නුඹෙ කවි

මිතුර නුඹෙ කවි

ඔපදැමූ කැඩපත් මෙනි

පෙන්වාදෙන මට මා යලි..

දකිමි ඒ කවි තුළ මම ද

මා තුළ වෙසෙන තව බොහෝ අය ද..

Gravity (2013)

ඔහුටත් ඇයටත් පැවරී තියෙන්නෙ පෘථිවි කක්ෂයේ පිහිටුවා ඇති හබල් දුරේක්ෂයේ අලුත්වැඩියා කටයුතු කිරීමේ රාජකාරිය. ඔහු අත්දැකීම් බහුල සුප්‍රකට ගගනගාමියෙක් වුණත් මේ ඇගෙ නම් මුල්ම අභ්‍යවකාශ ගමන. හාත්පස කෙළවරක් නොපෙනෙන අනන්ත අවකාශය. ඈත නිල් කොළ පාටින් බබලන පෘථිවිය. මේ දර්ශනය සාමාන්‍යයෙන් කෙනෙකුට ජීවිත කාලයෙදි දකින්න නොලැබෙන එකක්. මේ පසුබිමේ, ඔවුන් දෙදෙනා තමන්ට නියමිත කටයුත්තේ නියැලි ඉන්න අතරෙ ඔහු ඇයට කියනව කතාවක්. ඔහු තරුණ වයසේ ලැබූ එක් අත්දැකීමක්. නමුත් ඒ කතාව අවසාන කරන්න ඉඩක් ලැබෙන්නෙ නෑ. ඔවුන් දෙදෙනා අතරින් හමා යන්නේ අවකාශ සුන්බුන් රැගෙන වේගයෙන් හමා එන සුළඟක්. දෙදෙනාම විසිරී යනව පෘථිවි කක්ෂයේ ඈතට. ඔවුන් දෙදෙනා රැහැනකින් සම්බන්ධ කර ඇති නිසා ඔවුන් එකිනෙකාගෙන් ඈතට විසිරි යන්නෙ නෑ. සුළඟට හසුවුණු අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානයට ක්‍රමයෙන් ඔවුන් පැමිනෙනව. ඉන් සැහෙන ප්‍රමාණයක් විනාශ වී ගිහින්. සුළඟේ ගසා ගෙන යන දෙදෙනා කුමන හෝ තැනකින් අල්ලාගන්න උත්සහයක යෙදෙනව. නමුත් ඒ උත්සහය සාර්ථක වෙන්නෙ නෑ. අවසානෙ ඇගෙ පාදයක් පැරෂුටයකට සම්බන්ධ කර ඇති රැහැන් ගොඩක පැටලෙනව. හමා එන සුළඟට ඔහුත් ඇයත් සබැඳුණු රැහැන බිඳෙනව. ඇය එක අතකින් බිඳුනු රැහැනෙ පසෙකින් ග්‍රහණයට ගන්න සමත් වෙනව. එහි අනෙක් පස ඔහු දරා ඉන්නා ආතතිය නිසා ක්‍රමයෙන් ඇය පැටලුනු රැහැන ගිලිහන්න පටන් ගන්නව. "මාව අතහරින්න" ඔහු කියනව. "මාව අතහැරල ඔයා ජීවිතේ බේරගන්න". නමුත් ඇය අතහරින්න සූදානම් නැහැ. "අතහරින්න අවශ්‍ය මොහොතේදි අතහරින්න ඔයා ඉගෙනගන්න ඕන" ඔහු ගෙ වචනයට ඇය නම් අවනත වෙන බවක් පෙනෙන්න නැහැ. ඇයට අවශ්‍ය ඔවුන් දෙදෙනාගේ ම ජීවිත ගලවා ගන්න මිසක් අතහරින්න නොවෙයි. නමුත් ඈ තවදුරටත් රැහැන ග්‍රහණය කරගෙන සිටියොත් වෙන්නෙ ඔවුන් දෙදෙනාම වැනසී යාම. ඇය අතනොහරින බව වටහගන්න ඔහු රැහැනත් තමාත් අතර ඇති සම්බන්ධකය බිඳ දමනව. සීමාවක් නොපෙනෙන ඈත අවකාශයේ පාවී යන ඔහු අඳුරේ නොපෙනී යනව. ඔහුගෙ බරින් මිදුනු නිසා ඇයගේ ජීවිතය බේරෙනව. 

මේක 2013 තිරගත වුණු gravity චිත්‍රපටයෙ එක් සිදුවීමක් පමණක් වුණත් මේක මට චිත්‍රපටයක දැකපු අමතක නොවෙන අවස්ථාවක්. මිනිස්සු ජීවිතේට අල්ලල බැඳ තබන නැත්නම් ජීවිතයෙන් එලියට තල්ලු කරන ප්‍රබලම සාධකය මනුස්සය බැඳීම් බව මේ තරම් ලස්සනට පෙන්වා දුන්නු වෙන තැනක් නැති තරම්. හිතල බැලුවොත් විශ්වයෙ සියලු දේ පවතින්නෙ කුමක් හෝ තවත් වස්තුවකට තිබෙන සම්බන්ධතාව මත. සෞරග්‍රහ මණ්ඩලය පවා පවතින්නෙ ඊට අයිති සියලු ග්‍රහයන් සහ සූර්‍යයා අතර ඇති බැඳීම හින්ද. මිනිස්සු තමන්ගෙ නිවහන වුණු පෘථිවිය අතහැරල අවකාශය පුරා සැරිසැරුවත්  ඔවුන් බැඳී ඉන්නව මේ මහ පොළව මත යම් තැනකට. ඇත්තට පෘථිවියේ තිබෙන සැබෑම ගුරුත්වාකර්ෂණ බලය මනුස්සය බැඳීම් ද කියල හිතෙනව.

Gravity චිත්‍රපටය ගැන කතාකලොත් මේක කොහොම නිර්මාණය කලාද කියල හිතාගන්න බැරි මට්ටමේ එකක්. ඈත නිල් කොල පාටින් බබලන පෘථිවිය දර්ශනය වෙන පෘථිවි කක්ෂය. ඒ වටා අවකාශයේ පාවී යන ගගනගාමීන් හරහා මෙහෙයවෙන කැමරා ඇස. මේ අරුමැසි වටපිටාව නරඹන්නන් ඉදිරියේ මවන්නෙ විස්මයජනක රූප මාලාවක්. පසුතල නිර්මාණ, රූගත කිරීම් ඇතුලු චිත්‍රපටයෙ සියලු කටයුතු නිමා කරන්න වසර හතරකට වඩා ගතවී තිබෙන බවයි සඳහන් වෙන්නෙ.

 මේ කරුණු කාරණාවලට අමතරව Gravity චිත්‍රපටය අංශ ගණනාවකින්ම ඉතිහාසයගත එකක්. මෙතෙක් ලෝකයේ වැඩිම වියදමක් දරා නිපදවු සිනමා නිර්මාණ අතරට Gravity චිත්‍රපට එකතු වී තිබෙනව. ඒ වියදම ඉන්දියාවේ අභ්‍යවකාශ මෙහෙයුම් සඳහා වැයකරන මුළු මුදල් ප්‍රමාණයටත් වැඩි බවයි කියවෙන්නෙ. චිත්‍රපටයක් සඳහා නිලියක් විසින් අය කල විශාලම මුදල වෙන්නෙත් Gravity ප්‍රධාන චරිතය වෙනුවෙන් සුප්‍රකට හොළිවුඩ් නිළි Sandra Bullock විසින් අය කල ඩොලර් මිලියන 70 ක මුදල. වැඩිම ඔස්කාර් සම්මාන ගණනකට නිර්දේශ වුණු චිත්‍රපට අතරේ රැඳෙන Gravity ඉන් සම්මාන 7 ක් දිනාගනිමින් වැඩිම සම්මාන ගනනක් හිමි කරගත් චිත්‍රපට අතරට එක් වෙනව. 

Gravity අධ්‍යක්ෂණය කරන Alfonso Curon මැක්සිකෝවෙන් හොලිවුඩයට පැමිණ සිනමා ලෝකය ජයගත්තෙක්. Children of men, Harry potter and the prisnor of Azkhaban, Roma ඔහු අතින් නිමැවුණු සිනමාපට කීපයක්. කුඩාකල පටන්ම ඔහු අභ්‍යවකාශගාමියෙක් නැත්නම් චිත්‍රපට අද්‍යක්ෂවරයෙක් වෙන්න සිහින දුටු බවයි කියවෙන්නෙ. Gravity චිත්‍රපටයෙන් ඔහු මේ සිහින දෙකම එකතැනට ගෙනඑනව. Sandra Bullock සහ George Clooney නම් හොළිවුඩයේ ගිනිසිළු දෙක මේ චිත්‍රපටය ඇතුලෙ දැකගන්න ලැබෙන්නෙ වෙනස්ම ආකාරයෙ වටපිටාවක් ඇතුලෙ. නිෂ්ශබ්දතාව පිරුණ, අනතුරු බහුල, අඳුර රජයන අභ්‍යවකාශයෙ drama/ thriller රසය වඩියෙන් මතුවන සිනමා අත්දැකීමකයි ඔවුන් අපිට මුණගැහෙන්නෙ. පොළවෙන් ඈත අවකාශයක පොළවේම ජීවිතය ප්‍රතිනිර්මාණය  වීම චිත්‍රපටය ඇතුලෙ කොයිතරම්  උත්ප්‍රාසාත්මක ද...

හිස්තැන

මේ තරම් විසිරුණු අහසක

මේ තරම් විසල් හිස් ඉඩකඩක

කවුරු තිබ්බාද තරු තැන තැන 

අපිළිවෙලට..

එකිනෙකා නාඳුනන 

තැනිත් තැන තනි තරු තිත්  යා කර

අඳිනු හැකි හැඩ රටාවකට

නමක් දෙනවා නම් ඔබ 

ඒ "ප්‍රේමය" විය යුතු ද?

හිතක් නැතුවා වාගේ

එයින් එක තරු තිතක්

කතා නොකරම ඇදන් වැටුන ම

අහස තරමේ හිස් තැනක්

ඉතුරු වෙන්නෙ ඒකද?

A short film about love (1988)

ගැහැනියත් පිරිමියාත් සදාකාලිකව එකිනෙකාට දුරස්ථ ගොඩනැගිලි දෙකක වාසය කරන්නන් දෙදෙනෙක්. ඔහුට ඇයවත් ඇයට ඔහුවත් දකින්න ලැබෙන්නෙ ගොඩනැගිලි දෙකේ එකිනෙකට මුහුණලා පිහිටා තිබෙන කුඩා කවුලු දෙකකින්. මේ කවුලුවෙන් මැවෙන ඇයගේ පිළිබිඹුව හරහා ඇය ගැන ඔහු දක්වන ආසක්තතාව ඔහුගෙ "ආශා" කලාපය වෙන අතරෙ ඒ ආශාව ඔහු අතේ තියන දුරදක්නයකට සම කල හැකියි. එතකොට ඔහුගෙ මේ නිරන්තර නිරීක්ෂණයට ලක්වෙන ඇයයි ඔහුගේ ආශාවේ වස්තුව බවට පත්වෙන්නෙ. දුරදක්නය හරහා ඔහුගේ දෑස් මත මැවෙන ඇය ඔහුගේ හඹායාම වෙනව. මේ දුරේක්ෂයෙන් ඔහුගේ දැක්මට අසුවන ඇය වටා ඔහුගේ සිහිනමය ෆැන්ටසික අඩවිය ගොඩනැගෙනව. නමුත් එක මොහොතක් තිබෙනව එකිනෙකට දුරස්ථව පිහිටි ඔහුගේ ලෝකයත් ඇයගේ ලෝකයත් ඒ දුර අතික්‍රමණය කරල වඩා සමීපව එකිනෙනාට සම්මුඛ වෙන. එනම් ඔහුත් ඇයත් අර දුර කවුලුවෙන් දකින ඡායාමය ස්වභාවයෙන් මිදිල තමන් ගේ ස්වරූපයෙන් එකිනෙකාට නිරාවරණය වෙන. අන්න ඒ මොහොතේදි ඔහුට හමුවෙන්නෙ අර ආශාවේ දුරේක්ෂයෙන් නැරඹූ ඇය නොවෙයි. ඊට වඩා හාත්පසින් වෙනස් මනුස්ස ස්වරූපයක්. මෙන්න මේ සත්‍ය ඔහුට දරාගන්න බැරි වෙන තැන අර මෙතෙක් ඇය ගැන දුටු ෆැන්ටසික සිහින එකින් එක බිඳ වැටෙන්න පටන් ගන්නව. 

ඇය ගැන ගත්තොත් ඇයට සිදුවෙන්නෙ ඔහුගේ ආශාවේ වස්තුව විදිහට ඔහුගේ දුරේක්ෂ දෘෂ්ටියට නතු වීමට. ඔහුගේ ෆැන්ටසික සිහිනය තමන් බව ඇය දන්නව. තවදුරටත් ඔහු තමාවෙන නතු කර ගැනීමේ වසඟය ඇය සතුයි. නමුත් ඇය, ඔහු දකින ආකාරයට, හුදෙක් ආශාවට ලක්වෙන වස්තුවක් පමණක් නොවෙයි. ඇයටත් තිබෙනව තමන්ගේම සිහින, තමන්ගේම බලාපොරොත්තු, තමන්ගේම ආශාවන්. ඇයට අවශ්‍යයි දුකෙන් වේදනාවෙන් පෙලෙන කල සැනසීමට හැකි යමෙක්, කඳුලු සලන මොහොතේ ඇගේ කඳුළු පිස දමන කාරුණික දෑතක්, හිසතබා ගන්න විශ්වාසවන්ත උරහිසක්. ඇයට අවශ්‍යයි ආදරය ලබන්න. ලැබන ආදරය පෙරළා ආදරය කරන්න. නමුත් ඇයත් ඔහුත් සම්මුඛ වන මොහොතේ ඇයටත් සිදුවෙන්නෙ තමන්ගෙ බලාපොරොත්තු බිඳදමා ගන්න. ගැහැනිය සහ පිරිමියා එකිනෙකාට සමීපව සම්මුඛව මුණගැසෙන බොහෝම බැඳීම් වල අඩු වැඩි වශයෙන් සිදුවෙන්නෙ මෙයයි.

පෝලන්ත සිනමාකරු ක්‍රිස්ටොෆ් කිස්ලොව්ස්කි 1988 වර්ෂයේ නිර්මාණය කරන A short film about love චිත්‍රපටය පදනම් වෙන්නෙ මෙන්න මේ සංසිද්ධිය මත. ඔහු විසින් නිමැවනු ලැබූ Dekalog නම් රූපවාහිනි කෙටි චිත්‍රපට මාලාවක හය වැන්න විදිහටයි A short film of love නිර්මාණය වෙන්නෙ. Dekalog චිත්‍රපට මාලාවට පදනම් වෙන්නෙ බයිබලයේ තිබෙන දස පණත. එනම් කිතුනු ආගමිකයන් අනිවාර්යයෙන් පිළිපැදිය යුතු නීති දහය. එක් එක් පණත තේමා කරගනිමිනුයි මේ එක් එක් චිත්‍රපටය නිර්මාණය වෙන්නෙ. A short film about love මින් හයවෙනි පණතට අදාල චිත්‍රපටය.

එකිනෙකට මුහුණට මුහුණ පිහිටා තිබෙන මහල් නිවාස දෙකක ජීවත්වන ගැහැනියක් සහ යෞවනයෙක් වටා මේ චිත්‍රපටය ගොඩ නැගෙන්නෙ. ඔහු ලඟ තිබෙනව බොහෝ දුර තිබෙන දේ පැහැදිලිව නිරීක්ෂණය කල හැකි දුරේක්ෂයක්. ඔහුගේ කාමරයෙ කවුලුවෙන් බැලුවාම ඇගේ කුටිය ඔහුට පෙනෙනව. ඔහු දිනපතා රාත්‍රී කාලයේ දුරේක්ෂය ආධාරයෙන් ඇය දිහා බලා ඉන්නව. නිතර ඇය දැකබලා ගන්නත් ඇයට සමීප වෙන්නත් ඔහු උත්සහ කරනව. 

සරල කතා පුවතක් ඉතාම සිනමාත්මක ආකාරයට රූප මාධ්‍යට හසු කරගන්න කිසලොව්ස්කි සමත් වෙලා තිබෙනව. විශේෂයෙන් සමීප රූප බහුලව භාවිතා කරමින් චරිතවල මුහුණෙන් කරන හැඟීම් ප්‍රකාශනයන් විශිෂ්ට අන්දමෙන් චිත්‍රපටයෙ නිරූපණය වෙනව. චිත්‍රපටයක් නරඹනවට වඩා සැබෑම සිදුවීමක් සංස්කරණයට ලක්වෙලා දෑස් ඉදිරිපිට මැවෙන බව ඔබට දැනුනොත් පුදුමයක් නැහැ.  ජීවිතේ අපි අත්දකින  අපි තුල තිබෙන  යථාර්ථයක් නැවත සිනමාරූපීයව අපිට සම්මුඛ කරවීම මේ චිත්‍රපටයෙන් කරන්නෙ. ඒ යථාර්ථය බාරගන්න අපි කොයිතරම් සූදානම් ද?

ඔබ වෙත එවූ කවි

සිහිල් පවනක ඔතා

ඔබ වෙත එවූ කවි

ඔබද පසු කරන්

ඈත යන හැටි..

The little things (2021)

සමහර වෙලාවට අපි අතින් දැනුවත්ව හෝ නොදැනුවත්වම සිදුවෙන කුඩා කුඩා දේවල් වලින් අපිටත්, අපි අවට සිටින අයටත් කරන්න පුලුවන් බලපෑම සෑහෙන විශාලයි. කෙනෙකුගේ ජීවිතය සම්පූර්ණයෙන් විනාශ කර දමන්නත් නැත්නම් කැඩී බිඳුණු ජීවිතයක් සුවපත් කරන්නත් මේ සමහර කුඩා දේවල් වලට තියන හැකියාව විස්මයජනකයි. මම හිතනව Little things චිත්‍රපටය පදනම් වෙන්නෙ මේ කාරණාව මත කියල. අබිරහස් මිනීමැරුම් ගණනාවක් සහ ඒවා සිදුකරන යම් නාඳුනන අපරාධකරුවෙක් සොයා යෑම වටා කතාව ගොඩ නැගුනත්, ඒ අබිරහස විසඳිමට වඩා චිත්‍රපටය ඇතුලෙ මතුකරන්නෙ ඒ පසුපස ලුහුබඳින රහස් පරික්ෂකවරු දෙපලකගේ ජීවිත අභ්‍යන්තරයන්. චිත්‍රපටයට ලැබෙන බොහොමයක් ඍණාත්මක ප්‍රතිචාරවලට හේතුවෙන්නෙ අබිරහස විසඳීමට වඩා වෙනත් මානයකට කතාවෙ අවසානය රැගෙන යාම නිසා බවයි මම හිතන්නෙ.

 කොහොම නමුත් මෑත කාලින සිනමාවේ ඉහළම ගණයේ රංගවේදීන් තිදෙනෙකුගේ (Denzel Washington, Rami Malek, Jerad Leto) සුසංයෝගය මේ චිත්‍රපටය සෑහෙන විශේෂ එකක් බවට පත්කර තිබෙනව. ඒ අතර Jerad Leto වඩාත් කැපී පෙනෙන බව කිවයුතුයි. භෞතික ස්වරූපයෙනුත්, හැඟීම් ප්‍රකාශනයෙන් සහ අනෙක් රංග වින්‍යාසයන්ගෙනුත් තමා නිරූපණය කරන චරිතය බවටම පත්වෙමින් රංගනයේ යෙදෙන ආකාරය ඔහුගෙන් දැකගත හැකියි. තමන්ව අමතක කර අදාල චරිතයට සමවැදෙන්න ඔහුගේ තිබෙන මේ චරිතාංග නළුවෙකුගේ ගුණාංගය මෙතැනදිත් Leto ඉතාම හොඳින් පවත්වා ගන්නව.

 සමස්තයක් විදිහට කුතුහලයට වඩා නාට්‍යානුසාරී බව මතු කරනකරන සහ තරමක් මන්දගාමි ස්වරූපයෙන් ගලා යන නමුත් අවසානයෙ හිතන්න යමක් ඉතිරිකර තබමින් අවසන්වන චිත්‍රපටයක් විදිහට නම් කල හැකියි.

ඔබ - මම

ඔබ වියළි කතරක්

මම 

බඳුන්ගත පතොක් පඳුරක්

සින්ඩරෙල්ලා..

නිමා වූ පසු සාදය

සොයා යමි වෙහෙසෙමි තවම

ඉතිරි වූ යම් දෙයක් ඇත්දැයි 

නුඹ ගැන..

සිටියත් බොහෝ අය අවට

සුළඟේ විසිරුණ පත් සේ 

තැන තැන..

කියා ගනු බැරි පාළුවකි

හාත්පස තැවරී තිබෙන...

බොහෝ දිගු සේ ය රැය...

අඳුරු ය.. ගැඹුරු ය...

නොඇසෙයි සංගීතය ද දැන්

අනවරත රැහැයි හඬ මිස..

සින්ඩරෙල්ලා නුඹ

තනි සපත්තුව රැගෙන ගිය...

පාද වැරදුණ නැටුමක

තාල අමතක ගැයුමක

සරදම් කෙළි කවට වදනක

මතකයක් පමණක්

ඉතිරි කර ගිය....

Creep (2014 - Psychological Horror)

Aron වෘත්තිමය වශයෙන් වීඩියෝ වැඩසටහන් නිෂ්පාදනය කරන්නෙක්. දවසක් අන්තර්ජාල මාර්ගයෙන් හඳුනාගන්න එක්තරා පුද්ගලයෙකුගෙන් Aron ට අපූරු කාර්‍යයක් පැවරෙනව. ඔහුට කරන්න තිබෙන්නෙ දිනපතා මේ පුද්ගලයා කරන කියන දේවල් ඔහු සමග සිටිමින් රූගත කිරීම පමණයි. ඒ වෙනුවෙන් ලැබෙන මුදලත් Aron බලාපොරොත්තු නොවුන විදිහේ විශාල එකක්. ඒ නිසා ඔහු දෙවරක් නොසිතා මේ රාජකාරිය බාරගන්නව. 

මේ පුද්ගලයා වාසය කරන්නෙ කඳුකරයේ වනාන්තරයක් මැද නිවසක හුදෙකලාව. ඔහුගේ නම Joseph. Aron නියමිත දිනයේ නියමිත වෙලාවට කැමරාවත් අරගෙන Joseph මුණ ගැහෙන්න ඔහුගේ නිවසට යනව. Joseph බොහෝම සුහදශීලීව Aron ව  තමන්ගේ නිවසට පිළිගන්නව. ඉන්පසුව දෙදෙනාම ඉක්මනින්ම අදාල කාර්‍ය ආරම්භ කරනව. Joseph ගේ මේ සුහද බව පමණට වැඩිවෙන බව Aron ට දැනෙනව. ඒ වගේම Joseph ගේ හැසිරීම් වල යම් අමුතු ස්වභාවයක් ඇති බවත් Aron වටහගන්නව. නමුත් බාර ගත් රාජකාරිය අවසන් කල යුතු නිසා Aron දිගටම Joseph ව රූගත කරනව. මේ හැමදෙයක්ම පිටුපස යම් රහසක් ඇති බවත් තමන්ගේ ජීවිතය තිබෙන්නෙ අනතුරුදායක තත්ත්වයක බවත් Aron ට දැනුණත් ඒ කුමක්දැයි ඔහුට වටහගන්න බෑ. ක්‍රමයෙන් සියලු දේ වෙනස් වෙන්නෙ Aron නොසිතූ පැත්තකට. 

හොඳ සිනමාත්මක අත්දැකීමක් ලබා දෙන්න නම් ලොකු මුදලක් වියදම් වෙන නූතනම තාක්ෂණයක්, විශාල නලු නිළි පිරිසක්, සංකීර්ණ පිටපත් අවශ්‍ය නොවෙන බව පෙන්වාදෙන්න හොඳම උදාහරණයක් 2014 අවුරුද්දේ තිරගත වුණු Creep චිත්‍රපටය. සරල කතාවක් නමුත් ඉදිරිපත් කර තිබෙන ආකාරය උඩයි creep චිත්‍රපටයෙ සාර්ථකවය රඳාපැවතිල තිබෙන්නෙ. චිත්‍රපටය මුළුමනින්ම දිගහැරෙන්නේ කැමරාවක සටහන් වුණ සැබෑ සිදුවීමක් ආකාරයට (Found footage) Blair witch project, Gonjiam hunted asylum, Paranormal activities, Noroi වගේ චිත්‍රපට බලල ඇත්නම් ත්‍රාසජනක බව කොයි තරම් තියුණු විදිහට මේ Found footage ආකාරයේ චිත්‍රපටයකින් නරඹන්නන්ට ලබා දෙන්න පුලුවන් ද කියන කාරණය ගැන ඔබට වැටහීමක් ඇති. Creep චිත්‍රපටයත් මේ Found footage ආකාරයට නිර්මාණය වුණු හොඳම චිත්‍රපට අතරට ඇතුලත් කරන්න පුලුවන් බව නම් සහතිකයි.

ජීවිතේ යම් අනතුරකට මුහුණදීල අනූනවයෙන් වගේ ගැලවුණු කෙනෙක් නම් ඒ ගැන සෑහෙන ආරක්ෂාකාරී හැඟීමක් දැනෙනව වෙන්න පුලුවන්. තමන් අනතුරින් ගැලවුණා යන සහනදායී බව ඉතිරි වෙන්න පුලුවන්. නමුත් ඇත්තටම එහෙම වෙලා නැති බව. සැබෑම අනතුර දැන් තමන් ඉදිරියේ මුහුණට මුහුණ ඇති බව දැනගන්න ලැබුණොත් ඔබට ඒක දැනෙන්නෙ කොහොමද?

පළඟැටි ගීතයත් රිදුමක්

සැඩ වැහි අකුණුවලින්

පහර ලැබු පසු පොළවකට

පළඟැටි ගීතයත් රිදුමක්

හමු(නො)වීම

අවසන 

අපි වෙන්ව ගිය බව

ඔබ කියන විටදි

කිසිදාක

අපිට අපි

හමුවුණේවත් නැති වග

මම තනිව සිතමි...

The dig (2021)

2021ට අදාළව නරඹන පළමු සිනමා නිර්මාණය වෙන්න ඕන. 2021 අවුරුද්දේ දැනට චිත්‍රපට කීපයක්ම එළියට ඇවිත් තිබුණත් මේකම තෝරාගන්න හේතුවක් වුණා Ralph Fiennes සහ Carey Mulligan ප්‍රධාන චරිත නිරූපණය කර තිබීම. ඒ වගේම Periodic drama වලට ටිකක් වැඩිපුර කැමත්තක් තිබීම මේක ඉක්මනින්ම නරඹන්න තව හේතුවක් වුණ බව කියන්න පුලුවන්. කතාව පදනම් වෙන්නෙ 2007 අවුරුද්දේ මේ නමින්ම එළිදැක්වුණු නවකතාවක් මත (written by John Preston) මේ නවකතාව ලියවෙන්නෙ එංගලන්තයේ සිදුවුණු සැබෑම සිදුවීමක් මුල් කරගෙන. 

Edith Pretty, දෙවනි ලෝක යුදධ සමයේ එංගලන්තයේ Suffolk ප්‍රාන්තයේ ජීවත්වෙන ඉඩම් හිමි කුල කාන්තාවක්. Edith ජීවත් වෙන්නේ තමන්ගෙ එකම පුත්‍රයා සමග. ඇගේ ස්වාමියා යුද්ධයෙදි මියගිහින්. ඇය තමන්ට අයිති තැනිතලා බිමක තිබෙන අමුතු පිහිටීමක් නිසා මෙතැන යම් පුරාවස්තුවක් සැඟවී තිබෙන බව විශ්වාස කරනව. Edith මේ පොළව කැණල එහි යම් දෙයක් සැඟවී තිබෙනව නම් එය සොයාගැනීමේ රාජකාරිය පවරන්නේ පුරාවිද්‍යාඥ Basil Brown ට. Basil Brown විධිමත් ආකාරයට පුරාවිද්‍යාව හැදෑරූ කෙනෙක් නොවෙයි. ඔහු පාසල් අද්‍යාපනය අතර මඟ හැරදමා ගිය කෙනෙක්. නමුත් අසීමිතව පොත පත කියවන්න යොමුවීමේ පුරුද්ද නිසා ඔහුට ඉතිහාසය, පුරාවිද්‍යාව ගැන පමණක් නොවෙයි ලෝකයේ ඕනෑම විෂයක් ගැන තිබෙන්නෙ හොඳ දැනුමක්. Basil Brown ගේ පියාත් පුරාවිද්‍යාඥයෙක්. මේ නිසා කුඩා වයසෙදිම මේ ක්ෂේත්‍රයට යොමුවුණු Basil Brown ට තමන් නිරත වෙලා ඉන්න විෂය ගැන අත්දැකීමෙන් ලැබුණ පළපුරුද්දක් තිබෙනව. Edith පෙන්වන මේ බිමේ කුමක් හෝ යමක් ඇති බව ඔහු විශ්වාස කරනව. ඒ විශ්වාසය මත දිගටම පොළව කැණීමේ යෙදෙන Basil Brown අවසානෙ යමක් සොයාගන්නව. ඒ ක්‍රිස්තු වර්ෂ පස්වෙනි සියවසේ පමණ එංගලන්ත භූමියට පැමිණි ඇංග්ලෝ සැක්සන් වරුන්ට අයත් පුරාවස්තුවක්. වර්තමාන ඉංග්‍රීසි ජාතිය බිහිවෙන්නෙ මේ ඇංග්ලෝ සැක්සන් වරුන්ගෙන් බවට තමයි සොයාගෙන තිබෙන්නෙ. 

මේ සොයාගැනීම ඉතිහාසයෙ සිදුවුණු වැදගත්ම පුරාවිද්‍යාත්මක අනාවරණායක් බව හඳුනාගන්නව. මේ සොයාගැනීම ගැන අවධානයෙන් ඉන්න තවත් කණ්ඩායම් කැණීමේ බිමට පැමිණීමත් එක්ක ඔවුන්ගේ ජීවිතත් මේ සිදුවීම එක්කම ගලා යනව. Basil Brown සහ Edith Pretty සැබෑවටම ජීවත් වුණු චරිත වුණත් කතාවේ යම් සිනමාරූපී බවක් ඇති කරන්න පරිකල්පිත චරිත කිහිපයකුත් කතාවට එකතු කර තිබෙනව. 

1930 යුගයේ පරිසරය, ඇඳුම් ආයිත්තම්, වාහන, ගොඩනැගිලි අපූරුවට ප්‍රතිනිර්මාණය කර තිබීම, අඳුරු අළුපැහැයට හුරු වර්ණ භාවිතය, එංගලන්තයේ පිටිසරබද වටපිටාව ඉතාම සුන්දරව කැමරාවට හසුකරගෙන තිබීම වගේ කාරණා නිසා The dig ඇස් දෙකට සෑහෙන සනීප සිනමා අත්දැකීමක් බව කියන්න පුලුවන්. ඇස් දෙකට පමණක් නොවෙයි මේ කතා පුවත හිතටත් නිවුණු සනීපදායි හැඟීමක් ඇති කරවන එකක්. 

The dig - 

directed by Australian film and theatre director, writer and actor Simon Stone, 

Based on the novel, screen play was written by Moira Buffini

Black bear (2020)

නිර්මාණාත්මක දේවල් ලිවීම කියන්නෙ කෙනෙකුට ජීවිතය ඇතුලෙ වැඩිදියුණු කරගත හැකි අපූර්ව කුසලතාවක්. බොහෝවිට තමන්ගේම ජීවන අත්දැකීම් නැත්නම් සමාජයේ, ලෝකයේ අහන්න දකින්න ලැබෙන සිදුවීම් රසවින්දනාත්මක විදිහට යම් සාහිත්‍යමය නිර්මාණයක ආකාරයෙන් නැවත රචනා කිරීම එතරම් ලෙහෙසි පහසු දෙයක් නොවෙයි. නමුත් පු‍රුදු පුහුණු කරගත්තොත් එය ඉතාම සුන්දරව විඳිය හැකි යමක්. ලේඛනය කියන්නෙ එතරම් පහසු නොවෙන දෙයක් බව සඳහන් කළා. ලිවීමේ යෙදෙන අය අත්දකින Writers block නම් අභියෝගකාරී තත්ත්වය එහෙම වෙන්න එත් ප්‍රබල හේතුවක්  බව කිවහැකියි. වෘත්තිය වශයෙන් එහෙම නැත්නම් පුරුද්දක් විදිහට දිගුකාලීනව ලේඛනයේ යෙදෙන කෙනෙක් නම් අනිවාර්යයෙන් ජීවිතේ එක වතාවක් හරි writers block තත්ත්වයට මුහුණදීල ඇති. මේක ලෝක ප්‍රසිද්ධ ලේඛකයන් ගේ පටන් මුහුණු පොතේ අකුරු කරන ඔබ අපි දක්වා හැමකෙනෙක්ටම වෙනසක් නොමැතිව අත්විඳින්න සිදුවෙන තත්ත්වයක්. Writers block නමින් හඳුන්වන්නෙ කිසිම දෙයක් ලියාගන්න බැරිව, කිසිම ආකාරයේ අලුත් අදහසක් ඔලුවට එන්නෙ නැතිව, හිස් හැඟීමකින් පීඩාවිඳිමින් ගතවෙන කාලසීමාවක්. ඔබට ලියන්න අවශ්‍ය කෙටි කතාවක්, නවකතාවක්, කවියක්, චිත්‍රපට තිර පිටපතක් මේ ඕනෑම දෙයක් වියහැකියි. නමුත් කිසිවක් ඔබට ලියාගන්න බැහැ. ඔබට කතාකරන්න අවශ්‍යයි නමුත් වචන පිටවෙන්නෙ නැහැ. හරියට කවුරුන්හෝ ඔබේ නිර්මාණශීලී ආත්මය සොරාගෙන වගේ ඔබට දැනේවි. නමුත් ඔබට කිසිවක් කරන්න බැහැ. 

බොහෝමයක් ලේඛකයන් මේ තත්ත්වය නිසා සෑහෙන අපහසුතාවයට පත්වෙනව. සමහරු ලේඛනය අතහැර දැමීමට පවා පෙළඹෙනව. නමුත් writers block ඇතිවෙන්නෙ ඇයි කියන්න නිශ්චිත පැහැදිලි කිරීමක් නැහැ. විවිධාකාර හේතු මෙයට බලපාන්න පුලුවන්. ලේඛකයෙකුගෙ ජීවිතයේ ඇතිවෙන බිඳවැටීම්, වෙනත් කටයුතු සමග කාර්‍යබහුල වීම වගේම ලිවීමට අවශ්‍ය පෙළඹවීමක් (inspiration) නොමැතිවීම මේ තත්ත්වයට හේතුවෙන්න පුලුවන්. තෝරාගැනීමකින් තොරව හිතට එන ඕනෑම දෙයක් ලිවීම, මානසික සැහැල්ලු බව ඇතිකරගැනීම, පොත පත කියවීම, කාලය සමග ජීවිතේ ලබන අත්දැකීම් වලට ඉඩ දීම වැනි දේවල්වලින් writers block තත්ත්වය ජයගන්න කෙනෙකුට හැකියාව තිබෙනව.

මානසික පෙළඹවීම (inspiration) සහ පෙළඹවීමක් ඇති කරවන අත්දැකීම් ලේඛනයේ යෙදෙන කෙනෙකුට දිගින් දිගටම තමාගේ කාර්‍යයේ යෙදෙන්න සෑහෙන වැදගත් බලපෑමක් කරනව. සමහරවිට එවැනි යමක් සිදුවෙනතුරු සෑහෙන කාලයක් බලා ඉන්න සිදුවෙනව. ඒවගේම ඒ ලබන අත්දැකීම් ඒතරම් සුන්දර එවා නොවෙන්නත් ඉඩ තියනව. ජීවිතේ කොයිවගේ අත්දැකීමක් අපි ඉදිරියේ තබනවද. එය කලින් නිශ්චය කරගන්න බොහෝම වෙලාවට හැකියාවක් නැහැ. 

2020 අවුරුද්දේ තිරගත වුණු Black bear ඇමරිකානු Psychological/ Drama චිත්‍රපටයෙ මූලිකවශයෙන් කියවෙන්නෙ Writers block අත්දැකීමට මුහුණදෙන නිර්මාණකාරියක් ගැන. නමුත් චිත්‍රපටය ඇතුලෙ මේ කතාව දිගහැරෙන්නෙ තරමක් වෙනස් ආකරයකට.

 චිත්‍රපටය ප්‍රධාන වශයෙන් කොටස් දෙකකට බෙදෙනව. 

පළමු කොටස : ඇලිසන් තරුණ සිනමාකාරියක්. ඇය චිත්‍රපට කීපයක්ම රචනා කරල අධ්‍යක්ෂණය කරල තිබෙනව. අලුතින් යමක් නිර්මාණය කරන්න ඇලිසන් ට අවශ්‍යයි. නමුත් ඇයට ඒ ගැන කිසිම අලුත් අදහසක් එන්නෙ නෑ. ඉතින් ඇය වනගත ප්‍රදේශයක, විලක් අද්දර තිබෙන නිවසක වාසය සඳහා පැමිණෙනව. ගේබ් සහ බ්ලෙයාර් යුවලට තමයි මේ නිවාසය අයිති. ඔවුන් දෙදෙනාත් වාසය කරන්නෙ මේ නිවසේමයි. ඇලිසන්ව ගේබ් සහ බ්ලෙයාර් ගේ නිවසට සාදරයෙන් පිළිගන්නව. ඇලිසන් පැමිණි දවසේ රාත්‍රිය වයින් බඳුන් එකිනෙක පිරී හිස්ව යමින් ගේබ් සහ බ්ලෙයා සමග සුහද සංවාද⁣යේ යෙදෙමින් ගෙවී යනව. මේ කතාබහ ස්ත්‍රීවාදය, දේශපාලනය, ඉතිහාසය, සමාජ යතාර්ථය වගේ බරසාර මාතෘකාවලට හුවමාරු වෙනව. ක්‍රමයෙන් සංවාද⁣ය ඇතුලේ අරම්භයේ තිබුණ ප්‍රියජනක බව ගිලිහී ගිහින් ක්‍රමයෙන් අඳුරු සහ ආවේගශීලී පැත්තට හැරෙනව. බ්ලෙයාර් විසින් ගේබ් ට චෝදනා කරන්නෙ ඔහු යටි සිතින් ඇලිසන්ට ප්‍රේම කරන බව කියමින්. අනපේක්ෂිත ඛේදවාචකයක් මැදිනුයි කතාවේ පළමු කොටසේ අවසානය සනිටුහන් වෙන්නෙ.

දෙවන කොටස : ඇලිසන් නවක නිළියක්. ඇය විවාහවී ඉන්නෙ චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂවරයෙක් වුණු ගේබ් සමග. ගේබ් ගේ අලුත්ම චිත්‍රපටය රූගත කිරීම් අතරේ චිත්‍රපටයෙ රඟපාන නිළියක් වුණු බ්ලෙයාර්ට ඔහු රහසෙන් ප්‍රේම කරන බව ඇලිසන් සැක කරනව. චිත්‍රපටයෙ අවසාන දර්ශනයත් රූගත කිරීමෙන් පස්සෙ සියලු දේ සාර්ථකව අවසාන වුණු ස්වභාවයක් දක්නට ලැබෙන්නෙ. නමුත් පළමු කොටසට එක්තරා ආකාරයකට සමපාත වෙන අවසානයක් එක්ක චිත්‍රපටයෙ දෙවනි කොටසත් අවසාන වෙනව.

මේ අතරේ රතුපාට නාන ඇඳුමකින් සැරසිලා නිහඬ විල් තලාව දිහා බලා ඉන්න. ඉන්පසු විල අද්දර නිවසට පැමිණිලා යමක් ලියන්න උත්සහයක යෙදෙන ඇලිසන් ගේ දර්ශනය අපිට දකින්න ලැබෙනව.

Black bear පිටපත ලියමින් අධ්‍යක්ෂණය කරන්නෙ ඇමරිකානු නිදහස් සිනමාකරුවෙක් වුණු Lawrence Michael Levine. ඇලිසන් ගේ චරිතය නිරූපණය කරමින් චිත්‍රපටය පුරාම කැපීපෙනෙන ‍රංගනයක් ඉදිරිපත් කරන්නේ Aubrey Plaza විසින්. Aubrey ගේ රංගනය 2020 වසරට අදාලව දකින්න ලැබුන හොඳම රඟපෑමක් බව නිසැකවම කිවහැකියි.

ඇත්තටම චිත්‍රපටය ඇතුළෙ සිද්දවෙන්නෙ මොකක්ද? මේ පළමු සහ දෙවන සිදුවීම් දෙකම එකවර සිදුවෙන්න ඉඩක් නැහැ. පළමු සිදුවීමට සැබෑවටම මුහුණදුන් ඇලිසන් දෙවන කොටස මනසින් මවාගත්තා විය හැකි ද? දෙවන කොටසට සැබෑවටම මුහුණදුන් ඇය ඉන්පසුව පළමුකොටස මනසින් මැව්වාද? නැතිනම් මේ කොටස් දෙකම විල දෙස බලාගෙන කල්පනාවේ යෙදෙන ඇලිසන් ගේ පරිකල්පනය පමණද? එහෙමත් නැතිනම් මේ හැම දෙයක්ම මනසින් මවාගන්නෙ ඇලිසන් නොවන වෙනත් කෙනෙක් ද? Black Bear චිත්‍රපටයෙ විශේෂත්වය නරඹන කෙනෙකුට මේ ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු තමන්ට කැමති ආකාරයකින් නිර්මාණය කරගන්න ඉඩ තබා තිබීමයි. වෙනත් ආකාරයකින් කිව්වොත් අවසාන නිර්මාණකරුවා වෙන්නෙ තමන්ගේ කල්පනා ශක්තිය මෙහෙයවන  ප්‍රේක්ෂකයාමයි. චිත්‍රපටය නරඹල පූර්වාපර සන්ධි ගලපල ඇත්තටම සිදුවුණේ මොකක්ද කියන දෙය තමන්ට දැනෙන ආකාරයෙන් නිර්මාණය කර ගැනීම වගේම මේ කතාවෙන් ජීවිතයට ලබාගත යමක් තියෙනවද එහෙනම් ඒ මොකක්ද කියන දෙය තීරණය කිරීම ප්‍රේක්ෂක ඔබට බාරයි.

........................

පරවෙන්න පෙර මලක

ඉතිරි වී ඇති රොන් බිඳක් ගෙන දෑතට

පියාඹයි ඈත බඹර ජනපද වෙත

උදෑසන මීදුම මැදින් සුළඟ..

නොදන්නා බැවින් ලිපිනය

යා යුතු කිසියම් තැනකට

අහස ලියයි අත් අකුරෙන් ලිපියක්

හුදෙකලා වැහි වළාකුළක...

අවසාන හිරු රැස් කැරැල්ලෙන්

පිරිමැද තුරුහිසක මුදු බඳ

"ආයෙමත් එන්නම්" කියා රහසෙම 

නික්මෙයි කෙටි පියවර තබා හැන්දෑව...

"අන්න අර වංගුවෙන් හැරුණම මූද

දැන්වත් බොරුවට නාඬා ඉන්නවද"

ගංගාවකට කනට කර

මන්ද්‍ර ස්වරයෙන් කියයි ඉවුර...

Ma Rainey's black bottom (2020)

සමහර නික්මයෑම් තියනව ඒව සිද්දවෙන්නෙ අපි කිසිසේත්ම අපේක්ෂා නොකරන මොහොතවල. සමහරු තමන්ගේ හැකියාවන්ගෙන් තමන්ගේ ජීවිතය ඇතුලේ සමාජයට, ලෝකයට ලබාදිය හැකි උපරිමය ලබා දී ඇති බව අපි වටහාගන්නෙ ඔවුන් මේ විදිහට නික්ම ගියාට පසුවයි. කලා ලෝකයෙ මේ වෙනුවෙන් අපිට උදාහරණ ගණනාවක්ම සොයාගන්න පුලුවන්. 2008 අවුරුද්දේ Heath Ledger ගේ මරණය මේ වෙනුවෙන්, බොහෝ දෙනා හඳුනන සිදුවීමක් විදිහට අරගන්න පුලුවන්. ඔහුගේ මරණින් පසුව තිරගත වුණු වගේම ඔහු අවසාන වරට රංගනයේ යෙදුණු Dark Knight චිත්‍රපටයෙ Joker ගේ චරිතය සිනමා ඉතිහාසයෙ නොමැකෙන සළකුණක් තැබීමට සමත්වුණු එකක් බව අමුතුවෙන් සඳහන් කල යුතු නෑ. Joker චරිතය Heath Ledger ගේ රංගන ජීවිතයේ උපරිමය සනිටුහන් කලා. නමුත් ඒ සමගම ඔහුගේ ජීවිතයත් අවසන් වුණා. 

2020 අවුරුද්දේ අපිට මෙවැනිම තවත් අවාසනාවන්ත සිදුවීමක් දකින්න ලැබුණා. ඒ Black Panther නම් සුපිරි වීර චරිතය නිරූපණය කරමින් ලොවපුරා ප්‍රේක්ෂක ආකර්ෂණය දිනාගත් Chadwick Boseman අනපේක්ෂිත ආකාරයට ජීවිතයෙන් සමුගැනීම. බොහෝ දෙනා නොදැන සිටියත් ඔහු පුරා වසර 4 ක් පිළිකා මාරයා සමග සටන් කරමින් සිටියා. ඔහු චිත්‍රපටවල රංගනයේ යෙදුනේ ඒ මාරයා සමග සටන් කරමින් සිටියදීම බව ඔහු හා රංගනයේ යෙදුණු සහෝදර රංගශිල්පීන් වත් දැන සිටියේ නැහැ. නමුත් කලා ලෝකයේ දිදුලමින් සිටි තාරකාවන් කීපදෙනෙකු ගේ ජීවිත අනපේක්ෂිත ආකාරයට උදුරාගන්න තරම් අකාරුණික වුණු 2020 වසර Chadwick ට කාරුණික වුණේ නැහැ. 2020 අගෝස්තු මාසයෙ 28 දා ඔහු ජීවිතයෙන් සමුගෙන යන්නේ තමන්ගේ නිවස තුළ දී ම යි. Chadwick ගේ අවසන් රංගනය ඇතුළත් Ma Rainey's black bottom චිත්‍රපටය තිරගත වෙන්නෙ ඔහුගෙ මරණින් පසුව 2020 දෙසැම්බර් මාසයේදි. Ma Rainey's චිත්‍රපටයෙ ඔහු නිරූපණය කරන්නෙ Levee නම් තරුණ ට්‍රම්පට් වාදකයෙකුගේ චරිතය. එතැනදි මේ අපි දකින්නේ Black panther සුපිරි වීර චරිතය රඟපෑ Chadwick ම ද කියා හඳුනාගත නොහැකි තරමට ඔහු Levee නම් උද්‍යේගිමත්, ආවේගශීලී, දියුණු වීමේ ආශාවෙන් පෙළෙන ට්‍රම්පට් වාදකයාට ආශක්ත වී ඇති ආකාරය දැකගන්න පුලුවන්. බාහිර ස්වරූපය, දෙබස් උච්චාරණය, අංග චලනයන්ගේ පටන් ඒ චරිතය ගොඩනැංවීමට අවශ්‍ය සියලු අනුපානයන් කිසිදු අඩුපාඩුවකින් තොරව ඔහු සපයා දී තිබෙනව. නමුත් දැනටමත් දෛවය විසින් ඒ ඔහුගේ අවසන් රඟපෑම බව තීන්දු කර අවසානයි. ඒ බව නොදැනීම හෝ ඒ අවසන් රංගනයෙන් ඔහු තමන්ගේ සිනමා ජීවිතේ මුදුන් කුල ට ලඟාවූ බව සැබෑවක්. බොහෝ දුරට මීලඟ ඔස්කාර් සම්මාන උළලේ, වසරේ හොඳම නළුවාට හිමි සම්මානය ඔහුට හිමිවෙන්න හැකියාවක් තිබෙනව. එහෙම වුණෝතින් මිය ගිය පසු හොඳම නළුවා සම්මානය දිනාගත් දෙවැන්නා ඔහු බව ඉතිහාසයේ සනිටුහන් වේවි. (පළමුවැන්නා 1976 The Network චිත්‍රපටය වෙනුවෙන් Peter Finch)

Ma Rainey's black bottom  චිත්‍රපටයෙ කේන්ද්‍රීය චරිතය, නැත්නම් Ma Rainey ගේ චරිතය නිරූපණය කරන්නෙ සුප්‍රසිද්ධ රංගවේදිනියක් වුණු Viola Davis විසින්. Viola ගේ රංගනයත් Chadwick ට දෙවනි නැහැ. Viola දැනට හොළිවුඩයේ සිටින සුවිශේෂීම රංගවේදිනියන් කිහිපදෙනා අතර සිටින කෙනෙක්. ඇය රඟපෑම වෙනුවෙන් ලොව පිදෙන උසස්ම සම්මාන තුන වුණු ඇකඩමි, ප්‍රයිම් ටයිම් එමී, ටෝනි යන සම්මාන තුන හෙවත් "රංගන ත්‍රිත්ව කිරුළ" දිනාගත් පළමු අප්‍රිකානු - ඇමරිකානු ජාතිකයා වීමට සමත් වුණා. නිව්‍ යෝර්ක් ටයිම්ස් පුවත්පත විසින් නම් කල, 21 වන සියවසේ ශ්‍රේෂ්ඨතම රංගවේදීන් 25 දෙනාගේ ලයිස්තුවේ 9 වන ස්ථානය ඇයට හිමිවුණා. ඇය කලු ජාතිකයන්ගේ මානව හිමිකම් වගේම කාන්තා අයිතිවාසිකම් වෙනුවෙන් පෙනී සිටින සමාජ ක්‍රියාකාරිනියක් විදිහටත් ප්‍රකටයි. Viola මින් පෙර ඔස්කාර් සම්මානයෙන් පිදුම් ලබන්නෙ හොඳම සහාය රංගනය විදිහට 2016 වසරේ Fences චිත්‍රපටය වෙනුවෙන්. දෙවතාවක්ම ඇය හොඳම නිළිය විදිහට නිර්දේශ ලබා තිබෙනව. මෙවර අනිවාර්යයෙන් ඇය හොඳම නිළිය විදිහට නිර්දේශ ලබාවි. මෙවර සම්මානය, ඒ වෙනුවෙන් ඇය සමඟ තරග වැදීමට අපේක්ෂා කරන Frances McDormand, Carie Mulligan, Vanessa Kirby වැනි තවත් 2020 වසරේ මතක හිටින ආකාරයේ ප්‍රබල රංගනයන් ඉදිරිපත් කල අය අතරින් කාට හිමිවේවිද කියන කාරණය කාලය විසින් විසඳාවි.

Ma Rainey's black bottom චිත්‍රපටය නිර්මාණය  වෙන්නෙ ඇමරිකාවේ සැබවින්ම ජීවත් වුණ Ma Rainey නම් Blues ගායිකාව මුල් කරගෙන. චිත්‍රපටයට පසුබිම් වෙන්නෙ 1920 දශකය. Blues සංගීතය බිහිවෙන්නෙ ඇමරිකාවේ වහල් සේවය සඳහා අප්‍රිකාවෙන් රැගෙන ආ කලු මිනිසුන් ගේ ජන සංගීත නාද මුල් කරගෙන. 1800 යුගයේ අග භාගයේ Blues සංගීතය බිහිවෙන්නෙ ඇමරිකාවෙ දකුණුදිග ඇලබාමා, ජෝර්ජියා, ලුසියානා, මිසිසිපි, සවුත් කැරොලිනා ප්‍රාන්ත වලින්. Blues ස්වර රටාව (scale) නිර්මාණය වෙන්නෙ සංගීතයේ  මූලික ස්වර හතෙන් ස්වර පහක් අරගෙන නිර්මාණය වෙන pentatonic scale අතරෙ minor pentatonic  සවර රටාවෙ පස්වෙනි හෝ තුන්වෙනි ස්වරය flat වීමෙන්. Pentatonic සම්මත ස්වර රටාව blues scale එකක් බවට හැරවෙද්දි එයට මූලික ස්වර පහට අමතරව වැඩිපුර තව ස්වරයක් එකතුවෙනව. මේ අමතර ස්වරය blues note නමින් හඳුන්වනව. කොහොම වුණත් මේ blues සංගීතයේ තිබෙන්නෙ අසම්මත, අඳුරු, දුක් සහගත, විටෙක ආවේගශීලී බවක්. (මේ සංගීතයට Blues නම යෙදෙන්නෙත් මේ දුක්බර අඳුරු ස්වභාවය නිසා විය හැකියි) blues සංගීතයෙන් නික්මුණේ කලු ජාතියකයන් ගේ ජීවිතවලට ඒ වනවිට උරුම වෙලා තිබුණ අවාසනාවන්ත වේදනාත්මක බවේ ස්වරය. ඔවුන්ව මිනිසුන් විදිහට සැලකුණේ නැහැ. මිනිස් අයිතිවාසිකම් ඔවුන්ට හිමිවුණේ නැහැ. ඉතින් මේ කලු මිනිසුන්, තමන් විඳි අනන්ත දුක් ගැහැට blues සංගීතයේ ස්වර අතර මුහු කලා. පසු කාලීනව මේ Blues සංගීතය පදනම් කරගෙන Jazz, Rythem and Blues (R n B), Rock n Roll, Hard Rock, Psychedelic Rock වගේ ප්‍රධාන සංගීත ධාරාවන් බිහි වුණා.

1920 යුගය සංගීත තැටි වෙළඳාම ව්‍යාපාරයක් විදිහට දියුණු වෙමින් පැමිණි කාලය සීමාවක්. Blues නාදය මුසු ගීත තැටි වලට කලු සුදු භේදයකින් තොරව හොඳ ඉල්ලුමක් නිර්මාණය වී තිබුණ. Ma Rainey මේ Blues ගීත තැටි යුගයේ ආරම්භ ගායිකාවක්. ඇයව blues සංගීතයේ මාතාව (Mother of blues) නමින් හැඳින්වුනේ ඒ නිසා. 

Ma Rainey's black bottom චිත්‍රපටයට පාදක වෙන්නෙ ඇමරිකානු ජාතික නාට්‍ය නිර්මාණකරු August Wilson මේ නමින්ම 1980 දශකයේ නිර්මාණය කල වේදිකා නාට්‍යයක්. නාට්‍ය නිර්මාණය වෙන්නෙ Ma Rainey ගේ ගීත පටිගත කිරීමට සුදානම් වෙන මොහොතේ ඇතිවෙන, පැය කිහිපයකට සීමාවුණු සිදුවීම් කිහිපයක්. සීමිත කාලයක් ඇතුලත වෙන සිදුවීමක් ආශ්‍රයෙන් නිර්මාණය වී ඇති නිසා චිත්‍රපටයෙත් යම් වේදිකා නාට්‍ය ස්වරූපයක් දැකගත හැකියි. නාට්‍යකරු August Wilson කලු මිනිසුන්ගේ ජීවිත ඇසුරෙන් නාට්‍ය කිහිපයක්ම නිර්මාණය කර තිබෙනව. ඒවායින් නාට්‍ය දෙකක් දැනට සිනමාවට නැගී තිබෙනව. 2016 වසරේ තිරගත වුණු සහ සුප්‍රකට නලු Denzel Washington ගේ අධ්‍යක්ෂණයෙන් සහ රංගනයෙන් නිමැවුණු Fences ඉන් පළමුවැන්න. 2020 වසරේ Denzel Washington ගේ ම නිෂ්පාදනයක් විදිහට එළිදැක්වුණු Ma Rainey's black bottom එහි දෙවැන්න. තමාගේ අරමුණ August Wilson ගේ නාට්‍ය සියල්ලම සිනමාවට රැගෙන ඒම බවත් මේ නාට්‍ය මාලාවේ තුන්වැන්න රංගවේදි Samuel L Jackson යොදාගෙන නිර්මාණය කිරීමට තමා දැනටම සැලසුම් කරගෙන සිටින බවත් Denzel Washington මාධ්‍ය හමුවේ ප්‍රකාශ කර තිබෙනවා. මේ තුන්වෙනි සිනමා නිර්මාණය හැකි ඉමණින් වගේම උපරිම සාර්ථකත්වයකින් දැකබලා ගන්න ලැබේවි යන බලාපොරොත්තුව සිනමා රසිකයන් විදිහට අපිට දැනට ඉතිරි වී තිබෙනව.

Forgotten (2017)

හතර වටින්ම කිසිම දෙයක් නොපෙනෙන විදිහට පැතිරුණු මහ අඳුරක්. ඒ අඳුරේ සෙමින් සෙමින් මතුවෙන පියවර හඬක්. යම් නුහුරු නුපුරුදු කටහඬකින් කෙරෙන අණකිරීමක්. එක්වරම සිදුවෙන විශාල පහරදීමක්.

Jin-seok එක්වරම තිගැස්සිල අවදිවෙනව. තමන් සිටින්නේ පවුලේ අයත් සමග මෝටර් රථයේ බව ඔහු දකිනව. සිහිනෙකින් වගේ ඒ පෙනුනෙ මොකක් වුණත් ඔහු හිටියෙ හොඳටම බයවෙලා. ශරීරයෙ දහදිය ගංගාවක් ගලායනව. Jin-seok ගේ අම්මා අනෙක් පැත්තෙ ආසනේ ඉඳන් ඔහුව සනසන්න උත්සහ කරනව. පියා තමයි වාහනය පදවන්නෙ. පියාගෙ අනෙක් පසෙන් වාඩිවෙලා ඉන්නෙ Jin-seok ගේ වැඩිමල් සොහොයුරා. ඔවුන් මේ පදිංචියට තෝරාගත්ත අලුත් නිවස බලා යමින් ඉන්නෙ. යම් නුහුරු නුපුරුදු බවක් තමන්ට දැනෙන්න පටන් ගෙන තිබුණත් ඒ කුමක්දැයි හරියටම වටහා ගන්න Jin ට හැකියාවක් නෑ. Jin-seok අවුරුදු 20ක් වයස තරුණයෙක්. අම්මාත් තාත්තාත් සහෝදරයාත් තමා ඔහුගෙ පවුලෙ සමාජිකයින් වෙන්නෙ. Jin-seok ගේ මේ වැඩිමල් සහෝදරයා සෑහෙන සුවිශේෂ චරිතයක්. ඔහු ඉගෙනීමට අතිදක්ෂයෙක්. කරන්නෙ මොන දෙයක් වුණත් එහි උපරිමයට යන හැකියාවක් ඇති කෙනෙක්. 

අවසානෙ ඔවුන් අලුත් නිවාසයට පැමිණෙනව. මේ නිවස දකින Jin-seok එක්වරම තිගැස්සෙනව. මේ නිවස ඔහුට හොඳින් දැක පුරුදු බවක් දැනෙන නමුත් ඒ කවදාක කොයි ආකාරයට දැයි මතක් වෙන්නෙ නැහැ. කොහොම වුණත් අලුත් නිවාසයෙ ඔවුන් ජීවිතය ආරම්භකරනව. මේ නිවසෙ එක කාමරයක් වසා අගුලුදමල තිබෙනව. මේ කාමරය විවර කරගන්න යතුරක් කිසි කෙනෙක් ලඟ නැහැ. නිවාසයෙ මොන දේ කලත් මේ වසා තිබෙන කාමරය නම් විවර නොකරන්නයි නිවසෙ කලින් අයිතිකරුවන් කියූ බවක් Jin-seok ගෙ පියා කියන්නෙ. Jin-seok ට මේ කාමරයෙන් දවසක් අමුතු ආකාරයෙ හඬවල් ඇහෙන්න පටන් ගන්නව. කාමරයෙ කුමක් හෝ අබිරහස් දෙයක් සැඟවී ඇති බව ඔහු හිතනව. ඉතාම සාමකාමීව ආරම්භ වුණු මේ පවුලේ ජීවිත රටාව ක්‍රමානුකූලව අමුතු ආකාරයෙ සිදුවීම් වලින් පිරෙනව. සිදුවෙන්නෙ කුමක්දැයි Jin-seok ට වටහාගන්න හැකියාවක් නෑ. නමුත් කොතනක හෝ වරදක් ඇති බව පැහැදිලියි. මේ අබිරහස් සොයා යන Jin-seok අවසානෙ නතරවෙන්නෙ සිහිනෙන් වත් නොසිතූ තැනක.

Thriller සිනමාපට නිර්මාණය කිරීම කලාවක් නම් ඒ කලාවේ පිකාසෝලා කොරියානු ජාතිකයන් බව පෙන්වාදෙන චිත්‍රපටයක් Forgotten.  මේ චිත්‍රපටය කොරියන් thriller කිව් සැනින් මතකයට එන Memories of murder, Old boy, I saw the devil, Chaser, Tale of two sisters වගේ සිනමාපට සමග එක පෙළට තැබිය හැකි මට්ටමේ නිර්මාණයක් බව කිව්වොත් වැරදි නෑ. චිත්‍රපටයෙ විශිෂ්ටත්වයෙ වැඩි කොටස රඳා පැවතිල තියෙන්නෙ පිටපතේ. ආරම්භයෙ කතාවෙ ස්වභාවය ගැන කුඩා කුඩා ඉඟි ලබා දුන්නත් ඇත්තටම ආරම්භයෙ පටන් සිද්දවෙන්නෙ මොකක්ද කියන දෙය කිසිසේත් කලින් අනුමාන කල නොහැකියි. මුල් භාගයෙදි චිත්‍රපටයෙ සැබෑම කතාපුවත ගැන කිසිවක් සිතාගත නොහැකි ආකාරයට පිටපත ගොඩනංවා තිබීම චිත්‍රපටයෙ සාර්ථකත්වට සෑහෙන දුරට බලපෑමක් කරනව. ඒවගේම අවුරුදු විස්සක තරුණයෙක් විදිහට ආරම්භ වෙන Jin-seok ගේ චරිතය ක්‍රමයෙන් වඩා සංකීර්ණ ඉසව්වක් කරා විකාශනය වීම ගොඩනඟා තිබුණු ආකාරය විශිෂ්ටයි. කතාවේ වැදගත් කරුණක් අනාවරණය කරන අවසාන දර්ශනය ඉතාම සංවේදී එකක්. විදුලි සැරයකට සමාන කම්පනයක් ඇතිකරවන ඒ ප්‍රභල අවසන් දර්ශනය කොරියානු සිනමාකරුවන් කොහොම මේ දේවල් පරිකල්පනය කරනවද කියන විස්මය ඉතිරි කරනව.

2017 අවුරුද්දේ නිකුත් වුණු Forgotten චිත්‍රපටය ඉන්පසුව Netflix ආයතනය මගින් ලොව පුරා රටවල් 190 ක තමන්ගේ නාලිකාව  හරහා බෙදා හැර තිබෙනව. Forgotten, එක මොහොතක් තිරයෙන් දෑස ඉවතට ගන්න නොහිතෙන Crime / Thriller වර්ගයෙ සිනමා අත්දැකීමක් ලබා දෙන අතරෙ සංවේදී කතා පුවතක් අපිට කියන ඉතාම හොඳ මට්ටමේ සිනමාපටයක් බව හැකියි.