්න පටන් ගත්තා. ඒ කියන්නේ සදාචාරමය නොවෙන දේවල් දකින්න ලැබෙනවා අඩු වෙද්දී ඔවුන් තමන්ට තිබුණ සදාචාර මිනුම්දඬු වෙනස් කරගන්න පටන් ගත්තා. 

පරීක්ෂකයින් තමන් අනාවරණය කරගත්ත කාරණය Prevalence-induced concept change යන නමින් හැඳින්වුවා. ඉන් කියවෙන්නෙ අපි ජිවත් වන වටපිටාව කොයිතරම් ආරක්ෂාකාරී සහ සාමකාමී එකක් වුණත් අපි අපේක්ෂා කරන්නෙ අනතුරුදායක දේවල් නම් අපිට ඒවා වැඩිපුර දකින්න ලැබෙන බව. එනම් කිසිම අනතුරක් නැති අතිශ්‍ය සාමාන්‍ය දේවල් පවා අනතුරුදායක විදිහට දකින්න අපි පෙළඹෙන බව.

ආයෙමත් Emile Durkheim ළඟට ආවොත් ඔහු කියන දේ මෙන්න මේ පර්‍යෙෂණ ප්‍රතිඵලය එක්ක හොඳින් ගැළපෙනවා. ඔහු කියනවා සමාජයෙ දරුණු අපරාධ නැති වෙන තරමට මිනිස්සු ඊට වඩා කුඩා දේවල් දරුණු මට්ටමෙන් සලකන්න පටන් ගනීවි කියල. ලොකු වැරදි නැති වෙන තරමට මිනිස් ස්වභාවයෙ තියන කුඩා දුර්වලකම් විශාල වැරදි විදිහට සලකන්න අපි පටන් ගනීවි කියලා. මනෝවිද්‍යාව ඇතුළෙත් කියන්නෙ මේ දෙය. අපේ මනස නිතර බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ අරමුණු වල ගැටෙන්න. අපේ මනස නිතරම යම් ප්‍රමාණයක පීඩනයක් ඉල්ලා සිටිනව. මේ විදිහට ලොකු පීඩනයක් මනසට දෙන්න දෙයක් නැති වුණාම සාමාන්‍ය දේවල් වලින් පවා මනස පීඩාවට පත්වෙනවා. ඒ කියන්නෙ අපිට තියන ප්‍රශ්නයේ ප්‍රමාණයට අපි ඒකට ප්‍රතිචාර දක්වනවා වෙනුවට අපි කරන්නෙ අපිට අවශ්‍ය පීඩනයේ ප්‍රමාණයට ප්‍රශ්නය ලොකු කර ගන්න එක. කෙනෙක් භෞතික වශයෙන් කොයිතරම් ලොකු දියුණුවක් ලැබුවත් මිල මුදල්, යාන වාහන කොයිතරම් ගොඩගහ ගත්තත් කිසිදාක මානසික සහනය ලැබෙන්නෙ නැත්තෙ ඒ හින්දයි. අපි ලෞකික මට්‍ටමෙන් කොයි තැනක හිටියත් අතෘප්තිය අපිව හොයාගෙන එනවා. මනස ඉල්ලා සිටින පීඩනය, ගැටුම බාහිරින් ලැබෙන්නෙ නැති වුණාම ඒ කියන්නෙ සියල් සපිරි ජීවිතයක් ලැබෙන තරමට ජීවිතේ තියන අතිශ්‍ය සාමාන්‍ය කුඩා දෙවල් අපිට පීඩා කරන්න පටන් ගන්නවා. ලෞකික ජීවිතේ දියුණුව ගොඩක් වෙලාවට මිනිස්සුන්ව ආත්මාර්ථකාමී සහ ළාමක බොළඳ අදහස් ඇති අය බවට පත් කරනවා. 

ඉංග්‍රීසි භාෂාවෙ වචනයක් තියනව Nitpicking කියලා. ඒ කියන්නෙ සාමාන්‍ය නොවැදගත් දේවල් වල පවා වැරදි හොයන එක. කෙස් ගහක අඩුපාඩුවක් පවා හොයමින් තර්ක කරන එක. කෙනෙකුගෙ, නැතිනම් මොකක් හරි දෙයක වරදක් හොයාගන්න ඕන නිසාම වැරදි හොයන එක. විවාහ ජීවිත ගත කරන අයට නැත්නම් දිගුකාලීන සම්බන්ධකම් ඇතුළේ ඉන්න අයට ගොඩක් ඔය අත්දැකීම ඇති. ගොඩක් වෙලාවට දෙදෙනෙක් අතරෙ එහෙම ලොකු ප්‍රශ්න ආරවුල් නැති වෙද්දි පොඩි දේවල් පවා වැරදියට පේන්න පටන් ගන්නව. මිනිස්සු කියන්නෙ සර්ව සම්පූර්ණ ජාතියක් නොවෙයි නෙ. දුර්වලකම්, අතපසුවීම් කාගෙ අතිනුත් වෙනව. ඉතින් සම්බන්ධකමක් හරිම සාමාන්‍ය විදිහට යනකොට මනසට අවශ්‍ය පීඩනය ලබා දෙන්න දෙයක් නැති වෙනකොට මේ වගේ සාමාන්‍ය දේවල් ලොකු වැරදි විදිහට සලකලා මතගැටුම් ඇති කර ගන්නවා. ඒ කියන්නෙ අපිට අවශ්‍ය පමණට අපි අපේ ප්‍රශ්නයේ ප්‍රමාණය සහ ඒකට දෙන අවධානය වෙනස් කර ගන්නවා. David E. Levari ඇතුළු කණ්ඩායම පර්‍යේෂණාත්මකව හොයාගත්තු කාරණාව මෙන්න මේක. Prevalence-induced concept change. නිල් පාට වැඩිපුර පේන්න නැති වෙනකොට දම් පාට පවා නිල් විදිහට හඳුනාගත්තා වගේ, තර්ජනාත්මක නොවෙන පින්තූර වැඩිපුර දකිද්දී සාමාන්‍ය පින්තූර පවා තර්ජනාත්මක විදිහට දකින්න පටන්ගත්තා වගේ අපේ මනස ඉල්ලා සිටින දේ අනුව අපි දකින දෙය වෙනස් කරගන්නවා. ඉතින් ලොකුවට අපේ මනසට පීඩනයක් ඇති කරන දේවල් ඇත්තටම එහෙම ඒවා නොවෙන්න පුළුවන්. අපි සමහර දේවල් ගැන අනව්‍ය තරම් කල්පනා කරමින් ලොකු කාලයක් ශ්‍රමයක් වැය කරනවා. සමහර විට ඒ දේවල් වල එහෙම හිත හිතා වදවෙන්න තරම් වටිනා කමක් නෑ. අපට කන්දක් විදිහට පේන දේ ඇත්තටම නිකම් පස් ගොඩැල්ලක් විතරක් වෙන්න පුලුවන්. මහ මුහුදක් විදිහට අපි හිතා ගෙන ඉන්න දේ පොඩි වතුර වළක් විතරක් වෙන්න පුලුවන්. අපි ලොකු අවධනය දීල තියෙන්නෙ සමහර විට ඇත්තටම එහෙම හිතන්න අවශ්‍ය නැති නොවටිනා ඒවට. ඒ නිසා දේවල් ඇති සැටියෙන් දකින්න පුරුදු වීම හැම අතින්ම වැදගත්. 

Materialist (2025)

විවාහය කියන්නෙ කොයි අතින් බැලුවත් හරි අපූරු දෙයක්. ඔයා තමන්ගෙ සහකාරයට විශ්වාසවන්ත වෙනවා, දුකේදිත් සැපේදිත් එයා ළඟින්ම ඉන්නවා කියලා ප්‍රසිද්ධියේම කියලා කොලේකත් අත්සන් කරලා පටන් ගන්න එකම සම්බන්ධකම ඒක විතරයි. වෙන කිසිම බැඳීමක් ඇතුළේ අනෙකා සම්බන්දයෙන් මේ වගේ දෙයක් ලිඛිතව සිද්ද වෙන්නෙ නැහැ. ඔයා මගේ යාළුවෙක් වෙන්නේ ඔයාට උදව් ඕන වෙලාවට මම ඔයාගෙ ළග ඉන්නවා, මිනිස්සු ඔයාට හිනා වෙද්දී ඔයත් මාත් එක්ක එකතුවෙලා මාත් උන්ට හිනාවෙනවාය කියලා කොලේක අත්සන් කරලා නෙමේ. නැත්නම් ඔයාව මම යාළුවෙක් විදිහට තෝරගන්නෙ ඔයාගෙ රස්සාව මොකක්ද, මාසෙ පඩිය කීයද, පදින වාහනේ සෙකන් හෑන්ඩ් ද, ගෙදර කාමරේ ඇටෑච් බාත්රූම් තියනවද කියලා හොයලා නෙමේ. නමුත් ප්‍රේම සම්බන්ධ කම්, යාළු මිත්‍රකම්, නොයෙක් හිතවත් කම් මේවා ඇතුළේ යම් අප්‍රකාශිත ගිවිසුම්ගත වීමක්, එකඟතාවක් තියනවා. ඒවා කොහේවත් ලියලා නැහැ. අපි ඒ බැඳීම්වලට අවංකයි නම් වචනෙන් ප්‍රකාශ නොවෙන මේ එකඟතාවන් කොන්දේසි විරහිතව අපි පවත්වාගෙන යනවා. ඒ වගේ මිත්‍ර සම්බන්ධකමක් ජීවිතේ ඇතුලේ ඇති වෙන්නේ නිරායාසයෙන්මයි. කෙනෙකුගේ අදහස් සිතුම් පැතුම් අපිට සමීපව දැනෙනවා නම්, ඒ පුද්ගලයා එක්ක අදහස් හුවමාරු කරගන්න එක පහසුවක් නම් ස්වභාවයෙන්ම ඒ වගේ දෙන්නෙක් අතරේ කිට්ටු හිතවත්කමක් ඇතිවෙනවා. මේ සම්බන්ධකම් ජීවිතේ ඇතුළේ කොයිතරම් දුරක් යනවද කියන දේ තීරණය වෙන්නේ අර අප්‍රකාශිත ගිවිසුම කොයිතරම් දුරට මේ අය සපුරාලනවද කියන දේ උඩ තමා. නමුත් විවාහය කියන තැනට ආවම, ඉතිහාසය ඇතුළේ විවාහය කියන එක සමාජ චාරිත්‍රයක් බවට පත්වෙනකොට එතෙක් වචනෙන් ප්‍රකාශ නොවුණු එකඟතාවක් විදිහට පැවතිච්ච මේ විවාහය ඇතුළට ලිඛිත ගිවිසුම් ගත වීම අනිවාර්ය අංගයක් විදිහට එකතු වෙන්න ඇති. 2025 ආව Materialist චිත්‍රපටිය පටන්ගන්නේ විවාහයේ මේ ඉතිහාසගත පසුබිම ගැන පොඩි ඉඟියක් ලබා දීලා. මේ Film එක නූතන සමාජේ මිනිස්සු භෞතික ජීවිතේ ගොඩනගාගන්න තරගෙට දුවන අතරේ විවාහ වෙන්න කෙනෙක් හොයාගැනීම කියන ප්‍රශ්නේ විසඳාගන්නෙ කොහොමද කියන කාරණේ මුල් කරගෙන හැදුන එකක් බව මං හිතනවා.

කසාද බඳින්නෙ ඇයි කියන ප්‍රශ්නෙට අවධානෙ යොමුකළොත් මේකට නොයෙක් අය ගාව නොයෙක් විදිහෙ උත්තර දෙන්න පුලුවන්. වයසට ගියාම වතුර ටිකක් හරි දෙන්න කෙනෙක් ඉන්න ඕන හින්ද, ලස්සනට ඇඳල ලොකු වෙඩින් එකක් ගන්න ආස හින්ද, අම්ම තාත්ත කියන හින්ද වගේ තැනක ඉඳන් කවුරු හරි කෙනෙකුට ආදරේ හින්ද සහ ඒ ආදරේ මනුස්සයා එක්ක හැමදාම ළඟින් ඉන්න ලැබෙන හින්ද කියන තැන දක්වා පරාසයක උත්තර ඒ අතර තියේවි. සමහර විට කෙනෙකු ගාව ඔය ප්‍රශ්නෙට හරි උත්තරයක් නැති වෙන්නත් පුලුවන්. නමුත් තමන් කසාද බඳින්න හොයන්නෙ කොයිවගේ කෙනෙක්ද, නැත්නම් තමන් කවද හරි බඳින කෙනා ගාව තියෙන්න ඕන කොයි වගේ දේවල්ද කියල හොයල බැලුවොත් මම හිතන්නෙ වැඩි දෙනෙකුට මේ ගැන අදහසක් තියනවා. අඩි හයක් උස, හම සුදු පාට, බඩ තිබීම හෝ නැති වීම, කෙට්ටුවීම, අධ්‍යාපන සුදුසුකම්, රස්සාව.. ඔය වගේ දේවල් ඒ අතර තියනව. ඉතින් ගොඩක් අය බලාපොරොත්තු වෙන්නෙ ඔය හැමදේකින්ම සියල් සපිරි කෙනෙක්ව හොයාගන්න එක තමා. සමහර වෙලාවට එහෙම හොයලා හොයලා ජීවිතේ තරුණ කාලෙ එහෙම හොයමින්ම ගෙවලා දාපු අයත් ඉන්නවා. ඕක ජීවිතේටම එකපාරක් ගන්න බලාපොරොත්තු වෙන තීරණයක් නෙ ඉතින් හොයන්නෙ නැතිව බැහැ තමා. ඔය ප්‍රශ්නෙ දිහා වෙනත් මානයකින් බැලුවොත් මම හිතන්නෙ ඔය කෙනා හොයාගන්න ඒක පහසුවක් වේවි කියලා. හිතන්න හෙට දවසෙ ඉඳන් ආයෙ මැරෙනකම්ම ජීවත්වෙන්න ඕන එක මනුස්සයෙක් එක්ක. ඉතින් එහෙම ජීවිතේ ගෙනියන්න නම් ඒ මනුස්සය කොයි වගේ කෙනෙක් වෙනව නම් ද වඩාත් හොඳ?

කසාද බඳින්න කෙනෙක් හොයනවා කියන්නෙ ජීවිතේටම බලපාන ලොකු තෝරාගැනීමක් හින්දා එතනදි කෙනෙකුට ගැළපෙන කෙනෙක් හොයාගන්න උදව්වෙන එක වෘත්තීයක් විදිහට කරන කට්ටියක් ඉන්නවා. ලංකාවෙ අපි මේකට කියන්නෙ මගුල් කපුකම කියල, ඇමරිකාවෙ නම් ඕකට කියන්නෙ matchmaking කියලා. මේ matchmakers ලා ගාව එයාලගෙ සේවා දායකයින්ගෙ විස්තර ඇතුළත් තොරතුරු ගොනුවක් තියනවා. ඉතින් මට ජීවිත සහකාරයෙක් හොයාගන්න ඕන නම් කරන්න තියෙන්නෙ ඊට අදාළ මුදලක් ගෙවලා මගෙ විස්තර ටික matchmaker කෙනෙකුට දෙන එක. එයාලා එතකොට මම බලාපොරොත්තු වෙන විදිහෙ ගතිගුණාංග තියන කෙනෙක් මගෙ කැමැත්ත අකමැත්ත අනුව තෝරගෙන අපි අතරේ date එකක් සංවිධානය කරනවා. එතනදි මාත් මට එයාල තෝරාදෙන සහකාරයත් එකිනෙකා ගැන දක්වන්නෙ කොයිවගේ ආකල්පයක්ද, ඒ කියන්නෙ පළමු හමුවීමෙන්ම සරලවම එයා ගැන මගේ මොකක් හැරි කැමැත්තක් ඇති වෙලා තියනවද කියන දේ ගැන හොයා බලනවා. එතින් එහෙම දෙයක් තියනව නම් මේ දැන හැඳුනුම්කම ඉදිරියට පවත්වගෙන යන්න මට පුලුවන්. Matchmaker ලා එතනදි අපි ලබන සාර්ථකත්වය ගැන අවධානයෙන් ඉන්නවා. කොහොම හරි මේ හමුවීම අවසානයෙදි විවාහයෙන් කෙළවර වෙන බවට සහතික වීමයි Matchmaker ගෙ රාජකාරිය. 

Lucy කියන්නෙ මේ වගේ Matchmaker කෙනෙක් විදිහට වැඩකරන ගෑනු ලමයෙක්. අනික් අයට කසාද බඳින්න උදව් කළාට Lucy තාමත් තනිකඩයි. පොඩ්ඩක් ඉන්න... ලුසී වගේ ලස්සන හැඩ ගෑනු ළමයෙක් (ලුසී ගෙ චරිතෙ කරන Dakota Johnson මාරම ලස්සනයි මට නම් මේ ෆිල්ම් එක ඇතුළෙ) ඔච්චර කාලයක් තනිකඩව ඉඳීවි කියල හිතන්න පුලුවන් ද.. ඇත්තටම එහෙම බැහැනෙ..  මේ පෝස්ටර් එකෙන් පෙන්නුම් කරන ආකාරයට Lucy ගේ ලෝකේ පෙම්වතුන් දෙන්නෙක් අතරේ දෝලනය වෙන එකක්.

පළමු වැන්නා, John හෙවත් දුප්පත් අසරණ තරුණයා. John තමා Lucy ගෙ පළමු ප්‍රේමවන්තයා. Lucy මැච්මේකිං පටන් ගන්න කලින් නිළියෙක් විදිහට වැඩ කරලා අසාර්ථක වුණු කෙනෙක්. John ඉන්නෙත් ඒ බෝට්ටුවෙ මයි. මම කියන්නෙ රඟපෑම කියන එක ජීවිතේ ලොකුම හීනයක් කරගෙන අන්තිමේ හරිහමන් වැඩකුත් නැතුව අතේ සතේ නැති ගාණට වැටිලා නමුත් රඟපෑමේ හීනය අත නොහැර සිටින්නන් ගේ බෝට්ටුවෙ... John ගෙ මේ ආකල්ප හින්දා Lucy රඟපෑමත් John වත් මේ දෙකම එකපාර අතහැර දමලා යනවා. නමුත් ජීවිතේ වෙනස්ම කාල රේඛාවක දි John සහ Lucy ආයෙමත් එකිනෙකා මුණගැහෙනවා. 

ඊළඟට දෙවැන්නා, සියල් සපිරි Harry. හැරී ට Lucy ව මුණ ගැහෙන්නෙ Lucy ගේ වෘත්තීය ජීවිතේ වැදගත් තැනකදි, ඒ කියන්නෙ wedding එකකදි. Harry ට අවශ්‍ය විවාහ වෙන්න කෙනෙක් හොයා ගන්න. Harry ඒකට උදව් පතන්නෙ Lucy ගෙන්. ඒක වෘත්තීමය උදව්වක් වුණත් Lucy තේරුම් ගන්නවා Harry කියන්නෙ කෙනෙකුට කලාතුරකින් මුණගැහෙන ජාතියේ දුර්ලභ පිරිමියෙකු බව. ඒකට හේතුව Harry කියන්නෙ කිසිම දේකින් අඩුවක් පාඩුවක් නැති පුද්ගලයෙක්. Harry එන්නෙම සල්ලිකාර පවුලකින්. සල්ලි පැත්තෙන් එයා ඉන්නෙ ඉහළම උඩම තැනක. එතකොට අනික් පැත්ත. මනුස්ස පැත්ත? උතුරන්න සල්ලි තියන පසුබිමකින් එන ගොඩක් මිනිස්සුන්ගෙ මනුස්ස ගති ගුණාංග අඩුයි, ලොකුකම වැඩියි, මෝඩයි... ඒත් පුදුමෙකට Harry ට නම් ඔය දුර්ගුණාංග එකක්වත් පිහිටලා නෑ. Harry බොහොම කාරුණිකයි, විනයගරුකයි, කඩවසම්, බුද්ධිමත්, උගත්.. පිරිමියෙකුට තියෙන්න ඕන හොඳ ගුණාංග ඔක්කොම කියන්න.. Harry ගාව ඒ හැම දේම තියන බව සහතිකයි. ඉතින් එහෙම පිරිමියෙක් බඳින්න කෙනෙක් හොයන්න තමන් ගාවට එද්දි ඒ මනුස්සයව තෝරා නොගෙන ඉන්න Lucy ට හේතුවක් තියෙන්න විදිහක් නෑ. 

Lucy, Harry සහ John කියන තුන්දෙනා අපිට මුණගැහෙන්න 2025 අවුරුද්දෙ ආව Materialists චිත්‍රපටිය ඇතුළෙ. මේකෙ අධ්‍යක්ෂණය සහ තිර රචනාව 2023 අවුරුද්දෙ ආව Past Lives නිර්මාණය කළ Celine Song ගෙ. Past Lives කියන්නෙ ඒ අවුරුද්දෙ විතරක් නෙවෙයි, බලන්න ලැබෙන හොඳම වර්ගයෙ Romantic චිත්‍රපටියක්. Materialists කියන්නෙ Celine Song ගේ දෙවනි වැඩේ. පළවෙනි චිත්‍රපටියෙන් ගොඩනගාගත්ත සාර්ථකත්වය දෙවනි චිත්‍රපටියටත් ඈ අරගෙන්න එන්න සමත්වෙලා තියනව මට අනුව නම්. Romantic Drama එකක් විදිහට මේක කිසිම කම්මැලි කමක් නැතුව බලා ඉන්න පුළුවන් ලස්සන, සුන්දර Feel Good වර්ගයේ චිත්‍රපටියක්. අනිත් දේ මේක ප්‍රේමය සහ විවාහය මූලික කරගත්ත මනුස්ස සම්බන්ධ කම් ගැන හිතට දැනෙන්න කතා කරනවා. මිනිස්සු කොයිතරම් සර්ව සම්පූර්ණ වෙන්න උත්සාහ කළත්, කසාද බඳින්න කොයිතරම් සම්පූර්ණ කෙනෙක්ව හෙව්වත් අවසානෙ කවුරුවත් මේ පරිපූර්ණත්ව ලබා ගන්නෙ නෑ. එහෙම පරිපූර්ණ සහකාරයෙක්ව කවදාවත් කාටවත් ලැබෙන්නෙත් නෑ. මොකද මිනිස්සු ගාව අනිවාර්යයෙන්ම අඩුපාඩු තියනව. එහෙම නැති කෙනෙක් ඉන්න විදිහක් නෑ. ඉතින් එහෙම අඩුපාඩු තියන කෙනෙකුට මුලිනුත් කිව්වා වගේ සැපේදිත් දුකේදිත් වෙනසක් නැතිව එකට ඉන්නවා කියලා ලිඛිතවම පොරොන්දු වෙලා ජීවිතේම බාරදෙන්නෙ කොහොමද?? අඩුපාඩුකම් මනුස්ස දුර්වලකම් තියන දෙන්නෙක් දුක සැප බෙදාගෙන එකට ජීවිතේ ගෙනියන්නෙ කොහොමද?? නූතන විවාහය කියන කාරණේට ආවම, Materialist චිත්‍රපටිය එක අතකට මේ ප්‍රශ්නෙට උත්තරයක් හොයාග්නන දරලා තියන උත්සාහයක්. 

මුලින්ම කිව්වා වගේ Dakota Johnson ගේ ආකර්ශණීය බව චිත්‍රපයටියෙන් ඇස් එළියට ගන්න නොහිතෙන්න බලපෑව ප්‍රධාන සාධකයක්. ඊළගට Chris Evans කැප්ටන් ඇමරිකා චරිතෙන් මිදිලා මේ වගේ චිත්‍රපටිවලිනුත් දැකගන්න ලැබීම සතුටක්. අනික Pedro Pascal මේ දවස්වල ටිකක් දකින්න ලැබෙනවා වැඩි දෝ කියල හිතෙන තරමට නිතර පේන මුණක් බවට පත්වෙලා තියනව වුණත් මේකේ Harry ගේ චරිතයට බොහොම හොදින් Pedro ව ගැළපෙනවා කියලා හිතෙනවා. අවසානෙට, මේ අවුරුද්දට අදාළව දැනට ආව හොදම වැඩක් තමා Materialists කියන්නේ.